Wereldwijd gaat er van elke drie kilo voedsel een kilo verloren. “Voedselverspilling tegengaan is daarom net zo belangrijk voor het klimaat als minder vlees eten”, stelt Toine Timmermans, programmamanager duurzame voedselketens aan WUR.

In een persbericht van de Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen zag Timmermans echter een opvallende uitspraak over het verminderen van voedselverspilling. “De milieuwinst is niet zo heel groot, maar er zitten ook geen nadelen aan”, stelt het bericht. Minder vlees eten zou wel uitmaken. Volgens het persbericht vertelde hoogleraar Voeding voor gezond leven Ingeborg Brouwer, werkzaam aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, dit in een publiekslezing getiteld ‘Gezonde voeding voor een gezonde planeet’.

“Minder vlees eten is zeker goed voor het milieu, maar professor Brouwer schetst hier het beeld dat minder voedsel verspillen weinig uitmaakt. Ik hoor dit vaker, maar het klopt niet”, reageert Timmermans. Wereldwijde cijfers laten volgens hem juist zien dat dit allebei impactvolle bijdrages levert.

Hoeveel verspillen we?

In 2019 schatte de FAO (Food and Agriculture Organization van de VN) dat veertien procent van het voedsel verloren gaat nog voordat het in de winkel belandt. Voor groente en fruit komt het percentage iets daarboven uit, voor dierlijke producten iets daaronder. “De milieu-impact van dierlijke producten is echter veel hoger, omdat de dieren land nodig hebben om te grazen en de rest van hun voedsel verbouwd moet worden,” aldus Timmermans.

Niet alleen vóórdat het bij de consument komt, maar ook erna is de verspilling aanzienlijk. Nog eens zeventien procent gaat verloren bij huishoudens, winkels en restaurants. Per persoon is dit 74 kilo per jaar, een hoeveelheid die weinig verschilt tussen rijke en arme landen. Bij elkaar opgeteld schat de FAO de verspilling wereldwijd op 33 procent. Het WWF komt in 2021 zelfs op een percentage van veertig procent.

Winst van minder verspilling

Als de milieuwinst van minder voedselverspilling klein is, zoals Brouwers gezegd zou hebben, dan zou het verspillen van zoveel voedsel dus ook weinig uitmaken voor het milieu. “Daar zit precies het punt”, legt Timmermans uit. “Volgens het klimaatrapport van het IPCC uit 2020 zijn voedselsystemen verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Op deze manier komt het IPCC op acht tot tien procent vermindering van de uitstoot als we niets meer zouden verspillen. Elke kilo die niet verspild wordt, is namelijk honderd procent winst voor het milieu.”

Minder vlees vs. minder verspilling

Toch wordt minder vlees eten vaak als dé grote oplossing gezien, merkt Timmermans. Meer plantaardig eten bespaart immers land, voorkomt ontbossing en vermindert de uitstoot van broeikasgassen. Timmermans: “Daar is veel aandacht voor tegenwoordig, maar het is niet hele verhaal. Voedselverspilling tegengaan, draagt net zoveel bij. Want wat je niet verspilt, hoeft niet geproduceerd te worden, en daarmee bespaar je dus ook enorm veel land en grondstoffen. Dat is veel minder bekend.”

Als de helft van de wereldbevolking voor een meer plantaardig (80%) en minder dierlijk dieet (20%) kiest, dan bespaart dat 78,3 Gt CO2 eenheden. Voor voedselverspilling is dat ook te berekenen, aanvullend op de inzet op een meer plantaardig dieet. Kunnen we de wereldwijde verspilling terugbrengen tot de helft dan bespaart dat 88,5 Gt CO2 eenheden. “Zeggen dat we minder vlees moeten eten is dus veel te eenzijdig”, volgens Timmermans. “Er zijn tientallen verschillende oplossingen nodig, en de twee grote oplossingen zijn: eet meer plantaardig én voorkom dat voedsel verloren gaat.”

Op de goede weg

In 2030 moet voedselverspilling ook met de helft zijn teruggebracht. Dat is één van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de VN. Wereldwijd spannen landen zich inmiddels in om verliezen bij de oogst, de verwerking en het transport van voedsel tegen te gaan én om de consument bewust te maken van zijn eigen bijdrage bij het tegengaan van verspilling. In Nederland heeft de supermarktsector tussen 2018 en 2020 de verliezen teruggebracht van 1,7 procent naar 1,6 procent. Consumenten verspillen sinds 2013 al 29 procent minder voedsel. Timmermans: “Er komt beweging in, maar het kan nog veel beter. En tijdens de Verspillingsvrije Week van 12-18 september willen we heel Nederland in actie krijgen om verspillingsvrij te kopen, koken en bewaren. Een simpele daad voor een beter klimaat.”

Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van de WUR