Wat moet er gebeuren om kunststof toekomstbestendig te maken? Op die vraag gingen deskundigen in tijdens Future Proof Plastics, het jaarlijkse seminar van de NRK en PlasticsEurope Nederland. De slotsom van de drie debatrondes: kunststof is onmisbaar en waardevol. Maar houd de grondstoffen zoveel mogelijk binnen de kringloop, zodat de milieudruk tot een minimum wordt beperkt. Langs die duurzame weg kan kunststof van waarde blijven voor de maatschappij, waar circulariteit een steeds grotere rol zal spelen.  

Tijdens het seminar in de Fokker Terminal in Den Haag gingen twaalf experts, politici en stakeholders met elkaar in gesprek. Het seminar onder leiding van Maarten Bouwhuis (BNR Nieuwsradio) kon vanwege de coronamaatregelen alleen online worden bijgewoond. Circa 280 mensen logden op de ochtend van 2 november in om het programma te volgen.

Ontwerp met oog op hergebruik

Met de circulaire economie (2050) als belangrijke stip op de horizon en het tussentijdse doel van de helft circulair op middellange termijn (2030), is duidelijk dat de toekomst vooral samenhangt met het sluiten van de kringloop. We kunnen niet zonder kunststoffen, ze dragen bij aan veiligheid, hygiëne en duurzaamheid. Maar de grondstoffen moeten zoveel mogelijk binnen een gesloten systeem worden gehouden en steeds weer opnieuw benut. Om dat doel te bereiken, moet gelijktijdig aan meerdere knoppen worden gedraaid, zoals het slim ontwerpen met het oog op hergebruik en recycling, het optimaliseren van inzameling, sorteer- en recyclingtechnieken en het stimuleren van de vraag naar gerecycled kunststof. Dat laatste is een heikel punt: onder andere door de lage prijs van virgin kunststof loopt de vraag naar recyclaat momenteel sterk achter bij de gestelde doelen uit de Transitieagenda Kunststoffen.

Plastic Taks

De aanstaande Europese Plastic Taks op niet-gerecycled kunststof kan de markt in beweging brengen indien deze wordt ingezet om de waardeketen verder te verduurzamen. Volgens Suzanne Kröger, Tweede Kamerlid van GroenLinks, hoeft de Nederlandse overheid niet te wachten op richtlijnen uit Europa, maar kan zij ook initiatief nemen om de inzet van recyclaat te stimuleren. “Je hebt een overheid nodig die normeert waar het gaat om het aandeel recyclaat en plastics die goed recyclebaar zijn. Een overheid die als marktmeester optreedt en de markt helpt vorm te geven, zodat er een basis ligt en er geen race naar de bottom ontstaat.”

Koplopers in positie brengen

Ook Eddy van Hijum, gedeputeerde van de Provincie Overijssel, denkt dat de overheid een meer sturende rol kan spelen. “Je moet koplopers in positie brengen, maar ook de grote massa in beweging brengen.” Volgens Van Hijum zijn er kansen voor bedrijven om met Europees geld aan de weg te timmeren. “Er liggen miljarden klaar voor MKB-bedrijven om te vergroenen en te innoveren. Om de toepassingen concreet te krijgen en de kwaliteit van recyclaat te vergroten, zijn grote investeringen nodig. Daarbij kunnen we prima van die miljarden gebruikmaken.”

Overheid zelf duurzaam inkopen

De overheid kan ook aan de vraagkant het verschil maken, meent VNCI-voorzitter Bernard Wientjes. “De overheid is de grootste inkoper van het land. Maar in de bouw staat in slechts twintig procent van de aanbestedingen het woord duurzaam. Vijf procent wordt op basis van duurzaamheid gegund. Dat is veel te laag, daar ligt echt een kans.”

De opdracht van de deskundigen aan de Rubber- en Kunststofindustrie is duidelijk; “Werk binnen de keten gezamenlijk aan duurzaamheid. Dat begint aan de tekentafel en eindigt uiteindelijk bij de consument voor wie het duidelijk moet zijn wat zijn plasticafval weer oplevert en die het met plezier weer terugbrengt de keten in.”

Seminar terugkijken?

Het online seminar is terug te kijken via onderstaande links:  

Voorafgaand aan het seminar zijn interviews opgenomen met onder andere staatssecretaris Stientje van Veldhoven, Diederik Gommers, Sandra Phlippen, Bernard Wientjes, Suzanne Kröger en Anne Koudstaal.

Deze filmpjes zijn terug te kijken op het YouTube-kanaal van Rethink.