In 2019 stootte de elektriciteitssector 42 megaton CO2 uit. In 2015 was dit nog 53 megaton. De piek in 2015 hangt vooral samen met de ingebruikname van nieuwe kolencentrales. In de drie jaar daarna daalde de uitstoot door het stapsgewijs stilzetten van oude kolencentrales. In 2019 zorgden zowel een lage aardgasprijs als een hoge CO2-prijs voor een grotere inzet van aardgascentrales en een kleinere productie van kolenstroom.
De Nederlandse productie van elektriciteit steeg in 2019 naar recordhoogte, samenhangend met een 24 procent lagere import van elektriciteit. Deze productietoename en de substitutie van steenkool door aardgas zorgde in 2019 voor een 4,4 megaton grotere CO2-uitstoot door aardgascentrales en 6,5 megaton minder uitstoot door kolencentrales.
CO2-prijs lager door coronamaatregelen
De CO2-prijs die gehanteerd wordt binnen de Europese emissiehandel daalde in 2020 van rond de 24 euro per ton begin januari naar minder dan 17 euro per ton in de tweede helft van maart. De daling zette in op 12 maart, de dag na de verklaring van de World Health Organization dat de uitbraak van corona (Covid-19) een pandemie is. Normaal gesproken zorgt een lagere CO2-prijs voor een kleinere financiële prikkel om te investeren in maatregelen om de uitstoot te verminderen.
De scherpe daling van de CO2-prijs (-29 procent) is een reactie op de verwachting dat de economie door corona in een wereldwijde recessie komt. Ook eind 2008, tijdens de financiële crisis, daalde de CO2-prijs scherp; in vijf maanden 61 procent. Dit hangt samen met de verwachting op de financiële markten dat de industriële productie en energieverbruik gaan dalen. Een lagere verwachte uitstoot leidt tot een kleinere vraag naar emissierechten.
De CO2-prijs krabbelde in april 2020 weer iets op. Het is te vroeg om te duiden wat dit zegt over de langetermijntrend.
Doelstelling 2020 uitstoot broeikasgassen
In Nederland geldt vanwege het Urgenda-arrest de doelstelling om in 2020 een broeikasgasuitstoot te hebben die minimaal 25 procent onder het niveau van 1990 ligt. In 2019 was de uitstoot 18 procent lager dan in 1990. De doelstelling voor 2020 wordt gehaald als de uitstoot in 2020 minstens 16,3 megaton CO2-equivalent lager is dan in 2019.
Grootste reductieopgave elektriciteitsproducenten en industrie voor doelen 2030
Voor 2030 beoogt het klimaatakkoord een reductie van 49 procent ten opzichte van 1990. De komende 11 jaar is een afname van 70 megaton CO2-equivalent nodig om dit doel te halen. Tussen 1990 en 2019 is een afname van 39 megaton CO2-equivalent gerealiseerd. Deze daling kwam voor het overgrote deel voor rekening van de niet-CO2-broeikasgassen methaan, lachgas en de zogeheten F-gassen; de emissie hiervan halveerde tussen 1990 en 2019. De emissie van CO2 daarentegen is in deze periode nagenoeg gelijk gebleven.
Om het 2030 doel te halen zijn in het klimaatakkoord sectordoelen afgesproken. De grootste reductieopgave ligt bij de elektriciteitsproducenten en bij de industrie. Tezamen nemen ze 50 van de 70 megaton CO2-equivalent voor hun rekening. Driekwart van de industriesector en vrijwel de hele elektriciteitssector nemen verplicht deel aan de Europese emissiehandel.
De resterende reductieopgave van 20 megaton CO2-equivalent ligt bij de sectoren landbouw, mobiliteit (verkeer en vervoer) en gebouwde omgeving. Dit dient buiten de emissiehandel om gerealiseerd te worden.
