Kinderarbeid voor de export

Uit onderzoek van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) in opdracht van de campagne Stop Kinderarbeid blijkt dat in India kinderen van 12, 13, 14 jaar voor óns aan het werk zijn. Ze looien en bewerken leer, plakken zolen met lijm of stikken onderdelen aan elkaar. Dit werk is schadelijk voor hun gezondheid en staat hun recht op onderwijs in de weg. “Kinderarbeid is verschoven van de eerste leveranciers van schoenenbedrijven naar de toeleveranciers ‘verderop’ in de keten”, zegt Sofie Ovaa, campagnecoördinator.

Zowel bij het looien van leer als in de schoenenproductie wordt veel werk uitbesteed, zowel aan middelgrote bedrijven als kleine (thuis)werkplaatsen. Kinderarbeid komt vooral voor in dergelijke werkplaatsen, ook als het gaat om leren schoenen voor de export. Bij acht van de 28 onderzochte bedrijven is kinderarbeid bij toeleveranciers in de keten vastgesteld. Inspecties vinden niet plaats omdat de meeste internationale merken zich alleen op de eerste leveranciers richten.

Geen openheid

De meeste schoenenbedrijven zijn niet bereid om informatie te verstrekken over waar en door wie hun schoenen worden gemaakt, noch over hun aanpak van kinderarbeid. Herhaalde verzoeken om informatie worden niet beantwoord. Het gaat onder meer om: Bata, Birkenstock, Van Bommel, Bugatti, Cruijff Sports, Dr. Martens, ECCO, Fred de la Bretoniere, Gabor, Van Lier, Lotto Sport, Sacha Shoes, Schoenenreus, UGGs, Veja, Van Woensel en Wolky.

Eén van de bedrijven die niet wil meewerken aan het onderzoek is Bristol, terwijl het op zijn website aangeeft de aanpak van kinderarbeid belangrijk te vinden: “We zien er op toe dat er geen gebruik wordt gemaakt van kinderarbeid voor de productie van onze artikelen. We garanderen onze klanten dat onze artikelen voldoen aan de sociale, ecologische en economische normen!” “Maar”, vraagt Ovaa zich af, “wat hebben consumenten aan deze ‘garantie’ als wij geen zicht krijgen op wat Bristol werkelijk doet?”

Beperkt blikveld

Een aantal bedrijven reageerde wel op de vragenlijst die Stop Kinderarbeid hen toestuurde. Hoewel deze bedrijven een beleid hebben tegen kinderarbeid, kijken de meeste van hen slechts naar hun directe leveranciers en niet naar de toeleveranciers. De bedrijven die de vragenlijst beantwoordden of informatie gaven zijn: Timberland, Deichmann (Van Haren), Macintosh (Scapino, Manfield, Invito, Dolcis), de Bijenkorf, Camper, Clarks, Geox en Marks & Spencers. Ook Adidas, Nike en Puma reageerden op de vragenlijst.

Oproep aan bedrijven

Bij acht van alle hierboven genoemde bedrijven is kinderarbeid in de keten gevonden. Er werden kinderen aangetroffen die meewerken aan de schoenenproductie in middelgrote fabrieken en werkplaatsen die leveren aan bedrijven die schoenen verkopen aan de genoemde merken en winkels. Stop Kinderarbeid meent dat op dit moment geen enkel schoenenbedrijf kinderarbeid in haar keten kan uitsluiten en wil daarom niet aangeven welke bedrijven het betreft. De campagne wil de bedrijven eerst de kans geven te reageren op de bevindingen.

Mr. Scribble komt in actie: ‘I want childfriendly shoes’

Stop Kinderarbeid roept bedrijven op tot openheid en actie en vraagt consumenten deze oproep te ondersteunen. Via de online ‘Mr. Scribble-actie’ kunnen zij bedrijven direct aanspreken op hun verantwoordelijkheid en de boodschap “I want childfriendly shoes” verspreiden via social media. Mr. Scribble staat vanaf 12 juni klaar op www.stopkinderarbeid.nl.

Stop Kinderarbeid stuurt daarnaast een brief aan alle genoemde schoenenbedrijven samen met een nieuwe handleiding hoe kinderarbeid in de keten bestreden kan worden. De campagne ‘We want childfriendly shoes’ wordt op 12 juni gelanceerd tijdens een conferentie over mensenrechten en bedrijfsleven van ICCO, VBDO en PWC.