Het verbod op de verkoop van cosmetica getest op dieren: die civilisatieslag was toch al lang en breed gemaakt? Klopt, in 2013 werd het verbod aangenomen door de Europese Unie. Toch staat de dierproefwetgeving voor cosmetica de laatste jaren weer onder druk, met name door recente beslissingen van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA). Vandaag dienen Dove en The Body Shop samen met dierenbelangenorganisaties PETA, Cruelty Free Europe, HSI, Eurogroup for Animals en de ECEAE – samen vertegenwoordigen ze 100 organisaties uit 26 EU-lidstaten* – dan ook een Europees burgerinitiatief in. De samenwerkende organisaties willen hiermee op zo kort mogelijke termijn 1 miljoen Europese burgers mobiliseren om cosmetica in Europa cruelty free te houden. In teken van de actie onthulde de Nederlandse activiste en kunstenares Nina Valkhoff vandaag haar muurschildering in Parijs. Later deze week volgen ook werken in Berlijn en Madrid.

Een Europees burgerinitiatief is een mechanisme voor EU-burgers om de EU mee vorm te geven. Burgerinitiatieven kunnen, als gesteund door minstens een miljoen EU-burgers, de Europese Commissie verzoeken om nieuwe wetsvoorstellen te maken.

Terug naar af: verbod op dierproeven in cosmetica onder druk

Maar hoe zat het nu precies? In 2004 besloot de Europese Unie, na tientallen jaren van campagne voeren door consumenten, dierenbelangenorganisaties en diverse bedrijven, waaronder The Body Shop, het testen van cosmetische eindproducten op dieren te verbieden. In 2009 werd dat verbod uitgebreid tot een verbod op dierproeven voor cosmetica-ingrediënten. Dat alles leidde uiteindelijk, in 2013, tot een verbod op alle verkoop van cosmetica waarvoor dierproeven waren gedaan, met de ambitie om tegen 2023 een wereldwijd verbod op dierproeven voor cosmetica te krijgen. Deze EU-aanpak werd vervolgens de blauwdruk voor wetswijzigingen in landen over de hele wereld. Zo ook in Nederland.

Het ECHA roept op tot nieuwe dierproeven

Uit recente beslissingen van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) spreekt echter ondermijning van dit verbod. Ondanks dat bepaalde cosmetica-ingrediënten al jarenlang veilig worden gebruikt door consumenten en veilig worden verwerkt in fabrieken, roept het ECHA toch op tot nieuwe dierproeven voor deze stoffen. Mazen in de wet laten dat langzaam maar zeker toe. Terwijl er andere nauwkeurige en betrouwbare testmanieren zijn om de veiligheid van de stoffen te waarborgen.

Adrie van Steijn, voorzitter van Diervriendelijk Nederland: “De laatste decennia zijn ècht wetenschappelijke methoden ontwikkeld waarmee de veiligheid van cosmetica-ingrediënten voor consumenten op de millimeter exact kan worden getest. Het is absoluut niet nodig om wrede proeven op dieren te doen, bedrijven als The Body Shop doen het ook zonder.”

Tijd voor actie: een EU-burgerinitiatief

Samen willen de campagnepartners in de snelste tijd ooit 1 miljoen handtekeningen verzamelen voor hun Europees burgerinitiatief. Waarmee de boodschap richting de Europese Commissie duidelijk wordt: de verzoeken van het ECHA voor nieuwe dierproeven ondermijnen het huidige beleid en de wens van EU-burgers. Uit een eerdere enquête spreekt die wens ook: driekwart van de volwassen Europeanen vindt dierproeven voor cosmeticaproducten en de ingrediënten daarvan onaanvaardbaar en 70 procent wil dat dierproeven in elke industrie geleidelijk worden uitgefaseerd.

The Body Shop, Dove en de dierenbelangenorganisaties eisen dan ook dat de Europese Commissie de volgende acties onderneemt:

1. Bescherming en versterking van het huidige verbod op dierproeven voor cosmetica

Wetswijzigingen initiëren om te komen tot bescherming van consumenten, werknemers en het milieu voor alle cosmetica-ingrediënten zonder nieuwe proeven met dieren voor welk doel dan ook  en op welk moment dan ook.

2. Aanpassing van de EU-wetgeving op het gebied van chemische stoffen

Ervoor zorgen dat de menselijke gezondheid en het milieu worden beschermd door chemische stoffen te beheren zonder nieuwe, aanvullende eisen inzake dierproeven.

3. Modernisering van de regelgevingswetenschap in de EU

Zich voor het einde van zijn huidige ambtstermijn vastleggen op een wetgevingsvoorstel waarin een stappenplan wordt uitgezet om alle dierproeven in de EU geleidelijk af te schaffen.

Europese burgers kunnen het initiatief hier ondertekenen.

De verenigde dierenbelangenorganisaties: “Het stemt ons verdrietig dat we opnieuw een strijd moeten aangaan waarvan de Europese burgers dachten dat die al gewonnen was. Met een geslaagd Europees burgerinitiatief kunnen we ervoor zorgen dat de beleidsmakers luisteren, dat de baanbrekende verboden worden beschermd en dat er gecoördineerde actie wordt ondernomen om voorgoed een einde te maken aan dierproeven in de laboratoria in de EU.”

Nederlandse kunstenares op muren van Europa

Vandaag onthulden The Body Shop en Dove een enorm werk van Rotterdamse muralist en activist Nina Valkhoff in het centrum van Parijs. Om daarmee aandacht te vragen voor het burgerinitiatief. Valkhoff is internationaal geroemd om haar kleurrijke muurschilderingen van flora en fauna, vaak ook van zeldzame en bedreigde diersoorten. Haar vandaag onthulde werk laat de dreiging zien die uitgaat van de nieuwe dierproeven voorgesteld door ECHA. De muurschildering wordt later deze week geprojecteerd op bekende gebouwen in Berlijn, Milaan en Madrid. Daarnaast zetten de beide merken ook een reeks reverse graffiti-uitingen in om consumenten op te roepen hun initiatief te steunen.

Nina Valkhoff zegt: “Al mijn hele carrière is het mijn doel om door middel van mijn kunst mensen aan het denken te zetten over en bewust te maken van de negatieve impact die de mens heeft op bedreigde diersoorten. Dierenleed snijdt echt door mijn ziel. Ik hoop dat deze campagne mensen ertoe aanzet stil te staan bij dit onderwerp en in actie te komen. Met z’n allen kunnen we ervoor zorgen dat de EU het verbod op dierproeven voor cosmetica in stand houdt.”

Beautymerken werkten zelf decennia aan industrie zonder dierproeven

The Body Shop heeft zich sinds 1989 met diverse campagnes ingezet om een eind te maken aan dierproeven voor cosmetica, en zo uiteindelijk bijgedragen aan de totstandkoming van het huidige verbod in Europa. In 2017 lanceerde The Body Shop ‘Forever Against Animal Testing’, de grootste campagne ooit voor een wereldwijd, definitief verbod op dierproeven voor cosmetische producten en ingrediënten. Samen met partner Cruelty Free International werden er ruim 8 miljoen handtekeningen verzameld waarmee de VN werd opgeroepen het verbod in te stellen. Dove zet zich al 15 jaar in voor positieve veranderingen in de beauty-industrie, om te beginnen met de campagne voor ‘Real Beauty’ en de lancering van ’s werelds grootste self-esteem-project.

Firdaous El Honsali, Senior Director of Global Communications and Sustainability van Dove zegt: “Bij Dove zijn we tegen elke vorm van wreedheid tegen dieren. We zijn ervan overtuigd dat er geen rol is weggelegd voor dierproeven voor beautyproducten en de ingrediënten daarvan. We zijn al jarenlang voortrekker van veilige, menselijke alternatieven om de veiligheid van producten en ingrediënten vast te stellen. Vanuit deze overtuiging komen we nu in actie om het verbod op dierproeven in de EU te beschermen. Samen met onze partners, The Body Shop en toonaangevende dierenbelangenorganisaties, doen we een dringend beroep op onze collega-merken in de beauty-industrie en op de consument om hun stem te laten horen om voor eens en voor altijd een eind te maken aan dierproeven in de EU door dit Europees burgerinitiatief te ondertekenen.”

Christopher Davis, Global CSR & Activism Director van The Body Shop International voegt daaraan toe: “The Body Shop was het eerste grote internationale beautymerk dat zich actief inzette tegen dierproeven voor cosmetica; meer dan dertig jaar lang hebben we campagne gevoerd rond dit thema. Onze samenwerking met Cruelty Free International als onze campagnepartner heeft geleid tot het oorspronkelijke verbod op dierproeven voor cosmetica in de Europese Unie in 2013. Nu doen we een dringend beroep op diezelfde EU – waar zich ook de grootste cosmeticamarkt ter wereld bevindt – om zich te houden aan de baanbrekende belofte die ze destijds heeft gedaan. Het vervult ons met trots dat we daarbij samenwerken met Dove en met één stem spreken, samen met al diegenen die zich inzetten om te komen tot een wereldwijd verbod op dierproeven voor cosmetica, ter ondersteuning van dit Europees burgerinitiatief.”

EU-tijdlijn dierproeven

2004: De EU verbiedt dierproeven voor cosmetische eindproducten.

2009: Invoering van een verbod op dierproeven voor ingrediënten en combinaties van ingrediënten.

2013: Versterking van de bestaande verboden met een volledig handelsverbod op cosmetica met daarin ingrediënten die zijn getest op dieren.

2018: Het Europees Parlement neemt een resolutie aan die oproept tot een wereldwijd verbod op dierproeven en versterkt zo nog eens de rol van Europa als wereldwijde voortrekker in de strijd tegen wreedheden tegen dieren.

2021: De afgelopen jaren heeft het ECHA opgeroepen tot het gebruik van duizenden dieren voor het testen van cosmetica-ingrediënten.

Foto: Parijs: Kristy Sparow at Getty Images