Wat heeft een donut met duurzaamheid te maken…? Het donut-model helpt bij een contextuele benadering van verduurzaming. In deze blog lees je wat er nu precies in die donut zit. We gaan na hoe bedrijven dit model in kunnen zetten. Als je uitzoomt en kijkt naar de plek van jouw organisatie in de wereld, in welk gedeelte van de donut bevind jij je dan?

Kapitaal is meer dan alleen geld. Want naast financieel kapitaal is er ook menselijk, natuurlijk, sociaal-relationeel, intellectueel en geproduceerd kapitaal. Maar zelfs als je rekening houdt met die zes kapitalen , mis je een belangrijke factor: context. Pas als je rekening houdt met de context waarbinnen jouw organisatie impact maakt, weet je écht de plaats van jouw bedrijf in de maatschappij en in het ecosysteem. Ben je al bezig met een CO2-prestatieladder, MVO jaarverslag, het verankeren van de Sustainable Development Goals (SDG’s), de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) of de implementatie van ISO 14001? Dan kan het donut-model een interessante manier zijn om uit te zoomen en meer context te geven aan je duurzaamheidsbeleid.

Wat is de donuteconomie?

In de economische wetenschap heerste lang het idee dat de economie permanent moet groeien. Stilstand is achteruitgang. Meer is altijd beter. Volgens de Engelse econoom Kate Raworth is dat een denkfout. Die ‘oneindige groei’ gaat ten koste van twee dingen: de leefbaarheid van onze planeet én het welzijn van mensen onderaan in de keten. Raworth heeft een nieuw economisch model ontwikkeld: de donut. De econoom ziet het als een kompas voor de economie van de 21e eeuw. In Nederland ging onder andere de Gemeente Amsterdam er al enthousiast mee aan de slag: Amsterdam moet de eerste donutstad van de wereld worden.

Maar wat houdt het donut-model nu precies in? Je ziet drie gebieden in het model:

  • De ruimte om de donut heen is het ecologische plafond. Als je boven dit plafond uitkomt, ben je bronnen aan het uitputten. Dan gebruik je bijvoorbeeld te veel drinkwater of vervuil je de lucht.
  • De donut zelf: dit is waar je wil zijn. Het eetbare gedeelte van de donut is de bewegingsruimte die we hebben om een goed leven te leiden zonder natuurlijke bronnen uit te putten of voor menselijk leed te zorgen.
  • Het gat in de donut is het sociaal fundament. Een minimum aan zaken zoals inkomen, voedsel en mensenrechten. Mensen die ‘in het gat van de donut’ leven, hebben last van ongelijkheid en tekorten.

Blijft jouw organisatie binnen de donut?

Om na te gaan of je als organisatie in het eetbare gedeelte van de donut zit, heb je data en indicatoren nodig. Data over hoe je het nu doet (actuele impact) en indicatoren die aangeven hoe je het zou moeten doen (normatieve impact). Hoe kom je aan die data en hoe verwerk je deze vervolgens? Dat is best lastig.

Een hulpmiddel vormen de Sustainable Development Performace Indicators. Die zijn in november 2022 geïntroduceerd door het Onderzoeksinstituut voor Sociale Ontwikkeling van de Verenigde Naties. Deze meetmethode splitst elk groot thema in tientallen deelonderwerpen. Onder het thema milieu valt bijvoorbeeld watergebruik en hernieuwbare energie. Sociaal-economische indicatoren gaan van salarisongelijkheid en discriminatie op de werkvloer tot bedrijfsongevallen. Met behulp van de indicatoren kun je bij elk onderwerp jouw prestaties langs de meetlat van (inter)nationale duurzaamheidsdoelen zoals de SDG’s houden.

Impact uitrekenen met de duurzaamheidsquotiënt

Impact kun je meetbaar maken dus. Sterker nog, er bestaat een formule voor. Met onderstaande duurzaamheidsquotiënt kun je berekenen of een activiteit een positieve of negatieve impact heeft in relatie tot de context waarbinnen die activiteit plaats vindt.

Context-based duurzaamheidsbeleid trekt nieuw personeel aan

Waarom zou je nu aan de slag gaan met dit soort indicatoren en formules, en een op context gebaseerd duurzaamheidsbeleid? Idealisme kan een reden zijn natuurlijk, maar ook voor je eigen organisatie heeft een duurzaam beleid voordelen. Denk maar aan het binnenhalen van nieuw personeel. In een recente enquête van de European Investment Bank gaf 69% van de ondervraagde Nederlandse twintigers aan dat de klimaatimpact van een potentiële werkgever een belangrijke factor is bij het zoeken naar een nieuwe baan.

Walk the walk & talk the talk

Context-based duurzaamheidsbeleid zorgt er bovendien voor dat bestaande medewerkers zich verbonden voelen met de missie van je organisatie. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat het loont als de purpose van je organisatie overeenkomt met de doelen en idealen van je medewerkers. Millennials schatten de kans maar liefst vijf keer groter dat ze dan bij een werkgever zullen blijven. Een belangrijke opmerking: je moet het beleid wel daadwerkelijk uitvoeren. ‘Walk the walk’ en ‘talk the talk’.

Gezamenlijke missie zorgt voor meer werkgeluk

Als medewerkers een sterke connectie voelen met de purpose van een organisatie, draagt dat ook bij aan hun werkgeluk. En met meer werkgeluk worden mensen gezonder, productiever en innovatiever. Reden genoeg dus, om te starten met context-based duurzaamheidsbeleid! Al dan niet met behulp van het donut-model, de duurzaamheidsquotiënt en de Sustainable Development Performance Indicators. We kijken vanuit Kader graag mee welke data er binnen jouw organisatie beschikbaar en/of nodig is om te ontdekken waar in het donut-model je je bevindt.

Tjerk Plasman, Operationeel Manager Environment & Sustainability Kader Group