Uit onderzoek onder 18 multinationals uit Europa en het VK, blijkt dat supermarkten en FMCG’s zich vooral richten op recycling van plasticafval. Bedrijven moeten ambitieuzere en concretere doelen stellen willen ze gebruik van plastic effectief verminderen, staat in het rapport Plastic Perspectives van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). De toenemende vervuiling door plastic is een gevaar voor de gezondheid van mens en dier. Ondanks verhoogd bewustzijn van dit probleem, wordt er iedere minuut een vrachtwagenlading aan plastic in de oceaan gestort. Volgens het UN Environmental Programme steeg plasticvervuiling van twee miljoen ton in 1950 tot 348 miljoen ton in 2017. De verwachting is dat de capaciteit tegen 2040 nog zal verdubbelen.

Focus op recycling in plaats van reductie

Het merendeel van de onderzochte bedrijven kiest voor een focus op het vergroten van het gerecyclede materiaal, in plaats van een totale reductie van het plastic verbruik. Wereldwijd blijven de recyclingpercentages echter laag – ongeveer 9% volgens de OESO 1 – dat verpakkingen “recyclebaar” zijn, wil namelijk nog niet zeggen dat ze uiteindelijk ook worden gerecycled.

Van Kuijk: ‘Er wordt geen verantwoordelijkheid genomen door bedrijven voor wat er met een product gebeurt nadat het is gebruikt. Willen we een oplossing voor dit probleem, dan moet niet alleen het totale verbruik omlaag, maar moeten bedrijven en overheden ook samen sterk beleid gaan voeren op end of life responsibility.’

Reductie door innovatie

Het stellen van doelen is één ding, het behalen ervan heel iets anders, zo blijkt ook wel uit het onlangs (november 2022) gepresenteerde Global Commitment report van de Ellen Mac Arthur Foundation. Hieruit blijkt dat ruim 500 grote bedrijven die zich bezighouden met het gebruik en de productie van plastic verpakkingen, zich committeerden aan een reductie van nieuw plastic materiaal van 11,9 MMT naar 7 MMT jaarlijks. Volgens dit rapport is daar vanaf 2018 tot nu, netto bijna niets van terecht gekomen. Een deel daarvan valt te wijten aan het gebrek aan innovatie. Zo zouden bedrijven hun productportfolio’s kunnen onderzoeken, advies inwinnen over hoe ze hun plastic voetafdruk kunnen verkleinen en samenwerken in de hele waardeketen om deze oplossingen in de praktijk te brengen. Effectief en ambitieus overheidsbeleid kan daarbij helpen door het bieden van ondersteunende maatregelen.

De rol van investeerders

‘Van de vijf grootste vervuilers van de afgelopen vijf jaar, zijn er drie door ons onderzocht. We zien onder andere dat deze partijen brede doelstellingen hanteren, maar niet een fundamentele bijdrage leveren aan het oplossen van dit probleem,’ verklaart van Kuijk, projectmanager van het onderzoek. ‘We zijn van mening dat verdere samenwerking en innovatie noodzakelijk is. Ook moeten investeerders een actievere rol spelen, door druk te zetten op deze bedrijven voor verbetering en meer focus op reductie. Dat start met het eisen van meer transparantie. Ofwel het stellen van specifieke doelstellingen en het rapporteren van voortgang hierop. Wellicht kunnen we het tij dan nog keren.’