Verduurzaming IT heeft duw in de rug nodig

Andere prioriteiten, te hoge kosten en onvoldoende kennis zijn de belangrijkste redenen voor IT-beslissers¹ om niet over te gaan tot duurzame inkoop. Uit interviews met IT-bedrijven die zich als duurzaam afficheren – bijvoorbeeld omdat zij energiezuinig programmeren of circulaire hardware leveren – blijkt bovendien dat bij veel IT-inkopers een traditionele instelling heerst. Besluiten worden genomen op basis van een nauwe set aan Kritieke Prestatie-Indicatoren (KPI’s) waarin de nadruk ligt op bijvoorbeeld snelheid en continuïteit, maar duurzaamheid nog geen rol speelt. Beter een server teveel, dan straks onvoldoende capaciteit, is nog te vaak de gedachte volgens Patrick de Ridder van Cobra Systems. “Voor de IT’er staat veiligheid en betrouwbaarheid voorop. Het inbouwen van overcapaciteit is dan ook gemeengoed. ‘Hebben we tien servers nodig? Doe er dan maar twaalf.'”

De bijdrage van IT aan onze samenleving is groot en zal de komende jaren alleen maar toenemen. Dat betekent dat we de vruchten kunnen blijven plukken van al het moois dat digitalisering ons te bieden heeft; van thuiswerken tot slimme gebouwen en precisielandbouw. Een keerzijde is er echter ook: digitalisering veroorzaakt een grote belasting voor het milieu, zowel qua energie- als grondstoffenverbruik. Zo is de productie van IT-hardware afhankelijk van verschillende kritieke grondstoffen, terwijl slechts een klein percentage van die grondstoffen na afdanking van het apparaat wordt teruggewonnen. Ook leggen datacenters een steeds groter beslag op onze energievoorziening. Productie en gebruik van IT zijn momenteel verantwoordelijk voor 2,1 tot 3,9 procent van de wereldwijde broeikasgasemissies.² Onderzoekers schatten dat dit percentage in 2040 tussen de 6 en 14 procent zal liggen.³

Deze feiten, in combinatie met toenemende druk vanuit politiek en maatschappij, vragen om een continue inspanning om de ecologische voetafdruk van digitalisering te beperken. Alle partijen in de IT-keten hebben hierin een verantwoordelijkheid: van de bedrijven die de fysieke IT-infrastructuur en -apparatuur verzorgen tot de ontwikkelaars van digitale diensten. Van datacenters wordt door IT-beslissers echter het meest verwacht; bijna de helft van de ondervraagden verwacht in redelijke tot sterke mate dat datacenters duurzaamheid in ogenschouw nemen. Voor cloud- en hostingproviders is dit percentage iets lager (43,4), gevolgd door leveranciers van IT-hardware (41,1). Van softwarebedrijven wordt het minst verwacht op duurzaamheidsgebied. Dit is een gemiste kans, want met onder meer energiebewust softwareontwerp is veel winst te behalen.

Belemmering voor IT-bedrijven om (volledig) de draai te maken naar duurzame proposities is dat er simpelweg nog onvoldoende vraag is. Dit is het bekende kip-en-eiprobleem. Daarnaast speelt de versnippering van de IT-keten hen parten. De probleemeigenaar is niet altijd de oplosser. Zo dragen netbeheerders het probleem op het moment dat er stroomtekorten ontstaan, maar zijn het IT-bedrijven die de oplossingen moeten implementeren. Dit kan bijvoorbeeld gaan om een commercieel datacenter dat zijn koeling efficiënter kan inrichten en een hostingbedrijf dat zijn servers in dat datacenter slim moet instellen. Veel oplossingen komen daarnaast van buiten de keten, zoals uit de wetenschap of de hoek van start-ups.

Lichtpuntje is dat IT-bedrijven die duurzame producten en diensten aanbieden de vraag naar hun producten wel voorzichtig zien toenemen, zo vertellen zij aan ABN AMRO. Dit geldt temeer voor duurzame IT-proposities die ook commercieel voordeel opleveren. Om de markt voor duurzame IT een zetje te geven en definitief een plek te geven in het digitale ecosysteem is overheidsingrijpen gewenst, zoals subsidies en regelgeving. Zelf kunnen IT-bedrijven de markt helpen door transparant te zijn over hun duurzaamheidsinspanningen en de handen ineen te slaan met andere ketenpartners voor experimenten en kennisuitwisseling.

Deze publicatie biedt een verkenning van de markt voor IT-bedrijven die actief bezig zijn met de verkleining van hun ecologische voetafdruk, of de eerste stappen willen zetten op dit vlak. Het rapport bevat een globale inventarisatie van de sleutelthema’s op het vlak van ‘groene IT’, geeft een overzicht van de onderzoeksresultaten en identificeert specifieke uitdagingen voor de markt om tot wasdom te komen.