De energietransitie en de elektrificatie van onze samenleving is in een letterlijke en figuurlijke stroomversnelling. Het elektriciteitsnet wordt geconfronteerd met groeiende uitdagingen. Een van deze uitdagingen is netcongestie, een probleem dat zich voordoet wanneer het elektriciteitsnet de vraag naar of het aanbod van elektriciteit niet aankan. Hoewel ‘netcongestie’ als term relatief bekend is, zijn de nuances tussen de twee soorten congestie – invoedingcongestie en afnamecongestie – minder algemeen begrepen. In deze blog duiken we dieper in de verschillen tussen deze twee en verkennen we mogelijke oplossingen die onderzoek heeft voorgesteld om deze uitdagingen het hoofd te bieden.
Invoedingcongestie
Invoedingcongestie treedt op wanneer er een overmatig aanbod van elektriciteit is ten opzichte van de transportcapaciteit van het netwerk. Dit gebeurt vaak in gebieden met een hoge concentratie aan hernieuwbare energiebronnen, zoals zonnepanelen en windturbines. Op zonnige en winderige dagen kan de hoeveelheid opgewekte elektriciteit de capaciteit van het lokale netwerk overstijgen, waardoor het systeem overbelast raakt. Dit kan leiden tot situaties waarin producenten van hernieuwbare energie worden gevraagd hun productie te verminderen, wat niet alleen inefficiënt is maar ook financiële verliezen kan veroorzaken.
Afnamecongestie
Afnamecongestie, daarentegen, ontstaat wanneer de vraag naar elektriciteit de capaciteit van het netwerk overschrijdt. Dit type congestie wordt vaak waargenomen in stedelijke gebieden of tijdens piekmomenten van energieverbruik, zoals tijdens koude winteravonden wanneer de verwarming hoog staat en veel huishoudelijke apparaten tegelijkertijd worden gebruikt. Afnamecongestie kan leiden tot spanningsdalingen of in extreme gevallen zelfs tot stroomuitvallen, wat zowel voor consumenten als voor bedrijven grote overlast kan veroorzaken.
Onderzoek naar oplossingen voor netcongestie
Het vinden van effectieve oplossingen voor zowel invoeding- als afnamecongestie is essentieel voor de stabiliteit van ons elektriciteitsnet en de succesvolle overgang naar een duurzamere energievoorziening. Uit onderzoek komen verschillende strategieën naar voren:
- Uitbreiding en versterking van het net
Een voor de hand liggende, maar vaak kostbare oplossing is het fysiek uitbreiden en versterken van het elektriciteitsnet. Dit omvat het upgraden van bestaande infrastructuur en het bouwen van nieuwe verbindingen om de capaciteit te verhogen.
- Slimme netwerken en demand response
De ontwikkeling van slimme netwerken (smart grids) biedt een meer technologisch geavanceerde oplossing. Deze netwerken kunnen real-time data gebruiken om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Demand Response-programma’s, waarbij consumenten worden aangemoedigd hun energieverbruik aan te passen aan de beschikbaarheid van elektriciteit, kunnen hier een belangrijke rol in spelen.
- Energieopslag
Energieopslagtechnologieën zoals batterijen bieden een flexibele oplossing door overtollige elektriciteit op te slaan tijdens perioden van lage vraag en deze vrij te geven wanneer de vraag hoger is. Dit kan helpen om zowel invoeding- als afnamecongestie te verminderen.
- Decentralisatie van energieproductie
Het stimuleren van lokale, gedecentraliseerde energieproductie kan helpen om de druk op centrale netwerken te verlichten. Door energie dichter bij de eindgebruiker op te wekken, wordt de afstand die elektriciteit moet afleggen verkleind, wat de efficiëntie verhoogt en congestie vermindert.
De strijd tegen netcongestie vereist een multifaceted aanpak, waarbij zowel technologische innovatie als veranderingen in beleid en consumentengedrag een rol spelen. Door te investeren in onderzoek en de implementatie van deze oplossingen, kunnen we zorgen voor een betrouwbaarder, duurzamer elektriciteitsnet dat klaar is voor de uitdagingen van de toekomst.
Kan een zonnedak helpen bij netcongestie?
Een zonnedak op een bedrijf kan inderdaad bijdragen aan het tegengaan van netcongestie, maar deze impact hangt af van verschillende factoren. Hier zijn enkele manieren waarop een zonnedak op een bedrijf kan helpen om netcongestie te verminderen:
- Door ter plaatse elektriciteit op te wekken, vermindert de afhankelijkheid van het elektriciteitsnet voor energievoorziening. Dit betekent dat tijdens piekproductie-uren de overtollige elektriciteit niet noodzakelijkerwijs terug hoeft te vloeien naar het net, wat kan helpen de druk op het net te verlichten.
- Als bedrijven hun eigen energie opwekken, kunnen ze hun piekbelasting op het net verlagen. Dit is vooral effectief als bedrijven energieopslagsystemen gebruiken, zoals batterijen, waarmee ze energie kunnen opslaan voor gebruik tijdens piektijden. Hierdoor wordt de belasting van het netwerk verder verminderd.
- Door integratie met slimme netwerktechnologieën kunnen bedrijven met zonnedaken actief bijdragen aan het balanceren van vraag en aanbod op het net. Door gebruik te maken van slimme meters en energiebeheersystemen kunnen bedrijven bijvoorbeeld overtollige energie automatisch opslaan of terugleveren aan het net op momenten dat dit het meeste nodig is.
- Bedrijven kunnen deel nemen aan demand response-programma’s, waarbij ze hun energieverbruik aanpassen in reactie op signalen van de energiemarkt of netbeheerders. Bijvoorbeeld, door minder energie te gebruiken of meer zonne-energie te produceren tijdens tijden van hoge vraag, kunnen ze helpen om de balans op het net te handhaven en congestie te verminderen.
Het succes van deze maatregelen hangt echter sterk af van de specifieke situatie, zoals de capaciteit en het ontwerp van het zonnedak, de energiebehoefte van het bedrijf, de staat van het lokale elektriciteitsnet en de beschikbare technologieën voor energieopslag en -beheer. Daarnaast spelen overheidsbeleid en regelgeving een belangrijke rol in hoe effectief deze oplossingen kunnen worden geïmplementeerd.