De SER-commissie IMVO roept bedrijven en belanghebbenden op invulling te geven aan MVO-risicomanagement. Startpunt daarbij is het identificeren, waar nodig prioriteren, en aanpakken van de risico’s op negatieve impact voor andere belanghebbenden. Tot deze aanbeveling komt de commissie in haar themarapportage ‘Due Diligence’ die SER-voorzitter Wiebe Draijer op 6 maart aan minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking overhandigde.

Markt aanjager voor MVO 
Veel bedrijven en bedrijfstakken spannen zich in om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. De markt fungeert in een aantal gevallen als aanjager; er is meer aandacht voor milieu, arbeidsomstandigheden en mensenrechten in de keten van toeleveranciers. Ook leggen bedrijven in toenemende mate verslag af over hun maatschappelijke effecten. Ondanks deze positieve ontwikkelingen blijven er grote uitdagingen.

De Nederlandse overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, consumenten en maatschappelijke organisaties verwachten dat bedrijven zakendoen met respect voor mensenrechten en milieu. Internationaal is dat vastgelegd in de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs) en fundamentele arbeidsnormen van de ILO die hiervan deel uitmaken.

Meer aandacht voor mensenrechten 
De bekendheid onder bedrijven met de internationale richtlijnen is beperkt. Wereldwijd vinden regelmatig schendingen van arbeidsnormen, mensenrechten of verontreiniging van het milieu plaats. Ook Nederlandse bedrijven lopen risico’s. Een internationaal opererend bedrijf kan bijvoorbeeld direct of indirect betrokken raken bij kinderarbeid, levensgevaarlijke werksituaties, extreem lange werktijden of negatieve effecten op inheemse volken of andere gemeenschappen.

MVO-risicomanagement 
Een centraal begrip in deze richtlijnen is ‘due diligence’ of MVO-risicomanagement – hieronder wordt het proces verstaan waarbij bedrijven de daadwerkelijke en mogelijke negatieve impact van hun handelen in kaart brengen, voorkomen, beperken en verantwoording afleggen over hoe zij omgaan met de geïdentificeerde risico’s. Bij de uitwerking van MVO-risicomanagement staan niet de risico’s voor het bedrijf centraal, maar de rechten van en mogelijke en daadwerkelijke risico’s op negatieve impact voorandere belanghebbenden, zoals werknemers en lokale gemeenschappen.

Aanbevelingen 
De SER-commissie roept bedrijven en belanghebbenden op de internationale richtlijnen na te leven en aan de slag te gaan met risicomanagement. Ze kunnen beginnen met het identificeren en aanpakken van de meest pregnante risico’s die zij lopen om direct of indirect betrokken te raken bij schendingen van mensenrechten, in samenspraak met belanghebbenden en experts.

Nederlandse bedrijven en branches hebben behoefte aan nadere handvatten om de verwachtingen uit de richtlijnen te operationaliseren en structureel te implementeren. 
Om hen te helpen: 

  • Is een online stappenplan ontwikkeld die de belangrijke richtlijnen bundelt en concrete handvatten biedt om MVO-risicomanagement in het bedrijf vorm te geven. 
  • Zijn in samenwerking met kennisbureau Shift handvatten en voorbeelden ontwikkeld voor het identificeren, (waar nodig) prioriteren, en aanpakken van risico’s op betrokkenheid bij schending van mensenrechten. 
  • Is met de NEN een traject gestart om due diligence (MVO-risicomanagement) te integreren in bestaande risicomanagementsystemen.

Transparantie is verder een sleutelbegrip voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bedrijven kunnen meer laten zien wat ze concreet doen. Bedrijven staan daarbij voor de uitdaging dit beleid te verankeren in bestaande bedrijfsprocessen. Niet voor ieder bedrijf is dit eenvoudig. Het is daarom van belang om ervaringen uit te wisselen en de beste voorbeelden te verzamelen.

Themarapportage 
De SER-commissie IMVO heeft zich voorgenomen om in de periode 2013-2015 middels een aantal thema’s verdieping en praktische handvatten te bieden voor de verdere implementatie van de internationale normen op het gebied van milieu, arbeidsomstandigheden en mensenrechten. In 2013 is gekozen voor het thema ‘due diligence’ met speciale aandacht voor het terrein van mensenrechten, waaronder de fundamentele arbeidsnormen.

Minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking gaf in haar dankwoord aan veel waardering te hebben voor het werk van de commissie. Ze sprak de hoop uit dat de oproep van de commissie veel bedrijven ertoe aanzet kritisch naar de gevolgen van hun activiteiten op milieu, arbeidsomstandigheden en mensenrechten te kijken en maatregelen te nemen om negatieve effecten voor te zijn.