Tijdens de Klimaattop COP26 deze week in Glasgow is het belangrijk dat Nederlandse supermarkten hun ambities tonen in hun strijd tegen klimaatverandering. In de communicatie benadrukken ze het reduceren van de CO2-uitstoot in de eigen winkels en hun transport, maar dit is slechts een klein deel van hun uitstoot. 95% van de emissies komt uit de productieketen. Een derde daarvan wordt veroorzaakt door de productie van vlees en zuivel, waarin methaanuitstoot een belangrijke rol speelt. Albert Heijn en Jumbo beginnen transparant te worden over hun vleesverkoop, maar geen enkele supermarkt heeft een plan om de vlees- en zuivel verkoop te verminderen. Dit concludeert campagneorganisatie Feedback in een nieuw rapport.
Het rapport is mede gebaseerd op een peiling van IPSOS onder een representatieve steekproef van 994 stemgerechtigde Nederlanders. Vier op de tien jongeren ziet een grotere rol voor de supermarkten om de vleesconsumptie te verminderen. Bijvoorbeeld door minder aanbiedingen van vlees en meer promotie van vleesvervangers. Aanhangers van GroenLinks, de Partij van de Dieren, en D66 verwachten ook meer leiderschap van supermarkten op dit thema. Verder zegt 18% van de jongeren tot 35 jaar geen vlees te kopen, bijna twee keer zo hoog dan gemiddeld.
De 5 grootste retailers hebben met ruim 80% marktaandeel een enorme invloed op het voedselsysteem in Nederland. Vorig jaar zagen de supermarkten hun omzet met 14% stijgen dankzij de Corona-maatregelen. Bijna de helft (45%) van de consumenten onder de 35 vindt dat supermarkten hun Corona-winst moeten herinvesteren in het aanbieden van meer plantaardige en duurzaam geproduceerde producten.
Frank Mechielsen, Campagneleider bij Feedback: “De Nederlandse supermarkten blijven te veel goedkoop vlees aanbieden wat wereldwijd zorgt voor meer dan de helft van de broeikasgasuitstoot gerelateerd aan voedsel. In Nederland is veeteelt de drijvende kracht achter de stikstofcrisis. Supermarkten moeten meer verantwoording nemen voor de klimaatimpact in hun hele keten door de verkoop van vlees en zuivel in 2030 te halveren, en meer gezonder en plantaardig voedsel aanbieden. Als ze dat niet doen, zullen ze hun klimaatambities niet kunnen waarmaken. “
Het rapport analyseerde gegevens en toezeggingen van de vijf grote retailers en concludeert dat Albert Heijn, vanuit moederbedrijf AholdDelhaize, als enige retailer, transparant is over de uitstoot van broeikasgassen in hun volledige toeleveringsketen, inclusief het deel veroorzaakt door dierlijke eiwitten en heeft het bedrijf zich verplicht tot een 15 % daling van de totale uitstoot van broeikasgassen in 2030.
Supermarkten kwamen met nieuwe toezeggingen. Albert Heijn zet zich in om in 2025 een balans van 50/50 in dierlijke/plantaardige eiwitten te bereiken en liet voor het eerst zien wat de huidige verhouding in eiwitverkoop is, namelijk 70% dierlijk en 30% plantaardig. Verder maakte Lidl bekend dat 25% van hun totale omzet betrekking heeft op vers vlees en zuivelproducten. Jumbo stelde een nieuwe doelstelling op om hun plantaardige alternatieven te verhogen van de huidige 4% naar 10% in 2025. Geen enkele grote supermarkt heeft tot nu toe specifieke doelen aangegeven om de verkoop van vlees en zuivel te reduceren. Een meer gezonde en duurzame voedselomgeving is belangrijk zoals het recente rapport van de Food Policy Coalition aantoont. Een grote verandering in bedrijfscultuur en verkooppraktijken is nodig om plantaardige en duurzame keuzes te stimuleren die het klimaat niet verder aantasten.
Natascha Kooiman, Kwartiermaker van de Transitiecoalitie voedsel benadrukte: “We moeten alle zeilen bijzetten om de transitie van het huidige consumptiepatroon van 60/40 naar 40/60 in dierlijke/plantaardige eiwitten te bereiken in 2030. Tijdens het ´Plant the Futur´ diner vorige maand kwamen meer dan 100 organisaties en bedrijven samen, om te bespreken hoe plantaardig het nieuwe normaal kan worden. Vanuit een brede coalitie roepen we de politiek op om de eiwittransitie speerpunt te maken in het beleid gericht op voedsel, klimaat en gezondheid. Bedrijfsleven moet aangestuurd worden om aanbod en promotie van dierlijke producten aan te passen.“
Jeroom Remmers , Directeur True Animal Protein Price Coalition, zei: “Het Feedback onderzoek toont aan dat de overheid nodig is om broeikasgasemissies van voedsel (en met name vlees) te verlagen. Een ruime meerderheid van de bevolking wil dat dit gebeurt door een milieuheffing op vlees in het regeerakkoord, zoals D66, Christen Unie en de groene achterban van VVD en CDA willen. Een milieuheffing op vlees leidt volgens het PBL tot een reductie van 2 Mton CO2 eq. per jaar, een kleine kolencentrale.“
Frank Mechielsen: “Een derde van de totale uitstoot van AholdDelhaize wordt geproduceerd door vlees en zuivel. Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot door de verwarming van 6 miljoen woningen, driekwart van alle woningen in Nederland. Supermarkten moeten hun klimaatambities opschroeven en minder vlees gaan verkopen en meer groente, fruit, peulvruchten, noten en granen. Beter voor de gezondheid van onszelf en onze aarde. Juist tijdens deze Klimaattop COP26 in Glasgow is het belangrijk dat bedrijven het goede voorbeeld geven.”
Feedback EU is gevestigd in Nederland en is een zusterorganisatie van Feedback Global, gevestigd in het VK. Onze visie is een wereld waarin menselijke activiteit de aarde regenereert zodat het voedselsysteem op een eerlijke en duurzame manier voldoende gezond voedsel produceert.
