De Rijksoverheid en verschillende maatschappelijke sectoren hebben de vierde SDG-voortgangsrapportage ‘Nederland Ontwikkelt Duurzaam’ samengesteld die vandaag, op Verantwoordingsdag, naar de Tweede Kamer is gestuurd. Steeds meer bedrijven gaan bewust met de Sustainable Development Goals (SDG’s) aan de slag, zo blijkt uit diverse studies. Met nog tien jaar te gaan, groeit echter ook het besef dat de huidige inzet opschaling en meer ambitie vereist. Op kritische terreinen zoals klimaatverandering en ongelijkheid, o.a. voor vrouwen, jongeren en werknemers, is er onvoldoende voortgang.

De rapportage is gezamenlijk opgesteld door de Rijksoverheid, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), mede namens het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) voor de decentrale overheden, VNO-NCW, MKB Nederland en Global Compact Netwerk Nederland voor het bedrijfsleven en de financiële sector, Partos voor het maatschappelijk middenveld, NWO-WOTRO voor de kennisinstellingen, de Nationale Jeugdraad (NJR) voor de jongerenorganisaties en het College voor de Rechten van de Mens.

Voortgang SDG’s bij bedrijfsleven en financiële sector

Steeds meer bedrijven gaan bewust met de SDG’s aan de slag, zo blijkt uit diverse studies.Uit onderzoek van PwC blijkt bijvoorbeeld dat 93% van de onderzochte Nederlandse voornamelijk beursgenoteerde bedrijven de SDG’s in hun jaarverslag noemen. In de voortgangsrapportage van UN Global Compact werd geconcludeerd dat 81% van de onderzochte bedrijven ook specifiek rapporteren over de acties gekoppeld aan de SDG’s en dat steeds meer CEO’s zich persoonlijk gecommitteerd voelen aan het behalen van deze doelen. Uit de Nederlandse transparantiebenchmark van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat blijkt dat van de organisaties die de SDG’s noemen in hun jaarverslag, 75-86% deze ook koppelt aan strategie, doelstellingen of beleid. Met nog tien jaar te gaan, groeit echter ook het besef dat de huidige inzet opschaling en meer ambitie vereist.

Op kritische terreinen zoals klimaatverandering en ongelijkheid, o.a. voor vrouwen, jongeren en werknemers, is er onvoldoende voortgang. De bereidheid is er vaak wel bij bedrijven, maar zij geven aan te worstelen met de wijze waarop ze de SDG’s een plek kunnen geven binnen hun organisatie. Uit het onderzoek van PwC blijkt dat slechts een derde van de onderzochte bedrijven SDG-subdoelen in hun strategie heeft gekozen en slechts 13% een kwantitatieve ambitie op de SDG subdoelen heeft geformuleerd. De SER concludeerde in het adviesrapport ‘Kansen pakken en risico’s beheersen‘ dat bedrijven zich voor een concreet handelingsperspectief eerder laten leiden door de richtlijnen voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) dan de SDG’s en nog niet optimaal verbinding leggen tussen die twee. De SDG’s geven het beleid voor IMVO richting en andersom geeft IMVO de SDG’s handen en voeten.

Om te onderzoeken hoe duurzaam het Nederlandse bedrijfsleven is, heeft MVO Nederland een nieuwe index geïntroduceerd: de Nieuwe Economie Index (NEx). Deze index meet het percentage van de Nederlandse economie dat circulair, klimaatneutraal en inclusief is. Volgens berekening zou een NEx van 20% in 2025 nodig moeten zijn om een kantelpunt te bereiken; vanaf dat moment verduurzaamt de economie steeds sneller. In 2020 staat dit percentage op 12,1%. Waar het Nederlands bedrijfsleven het goed doet op inclusiviteit (SDG 10) en circulaire economie (SDG 12), is er nog een lange weg te gaan op het vlak van hernieuwbare energie (SDG 7), zoals ook blijkt uit onderzoek van Eurostat.

Publiek-private partnerschappen en inspirerende voorbeelden

Beleidsmatig zijn er in Nederland (bijv. Klimaatakkoord, Nationaal Preventieakkoord Zorg) en in Europa (bijv. Europese Green Deal) goede stappen voorwaarts gezet voor positieve impact op de SDG’s. Publiek-private samenwerking en partnerschappen (SDG 17) dragen bij aan het vergroten van maatschappelijke impact. Zo is een meer missie-gedreven innovatiebeleid vormgegeven. En zijn er 10 IMVO convenanten tot stand gekomen die volgens de voortgangsrapportage goede handvatten bieden voor bedrijven om samen met NGO’s, overheden en vakbonden misstanden aan te pakken en een bijdrage te leveren aan de SDG’s.

Het afgelopen jaar kwamen diverse Green Deals gericht op afspraken en concrete projecten tussen overheid en andere partijen tot stand (bijv. de Green Deals over Circulaire festivals, Zeevaart, Binnenvaart en havens, Aquathermie en Natuur inclusieve landbouw & groen onderwijs) of bereikten meer massa doordat nieuwe partijen zich hieraan verbonden (bijv. Green Deal Zorg). Ook wordt er bedrijfsoverstijgend aan voortgang op de SDG’s gewerkt, door: SDG Nederland, MVO Nederland, Global Compact Netwerk Nederland, Groene Groeiers Netwerk en de Dutch Sustainable Growth Coalition (DSGC).

Een greep uit concrete initiatieven:

Economische en ecologische SDG’s

  • Begin 2019 is door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, MVO-Nederland, VNO-NCW en MKB Nederland het Versnellingshuis voor de circulaire economie (SDG 12) opgericht, met als voorbeeld van een concreet doorbraakproject ‘Dutch Circular Textile Valley’.
  • De Logistieke Alliantie werkt aan de transitie naar lage emissie- en emissieloze mobiliteit (SDG’s 9 en 11).
  • In een SDG publicatie van de topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen is inzichtelijk gemaakt hoe de tuinbouwsector werkt aan nieuwe technologieën en producten ten behoeve van innovatie op het terrein van voeding, energie en klimaat (p. SDG 2, 7, 12, 13 en 15).
  • Vanuit MVO Nederland is het platform Verspilling is Verrukkelijk opgezet, waarin ondernemers met oplossingen voor voedselverspilling samenwerken (SDG 12).
  • Een vergelijkbaar netwerk is er bijvoorbeeld voor de zorg (SDG 3) en de voedingsmiddelenindustrie, via de Alliantie
    Verduurzaming Voedsel (SDG 12).
  • Met het betonakkoord wordt in gezamenlijkheid gewerkt aan duurzaam beton (SDG 9, 12, 13).
  • MVO Nederland faciliteert de verduurzaming van de Nederlandse drinkwaterbedrijven onder de noemer ‘Blauwe Netten’ (SDG 6).
  • In het brancheplan Duurzaam Verpakken werken de supermarkten aan gebruik van minder verpakkingen en meer recyclebare verpakkingen (SDG 12).
  • Binnen het DSGC kwamen het Clean Shipping project (via scheepvaart op basis van frituurvet) en kwam het Corporate Biofuels program tot stand (SDG’s 7 en 13).
  • Het Groene Groeiers Netwerk van VNO-NCW is in 2019 een groot matchmaking traject gestart op uitdagingen op het gebied van stikstof (SDG 13).
  • Binnen NL Works is aan nieuwe projecten gewerkt gericht op het internationaal vermarkten van Nederlandse oplossingen op het vlak van SDG’s.

Sociale SDG’s

  • Oprichting van Safety Delta Nederland voor innovatieve oplossingen voor veiligheid bij gebruik van gevaarlijke stoffen (SDG 3).
  • In de Stichting van de Arbeid is er gestart met een actualisering van de checklist Je verdiende loon!, gericht op gelijke beloning mannen en vrouwen (SDG 5).
  • Ook in 2019 heeft de marktsector weer de doelen ruim gehaald om arbeidsgehandicapten aan het werk te helpen (SDG 10).
  • In 2019 is er ook gestart met Perspectief op werk, gericht op plannen tussen lokaal bedrijfsleven en kerngemeenten over toetreding van mensen uit de bijstand (SDG 1 en 8).
  • In het SER advies ‘diversiteit in de top, tijd voor versnelling’ werd o.a. ruimte geboden voor een ingroeiquotum voor
    beursgenoteerde ondernemingen van 30% vrouwen in de raden van commissarissen (SDG 5).
  • Het NL bedrijfsleven georganiseerd in VNO-NCW en MKB-Nederland heeft samen met partners NABC, FMO DECP en PUM Netherlands senior experts een Afrika Strategie uitgewerkt gericht op duurzame economische ontwikkeling (SDG8) via een betere samenwerking tussen het Nederlandse en Afrikaanse bedrijfsleven (SDG 8).
  • PUM Netherlands senior experts voerde programma’s uit gericht op duurzame handelsketens in onder andere landbouw en veeteelt (SDG 8).
  • In het project Futureproof Coffee Collective werkten True Price, Soil&More, EY en MVO Nederland samen een gezamenlijk meetmodel en een pilot in Colombia om de werkelijke kosten voor koffie in kaart te brengen (SDG 1 en 8).
  • Vanuit de Nederlandse Vereniging van banken (NVB) werd gestart met een pilot Advisory Panel on Responsible Banking, gericht op o.a. best practices waarborging mensenrechten (SDG 10).

Uitdagingen en kansen

Samenhang MVO en SDG’s

Zoals ook de SER beschreef, liggen er kansen in een betere samenhang tussen (Internationaal) MVO en de SDG’s. In toenemende mate nemen bedrijven en instellingen maatregelen om hun negatieve ecologische en sociale voetafdruk te verkleinen en daarnaast om de positieve impact te vergroten. Voor bedrijven betekent dit een andere mindset, omdat er een volledig beeld moet bestaan van negatieve en positieve impact en dit vertaald moet worden naar de bedrijfsstrategie.

Integraliteit en Impact

Bedrijven willen steeds meer kunnen sturen op maatschappelijk rendement, waarbij de integraliteit tussen de SDG’s belangrijk is om cherry picking te voorkomen. Het meten van deze impact wordt door bedrijven als lastig ervaren en vereist inzicht in niet-financiële en nietkwantitatieve resultaten. Het is voor bedrijven vaak een zoektocht om de best passende impact meet methode voor hun organisatie te vinden. Er zijn tal van initiatieven, zoals de dit jaar gelanceerde MAEX.

Rapportering

Uit de transparantiebenchmark 2019 kwamen een aantal trends naar voren op het terrein van rapportering. Niet-financiële doelstellingen worden vaker opgenomen in de algehele geïntegreerde bedrijfsstrategie. Aandachtspunt is het bieden van volledige transparantie over ketenverantwoordelijkheid. Er is een groeiende behoefte aan verificatie bij niet-financiële informatie, om te beoordelen of de informatie relevant en compleet is en hiermee greenwashing te voorkomen. Een inspirerend voorbeeld voor het betrekken van de SDG’s in de verslaglegging bood ABN AMRO dit jaar, met een Impact Report Integrated Profit & Loss Statement.

Betrokkenheid van stakeholders

Minstens 8 op de 10 Nederlanders vindt het belangrijk dat bedrijven zich richten op het zo goed mogelijk zijn voor mens, maatschappij en milieu, zoals blijkt uit meting van de Maatschappelijke Impact Monitor. Betrokkenheid van stakeholders is hierbij cruciaal, zie ook het Brugproject van VNO-NCW. Op deze wijze kan de impact van een bedrijf nader beschouwd worden en transparantie worden geboden over ingewikkelde dilemma’s.

Rol van financiële instellingen en investeerders

Het belang van niet-financiële indicatoren in besluitvormingsprocessen groeit bij zowel beleggers als financiële instellingen. De accountant kan een belangrijke rol hierin spelen. Binnen het DNB Platform voor Duurzame Financiering wordt door financiële instellingen gezamenlijk gewerkt aan verduurzaming. De Nederlandse financiële sector heeft een commitment ondertekend waarmee zij zich verplicht vanaf 2020 te rapporteren over de klimaatimpact van hun financieringen en beleggingen.

Rol van jonge professionals

Vanuit het bedrijfsleven wordt de rol van Young Professionals in de SDG agenda belangrijk geacht als besluitvormers van de toekomst. Vanuit Global Compact Netwerk Nederland werd het reeds bestaande Young Professionals Programma in 2019 opgeschaald. Daarnaast zijn jonge professionals vaak verenigd rondom SDG-thema’s in netwerken zoals de Dutchtainables: een netwerk van jonge medewerkers van Nederlandse multinationals en via de Jonge Krachtenbundelaars, een open netwerk voor jonge professionals die bijdragen aan duurzame sociale en maatschappelijke transities.