Inleidend

B Corps (Benefit Corporations) zijn bedrijven met winstoogmerk (for-profit). Het belang van aandeelhouders staat echter niet voorop. Deze bedrijven hebben uitdrukkelijk oog voor de belangen van alle stakeholders. Wereldwijd zijn er inmiddels meer dan 3.500 B Corps in 75 landen. Het betreft zowel kleine bedrijven als beursgenoteerde vennootschappen. Nederlandse B Corps kunnen een BV, NV of coöperatieve vereniging zijn. In Nederland is onlangs het beursgenoteerde voedingsmiddelenconcern Wessanen gecertificeerd. Het doel van B Corps is een positieve impact te maken op milieu en maatschappij.

B Impact assessment

Om B Corp te worden moet een bedrijf eerst met goed gevolg een uitgebreid assessment doorlopen, het zogenoemde B Impact assessement (‘BIA’) zoals ontwikkeld door B Lab (het van oorsprong Amerikaans certificerend orgaan). Bij de BIA wordt getoetst op diverse deelgebieden, zoals governance, werknemers, klanten, milieu en (lokale, nationale en mondiale) gemeenschappen waarin het bedrijf actief is. Dit wordt elke drie jaar herhaald.

De BIA dient te worden ondersteund door diverse documenten, schriftelijke toelichtingen, mission statements, etc. Op basis hiervan wordt voorwaardelijk een aantal punten toegekend. Op een schaal van 0 tot 200 dienen voor certificering minimaal 80 punten te worden behaald. Vervolgens wordt alles door B Lab geverifieerd en gevalideerd, waarbij de aangeleverde documenten en de antwoorden op de vragen ook telefonisch worden doorgenomen, waarna de eindbeoordeling volgt.

Statutenwijziging

Een B Corp is verder verplicht tot statutenwijziging. Ten eerste moet het maatschappelijke doel van de vennootschap in de statuten worden neergelegd. Daarnaast dient de taak van het bestuur in de statuten zo te worden omschreven dat het maatschappelijke doel bij besluitvorming altijd in acht wordt genomen.

Bij de zogenoemde B Agreement verplicht de B Corp zich om binnen negentig dagen na het tekenen daarvan, in de statuten te verankeren dat zij de impact van haar handelen op alle stakeholders afweegt. De statutaire doelstelling van de vennootschap dient te bepalen dat het ‘een van de doelen van de vennootschap is door middel van haar bedrijfsvoering en activiteiten, een significant positieve invloed te hebben op de maatschappij en het milieu in zijn algemeenheid’. Het doel van de vennootschap kan statutair verder worden gespecificeerd.

Verder behoren de statuten over de bestuurders te bepalen dat zij bij hun handelen: ‘ook rekening houden met de sociale, economische, juridische of andere gevolgen van de bedrijfsuitvoering van de Vennootschap ten aanzien van (i) de werknemers, de dochtermaatschappijen en leveranciers (ii) de belangen van de klanten van de Vennootschap en haar dochtermaatschappijen, (iii) de gemeenschappen en de samenleving waarin de Vennootschap, haar dochtermaatschappijen en leveranciers hun bedrijf uitvoeren, (iv) het lokale en globale milieu en (v) de korte en lange termijn belangen van de onderneming.’

Dit heeft juridisch betekenis. Deze statutaire bepalingen wegen mee in aansprakelijkheidskwesties en geven invulling aan open normen zoals die van de redelijkheid en billijkheid (art. 2:8 BW). Ook zal de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam deze statutaire bepalingen in acht kunnen nemen in een enquêteprocedure.

Minder goed denkbaar is dat derden de vennootschap of bestuurders daarvan succesvol aansprakelijk kunnen houden wegens handelingen die zich niet met statutaire bepalingen verhouden. Deze derden behoren niet bij degenen die krachtens wet of statuten bij de organisatie van de vennootschap zijn betrokken. Het zijn geen (rechts)personen die op grond van de wet of statuten rechten of plichten hebben, die door gedragingen binnen de sfeer van de rechtspersoon afspelend, rechtstreeks kunnen worden beïnvloed.

Dit laat onverlet dat B Corp certificering leidt tot extra aandacht van de media en het bedrijf mogelijk eerder dan andere bedrijven niet-juridisch wordt aangesproken, ingeval van een gebrek aan corporate responsibility.

Statuten onveranderbaar maken

Statuten van een BV kunnen evenwel altijd gewijzigd worden. Dat kan zelfs als diezelfde statuten bepalen dat dit niet kan, mits met unaniem aandeelhoudersbesluit. Er zijn echter diverse manieren waarop dit kan worden voorkomen. Zo kan bijvoorbeeld aan een special purpose stichting een prioriteitsaandeel worden uitgegeven, dat bijzondere zeggenschap geeft omtrent statutenwijziging.

Met dat aandeel heeft uitsluitend die stichting het in haar macht de statuten van de BV al dan niet te wijzigen. In de statuten van die stichting zou bovendien desgewenst kunnen worden opgenomen, dat aan het doel en taakomschrijving van het bestuur van de BV niet mag worden getornd.

Ook kan de BV zich vrijwillig verplichten tot expliciete verantwoording in de jaarstukken omtrent de impact op menselijk, sociaal en natuurlijk kapitaal. Daarnaast kan worden gedacht aan een vrijwillige ‘dividendklem’ en/of ‘vermogensklem’. Hierdoor zal niet alle winst aan aandeelhouders worden uitgekeerd respectievelijk bij een verkoop niet de gehele opbrengst aan de aandeelhouders ten goede komen, maar bijvoorbeeld slechts de helft daarvan. De rest dient te worden geïnvesteerd in het maatschappelijke doel.

Sjoerd van der Velden, advocaat bij BVDV