Een strategie is een reeks geprioriteerde keuzes en acties. Het biedt een kader om investeringen en middelen gerichter in te zetten, prestaties te verbeteren, en om interne en externe belanghebbenden te betrekken. Zoals Michael Porter zegt: “de essentie van een strategie is kiezen wat NIET te doen”.
Strategie wordt gebruikt om de keuzes (doel, prioriteit, en doelstellingen) te beschrijven die door bedrijven worden gemaakt om het bedrijf onderscheidend in een positie te brengen waar ze een concurrentievoordeel heeft en waarde kan creëren. Voor koplopers kan en moet de rol van strategie worden uitgebreid om een ondernemingsdoel en de rol van de onderneming in de samenleving te incorporeren.
De laatste jaren moeten ondernemingen anticiperen op nieuwe trends in verband met milieu (denk aan biodiversiteit, uitstoot) en sociale aspecten (arbeid, mensenrechten, gemeenschappen, en ethiek) die een impact hebben op de traditionele dynamiek van een bedrijfsstrategie. Deze trends verschuiven het concurrentielandschap van markten en creëren onverwachte uitdagingen en kansen voor bedrijven. Deze invloeden stellen ook de rollen en prioriteiten van functies op de proef en kunnen zelfs geheel nieuwe belanghebbenden tevoorschijn doen komen. Toonaangevende bedrijven zorgen er daadwerkelijk voor dat deze verschuivende dynamieken omarmd worden en geïncorporeerd worden in de kern van hun strategie.
Om een strategie te bepalen die rekening houdt met deze nieuwe duurzaamheidsrisico’s, -kansen, en -effecten moeten bedrijven duurzame hoofdthema’s en doelstellingen voor hun bedrijf prioriteren en inzicht krijgen in de waarde die duurzaamheid hen biedt bij het bereiken van hun algemene bedrijfsdoelstellingen. Bedrijven moeten zich openstellen voor duurzaamheid om te ontdekken hoe het waarde kan toevoegen aan de traditionele doelstellingen en verantwoordelijkheden. Het begint allemaal met het herzien van de huidige missie, visie, en strategie, en met het uitwerken van een zogenaamde ‘dubbele materialiteitsbeoordeling’ voor het bedrijf. Aan de hand daarvan kan worden vastgesteld op welke belangrijke onderwerpen de onderneming zich moet focussen, en welke ze moet opnemen in haar strategie en jaarverslagen. Een onderwerp voldoet aan de criteria van dubbele materialiteit (zoals gedefinieerd in de Corporate Sustainability Reporting Directive – CSRD) als het materieel is vanuit het impactperspectief (welke impact heeft het bedrijf met haar bedrijfsactiviteiten op de samenleving en het milieu) of het financiële perspectief (welke impact hebben specifieke onderwerpen op de financiële/operationele prestaties van het bedrijf), of vanuit beide perspectieven.
De dubbele materialiteitsbeoordeling zal de belangrijkste onderwerpen identificeren die in de duurzaamheidsstrategie van bedrijven moeten worden opgenomen. Deze onderwerpen zijn input voor het formuleren van de ambitie met betrekking tot de duurzaamheid van de onderneming. Wat is de gezamenlijke droom? Waar wil het bedrijf in de toekomst staan? Deze ambitie moet worden vertaald in duidelijke ambitieuze doelen en zorgvuldig uitgekozen strategische keuzes (denk aan Porter: “de essentie van een strategie is kiezen wat niet te doen”). Zodra de strategische keuzes zijn gedefinieerd, kunnen bedrijven beginnen met het formuleren van duidelijke acties die nodig zijn om die strategische keuzes op korte, middellange, en lange termijn te bereiken. De bedrijven zullen ook duidelijke metingen per strategische keuze moeten opstellen om de vooruitgang te kunnen meten en ervoor te zorgen dat ze de strategische keuzes, en uiteindelijk de algemene ambitie, ook werkelijk zullen bereiken. De uiteindelijke strategie wordt samengevat in een MVO-plan op 1 A4, en in een unieke, ambitieuze, en prachtig geïllustreerde infographic. Deze herkenbare infographic vormt een duidelijk en overzichtelijk geheel dat eenvoudig te begrijpen moet zijn. Uiteraard zullen alle keuzes input zijn om de juiste duurzame ontwikkelingsdoelen (sustainable development goals, of SDG’s) te kiezen die de sterkste impact zullen hebben om de algemene ambitie te ondersteunen. Dit zal ervoor zorgen dat bedrijven meer belanghebbenden zullen betrekken, dat iedereen begrijpt wat de ambitie is, en hoe het bedrijf van plan is om daar te raken. Uiteindelijk moet de infographic een plan zijn om trots op te zijn, dat op kantoor kan worden opgehangen of via online platforms kan worden gecommuniceerd, zodat alle werknemers en andere belanghebbenden de nieuwe strategie omarmen en actieve ambassadeurs worden. Ook nieuwe resultaten kunnen met de infographic worden gecommuniceerd. Herhaal, herhaal, herhaal, en uw belanghebbenden zullen geïnspireerd raken.
Bedrijven moeten de duurzaamheidsstrategie immers integreren in de algemene strategie. Een duurzaamheidsstrategie is dus een goed uitgangspunt, maar uiteindelijk moeten alle strategieën duurzame strategieën worden. De dubbele materialiteitsbeoordeling, die vereist wordt door de CSRD, is een strategisch bedrijfsinstrument, en niet een op zichzelf staand proces dat uitsluitend bedoeld is om te rapporteren.
Ulrike de Jong, partner TOSCA