Om maatschappelijk verantwoord ondernemen een positief effect te laten hebben op de financiële prestatie van een bedrijf, zou een controller deze strategie moeten vormgeven, zeggen dr. Bart Dierynck en prof. dr. Philip Joos.
Hoewel de termen ‘duurzaamheid’ en ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (MVO) steeds vaker door managers in de mond worden genomen, staan heel wat managers nog altijd kritisch ten opzichte van het gebruik van duurzaamheid als uitgangspunt van de algemene bedrijfsstrategie. De onzekerheid over de financiële return van dergelijke strategieën, is de belangrijkste reden voor het beperkte enthousiasme. Zo toont recent onderzoek aan dat slechts 37% van de managers een positief verband ziet tussen de MVO-activiteiten en financiële prestaties.
Investeerders hebben eveneens hun twijfels over een mogelijks positief effect van MVO op de financiële prestaties omdat de geloofwaardigheid van de MVO-strategie vaak te wensen over laat. Een belangrijke reden hiervoor is dat bij de ontwikkeling van de MVO-strategie vaak een ‘outside-in perspectief’ gehanteerd wordt. Waardoor de MVO-strategie deels tot volledig bepaald wordt door wat andere bedrijven doen. Een dergelijke niet-authentieke MVO-strategie blijkt op termijn vaak heel moeilijk waar te maken.
Een controller handelt vanuit een ‘inside-out perspectief’
Om de geloofwaardigheid van de MVO-strategie te verhogen, is het cruciaal dat de MVO-strategie afgestemd wordt op de interne kenmerken en mogelijkheden van het bedrijf. Een succesvolle MVO-strategie wordt dus beter ontwikkeld vanuit een ‘inside-out perspectief’, waarbij het bedrijf aan de hand van interne kenmerken de MVO-strategie bepaalt. De controller is bij uitstek de persoon in een bedrijf die denkt en handelt vanuit een ‘inside-out perspectief’ en kan op verschillende manieren een belangrijke rol spelen bij het verhogen van de geloofwaardigheid van de MVO-strategie. Ten eerste is de controller een belangrijke schakel tussen de operationele processen en het hoger management en kan de controller de opportuniteiten voor meer duurzaamheid, die vaak verscholen zitten in de operationele processen, documenteren en rapporteren aan het hoger management. Ten tweede heeft de controller veel ervaring met het ontwikkelen, opvolgen en rapporteren van niet-financiële maatstaven. Niet-financiële maatstaven zijn belangrijk voor de ontwikkeling en empirische toetsing van de MVO-strategie. Bovendien wordt de externe rapportage van deze niet-financiële maatstaven ook belangrijk(er) met de komst van de nieuwe Europese richtlijn inzake verplichte MVO-rapportage door bedrijven met meer dan 500 werknemers (de zogenaamde Barnier-proposal).
Controller is onwetend
Hoewel controllers een uitstekend profiel hebben om een belangrijke rol te spelen bij de ontwikkeling van MVO-strategieën, zijn er een aantal punten waarop controllers zich moeten bijspijkeren. Hier ligt een grote verantwoordelijkheid voor de controllersopleidingen. Ten eerste moeten controllers hun kennis over MVO verder ontwikkelen. Veel controllers zien MVO nog al te vaak als een ‘leuke bijkomstigheid’ maar zijn onwetend over de manier waarop MVO ook kan bijdragen tot het financieel succes van het bedrijf.
Ten tweede moeten controllers aangezet worden om een meer proactieve houding aan te nemen zodat ze sneller duurzame opportuniteiten documenteren en rapporteren aan het hoger management. Ten derde moeten controllers hun statistische vaardigheden verder ontwikkelen zodat ze zelf de MVO-strategieën empirisch kunnen toetsen. Tegenwoordig zijn in heel wat ondernemingen de gegevens aanwezig om meer inzicht te verkrijgen in de relaties tussen niet-financiële en financiële prestaties, maar ontbreken de vaardigheden om uit deze data ook relevante inzichten voor het bedrijfsbeleid te puren. De controllers zijn dus ‘aan zet’ en moeten er mede voor zorgen dat onze maatschappij straks niet ‘schaakmat’ wordt gezet!
Dr. Bart Dierynck is Assistant Professor Accounting bij Tilburg School of Economics and Management. Prof. Dr. Philip Joos is Full Professor Financial Accounting en Vice Dean Education bij Tilburg School of Economics and Management en maakt deel uit van het FinanceLAB van TIAS.