Dat de grondstoffen, ofwel de resources de bottleneck vormen voor de transitie naar een duurzame economie is nog geen wijdverbreid besef. Maar er is veel reden voor alarm.

Na 50 jaar intensief denkwerk met de Grenzen aan de Groei (Club van Rome, 1972) weten wij dat de Grenzen nu bereikt zijn. Alles raakt uitgeput. Nederland is OP. Europa heeft nog hier en daar wat reserves maar is geen continent of land zoals China, waar de meerderheid van essentiële grondstoffen vandaan komt. Niet hier, wel uit moeilijke landen.

  • De totale elektrificatie van het verkeer zal niet lukken.
  • Elektrisch vliegen is een misrekening. Met wat klein spul, voor enkele passagiers, voor korte afstanden, dat kan nog wel. Maar meer niet.
  • De digitalisering behoeft, net als de elektrificatie, een breed scala van bijzondere materialen. Die er wel en niet zijn. Wel, omdat er nog voorraden zijn om te delven; niet, omdat het gaat over rest-voorraden van de armere ertsen, en dus veel energie vergen om die te winnen en te raffineren. Ook dat proces loopt tegen zijn grenzen aan. Teveel energie per eenheid gewonnen materiaal betekent dat de kosten in de keten te hoog worden.
  • Met het oog op die finale exploitatie is de wereldeconomie nu beland in de chaos van dreiging, confiscatie, oorlog en illegale grondstoffenmarkten.
  • Een duurzaam Europa zit er op deze manier niet in, laat staan een duurzaam Nederland.
  • In An Untold History schrijft de Engelse historicus Peter Frankopan ‘Wie zich niet aanpast, gaat ten onder’. Goede bedoelingen, blauwdrukken en wensdenken zijn niet geschikt om deze duistere toekomst weg te masseren, en dat is wat we toch overal zien.

Frankopan beschrijft hoe gedurende de hele geschiedenis vanaf de vroege oudheid tot begin 20e eeuw deze valkuilen vermeden werden door bestuurlijke ingrepen. Resources, of materialen, of grondstoffen, inclusief bossen, water, oogsten, zaad, grond, wildstand, stonden vrijwel in de hele wereld onder controle van de bestuurlijke macht. De handel voegde zich daarnaar, maar had geen rechten om eigenstandig te winnen en te exploiteren. De Autoriteit was alom tegenwoordig.

Wij hebben gezien hoe weinig er is gedaan met onze Club van Rome-scenario’s. Belangrijke oorzaak van dat falen is de drastische SWITCH rond 1980 naar de Vrije Markt en de Aandeelhouders Waarde. Daarmee werden onbeheersbare krachten vrijgemaakt.

Politiek en bedrijfsleven moeten de krachten weer leren beheersen.

De Resource Wende is vergelijkbaar met het IPCC, dus klimaat. Wij zijn een denktank die de grondstoffen agendeert.

Wat nu volgt is een gedurfd plan, de bundeling van belangen en intellect om samen met collega’s van industrie, NGO’s en overheid die bundeling te organiseren.

De werktitel daarvan is het Resource Research & Action Centre (REACT), dat we nu bespreken met collega’s van de industrie, zoals ISPT, het Institute for Sustainable Process Technology, het Utrechtse Sustainable Industry Lab, de chemische industrie (VNCI), de afvalsector, Shell, de natuursector IUCN (mijnbouw ten koste van oerbossen en regenwouden), de Raad van Kerken (onrechtvaardige verdeling) en collega’s in Zweden, Noorwegen, IJsland, Duitsland en Frankrijk. En vooral Brussel en Den Haag.

Dit is nieuw. Dit is de volgende duurzame horde die genomen moet worden.

Op 30 en 31 mei a.s. komen we samen met een kleine groep (± 100) in het KIT/SDG House in Amsterdam, dat in onze versie voortaan het Kennis Instituut voor de Toekomst zou moeten heten. Het herbergt al zo’n 60 bijzondere groene startups.

De overheden (3 ministeries) zijn geïnformeerd.

Wij gebruiken, in lijn met Limits to Growth (1972), weer een rekenmodel, WORLD7, dat aan Scandinavische universiteiten wordt ontwikkeld. De conclusies van dat rekenen staan in een ontwerp voor een volgend Club of Rome Report: The Final Count Down, dat de deelnemers aan de Resource Wende Conferentie en de partners (to be) in het Resource Centre in het KIT krijgen uitgereikt.

Begin 2024 moet het REACT van start.

Wij voorzien een samenwerkingsverband dat vanuit één centrale wordt bestuurd.

Inmiddels hebben we met tientallen bedrijven, overheden, academia en Ngo’s gesproken.

Men is uitgenodigd om gezamenlijk dit RRAC vorm en inhoud te geven.

De gasten/deelnemers in de KIT-vergadering bespreken met elkaar de inhoud, de doelen en de structuur. Jong management, ervaren toezichthouders, en een Association (of ledenbestand) van 75 instellingen of meer.

(Denk aan oplossingen zoals een World Resources Bank, een WTO-Resource Treaty, een Madaster of Resources Kadaster, waar we alle essentiële materialen in kaart brengen.

Of denk aan een Resource Budget Systeem, dat moet doen wat de geschiedenis ons heeft geleerd, nl. verdeling of quotering, meer ingevoerde traditie dan je denkt. Na de WW II-oorlog bestond hier De Gemachtigde, die de resterende voorraden voor de wederopbouw moest verdelen want alles was op of kapot.

Wij zien je graag in het KIT! Bereid je erop voor dat hier een volgende duurzame koers wordt uitgezet!

Wouter van Dieren