Vele kilotonnen ‘gerecycled’ Nederlands plastic afval komen in zee terecht

Op papier wordt het gerecycled, maar in werkelijkheid belanden enorme hoeveelheden plastic afval uit Nederland in Aziatische zeeën. Onderzoekers van het Leidse Centrum voor Milieuwetenschappen brachten in kaart wat er gebeurt met plastic voedselverpakkingen uit Nederland. Ze publiceerden hun resultaten 8 juli in het wetenschappelijke tijdschrift Resources, Conservation & Recycling.

De kern van het probleem met plastic afval: we produceren veel meer plastic dan we kunnen verwerken in onze recycling-installaties. Daarom verschepen we een aanzienlijk deel van het afval naar landen buiten de EU. Eerste auteur Nicolas Navarre: ‘We tellen het mee bij het aandeel dat wordt gerecycled, maar in de praktijk komt het vaak op stortplaatsen terecht. Daar heeft de wind vrij spel en komt het grotendeels terecht in met name Aziatische zeeën.’

Complexe handelspatronen voor het eerst in kaart gebracht

‘Voorheen werd het naar China gestuurd, maar dat verbood de invoer van ons plastic afval, omdat de kwaliteit te slecht was om te worden gerecycled. Nu sturen we het naar Turkije en Maleisië, maar ook die landen kunnen ons afval niet verwerken.’ Navarre analyseerde voor het eerst de complexe handelspatronen rondom plastic afval. Hij schat dat jaarlijks ruim 38 kiloton plastic afval van Nederlandse voedselverpakkingen buiten de EU terecht komt, en dat tot 13,5 kiloton daarvan in de oceanen.

Landen worden nu steeds huiveriger voor de invoer van plastic afval. ‘Nadat gedumpt plastic afval op de Turkse stranden werd gevonden, verbood Turkije net als China de import van het afval. We zullen het probleem nu waarschijnlijk weer naar een ander land verschuiven’, waarschuwt Navarre.

Frisdrankverpakkingen vormen het grootste aandeel van plastic voedselverpakkingen. Verreweg het meeste plastic verpakkingsafval wordt verbrand.

Verrassend weinig afval uit groente, veel uit frisdrank

Navarre onderzocht waar het plastic naartoe gaat, maar ook waar het vandaan komt. Hij onderzocht Nederlandse voedselverpakkingen, omdat daarover uitstekende data voorhanden zijn. Deze verpakkingen vormen ruim 50 procent van het Nederlandse plastic afval. Navarre stelde vast dat we in Nederland 2,1 kilo plastic gebruiken op elke honderd kilo voedsel. ‘Dat is zeker niet alleen maar slecht, plastic heeft veel voordelen. Zo voorkomt het veel verspilling, doordat bijvoorbeeld groente en fruit langer vers blijven.’ Hoewel juist deze verpakkingen een slecht imago hebben bij consumenten, blijkt hun aandeel in de afvalberg verrassend klein, vindt Navarre. De grootste hap afval komt voort uit frisdrankverpakkingen. ‘Deze kennis zou ons moeten helpen betere oplossingen te vinden voor ons plastic-probleem. Wellicht ook doordat we zorgen dat er minder van dit afval komt.’

De onderzoeker benadrukt dat recycling een belangrijke oplossing blijft. ‘Maar we moeten het probleem ook vanuit andere invalshoeken bekijken’, zegt hij. ‘We hebben transparanter overheidsbeleid nodig en innovaties die zorgen dat we minder plastic gebruiken.