Drinkwaterbedrijf Vitens wil in 2030 een 100% duurzaam drinkwatersysteem met een positieve impact op mens en natuur. Dat staat in de strategie voor 2030 die de onderneming vandaag lanceert. “Deze weg slaan we in omdat de wereld verandert”, zegt Vitens-directievoorzitter Jelle Hannema. “We moeten anders met ons zoete water omgaan: in hoe we het met elkaar gebruiken, hoe wij als Vitens het maken en hoe we de waterhuishouding van ons land inrichten. Dat doen we samen met partners. Om drinkwater voor volgende generaties veilig te stellen, is snel actie nodig.”

Dat er snel actie nodig is laat de toename van het drinkwatergebruik zien. De laatste zes jaar steeg het drinkwaterverbruik in het voorzieningsgebied van Vitens met liefst 7,5 procent. In 2020 is de groei zelfs met zo’n 10 procent toegenomen, wat staat voor ruim 36 miljard liter groei. Als deze lijn wordt doorgetrokken, ligt de drinkwatervraag in 2040 30 procent hoger dan nu. Een reëel scenario waar rekening mee wordt gehouden.  

Verbruik terugdringen

Samen met klanten gaat Vitens werken aan bewustzijn rondom duurzaam en veilig watergebruik. De uitrol van 250.000 slimme watermeters bij huishoudens is een belangrijke stap. Voor de grote zakelijke klanten van Vitens is de implementatie van slimme watermeters al afgerond en gaat Vitens met gerichte scans adviezen geven over potentiële besparingen. 

De doelstelling is dat in 2030 het waterverbruik bij particuliere klanten met 5 procent is gedaald; wat neerkomt op ongeveer 6 liter minder dan de huidige 120 liter per persoon per dag. Op jaarbasis levert dit bijna 15 miljard liter besparing op. 

Duurzaam investeren

Om de drinkwatervoorziening robuust en toekomstbestendig te maken heeft het bedrijf de afgelopen periode het investeringsniveau verhoogd tot 200 miljoen euro op jaarbasis. Dit is het dubbele ten opzichte van enkele jaren geleden. Er wordt geïnvesteerd in de vernieuwing en een upgrade van waterzuiveringsinstallaties, reservoirs en pompstations, en ook distributienetwerken en watermeters. Het vergroten van de waterreserves is bedoeld als een buffer in het geval van extreme weersomstandigheden en grote vraag.

Het investeringsprogramma van Vitens voor de jaren 2021-2030 wordt voor een deel gefinancierd door een lening van de Europese Investeringsbank (EIB) van 150 miljoen euro. 

Geheel ander bedrijf

“De nieuwe strategie betekent dat we in tien jaar tijd een geheel ander bedrijf worden”, licht Vitens-directielid Marike Bonhof toe. “Het vraagt dat we duurzaamheidscriteria zwaarder laten meewegen in elke beleidsbeslissing die we nemen. Onder duurzaamheid verstaan we onder meer dat we het drinkwatersysteem toekomstbestendig maken voor komende generaties, met onze klanten het gesprek aangaan over zuinig waterverbruik en onze CO2-voetafdruk met 50% verminderen. Dat doen we door een deel van onze energie zelf duurzaam op te wekken. We werken al volop aan onze ambitie om elke druppel duurzaam te maken, en gaan daar de komende jaren met extra inzet op versnellen.”

Nieuwe kijk

Bij het werken aan de verduurzaming van het drinkwatersysteem en het terugdringen van verbruik, gaat Vitens nauw samenwerken met partners. “We trekken samen op met overheden, maatschappelijke partijen en de markt. Het is een samenspel waarbij we uiteindelijk de waterhuishouding in ons verzorgingsgebied op orde brengen.”, aldus Jelle Hannema. Als voorbeeld noemt hij een compleet nieuwe kijk op de Sallandse Heuvelrug – Panorama Waterland – dat onlangs de EO-Wijers prijs won. Vitens ziet hoe belangrijke betrokkenen waaronder provincie en waterschappen zich gemotiveerd weten en stappen zetten om water beter vast te houden voor natuur, boeren en drinkwater.

Het roer om

Vitens staat voor een grote opgave, want de beschikbaarheid van drinkwater staat onder druk. En Vitens staat er niet alleen voor. De complete drinkwatersector en de waterschappen deden aan het begin van dit jaar een dringende oproep om de natuurlijke balans in het watersysteem – waar drinkwater een onderdeel van is – te herstellen. Dit door het te verduurzamen en klimaatbestendig te maken. Aanleiding zijn extremer weer, zoals langdurige droogte en hevigere neerslag, de toenemende watervraag en de steeds verdergaande vervuiling van drinkwaterbronnen. “Willen we drinkwater voor de toekomst veiligstellen, dan moet het roer om”, aldus Bonhof. 

Duurzaam waterverbruik

Duurzaam waterverbruik is een belangrijk onderdeel van de strategie. Vitens gaat 250.000 slimme meters installeren om klanten te helpen bewuster en zuiniger met drinkwater om te gaan. Concrete voorbeelden van zuinig met drinkwater omgaan zijn minder lang douchen, de tuin slim besproeien, of de bespaarknop van het toilet installeren en gebruiken. Het waterbedrijf wil een bijdrage leveren aan innovaties die gaande zijn in de woningbouw. Watervriendelijk wonen moet het uitgangspunt worden in Nederland. Bijvoorbeeld door huizen standaard uit te rusten met systemen om regenwater of gerecycled drinkwater te gebruiken voor tuin, toilet, en ander laagwaardig verbruik. Vitens wil in 2021 meewerken aan het realiseren van 500 watervriendelijke woningen. Bonhof benadrukt dat samenwerking met overheden, kennisinstellingen en de markt hierbij van groot belang is. “Er ligt een gezamenlijke opgave voor partijen in het waterdomein om de waarde van water zichtbaar te maken. Water is zo vanzelfsprekend dat mensen de waarde ervan vaak onvoldoende erkennen. Tegelijk zijn er veel innovatieve producten op de markt. Dat in combinatie met een steeds verder groeiend besef dat zoet water een schaars en kostbaar goed is, stemt hoopvol.”

Halvering CO2-uitstoot

Waterbesparing en verbetering van de kwaliteit van drinkwaterbronnen zijn belangrijke manieren om het energieverbruik van Vitens te verminderen. “Hoe schoner ons grondwater en hoe lager het verbruik, hoe minder energie wij nodig hebben om iedereen van voldoende schoon drinkwater te voorzien”, benadrukt Bonhof. Doelstelling van Vitens is om haar CO2-uitstoot in 2030 te halveren en in 2050 geheel CO2-neutraal te zijn. Hiervoor kijkt het bedrijf ook naar mogelijkheden om zelf energie op te wekken, bijvoorbeeld met zonne-energie. Maar ook hergebruik van methaan – een gas dat uit water wordt gehaald en omgezet naar energie – speelt hierin een grote rol. De ambitie is om vanaf 2030 jaarlijks minimaal 33,0 GWh eigen, duurzaam opgewekte energie te kunnen produceren.  

Stip op de horizon

Vitens wil de komende periode het gesprek over haar nieuwe strategie met haar stakeholders aangaan. De verduurzaming van het drinkwatersysteem staat in het licht van een veel grotere uitdaging, namelijk een omwenteling in het gehele Nederlandse watersysteem. Hannema: “Met deze strategie zetten we een stip op de horizon in het jaar 2030. Het doel is een 100% duurzaam drinkwatersysteem, maar hoe we daar kunnen komen, moet juist onderwerp van die dialoog zijn. We kunnen dit niet alleen, we hebben onze partners in de regio en landelijk hier hard bij nodig, omdat we allemaal onderdeel zijn van het grotere watersysteem. Gezamenlijk gaan we oplossingsrichtingen bedenken, in goed overleg met andere belanghebbenden.”