Met 2020 laten we een jaar achter ons dat weinigen snel zullen vergeten. Een crisisjaar met onzekerheid, stress en verdriet voor velen. Een wereldwijde crisis waarvan de nasleep nog lang voelbaar zal zijn. Maar ook het jaar van een grotere omslag dan we twaalf maanden geleden voor mogelijk hielden.

Positieve omslag

We zagen dat we ons gedrag op korte termijn kunnen veranderen als de situatie erom vraagt. We zagen dat ook in Nederland de crisis sommigen harder raakt door ongelijkheden. We zagen dat één probleem vele andere beïnvloedt en dat oplossingen dus ook vanuit een brede blik bekeken moeten worden. We zagen dat grote delen van de maatschappij ook in de crisis door willen zetten op duurzaamheid.

We zagen dat één probleem vele andere beïnvloedt en dat oplossingen dus ook vanuit een brede blik bekeken moeten worden.

De Black Lives Matter beweging zette ongelijkheid en discriminatie op de agenda zoals het nog niet eerder lukte. Daarom geloof ik dat 2020 – als we later terugkijken – toch het jaar zal zijn van de positieve omslag. Daar moeten we wel samen hard aan blijven werken, want het zal niet vanzelf gebeuren.

Duurzaam herstel

Met de discussie over duurzaam, inclusief herstel post-corona kwamen ook de SDG’s dit jaar duidelijker in het vizier bij beleidsmakers. Dit mede dankzij stevige oproepen van o.a. SDG-Nederland, de Dutch Sustainable Growth Coalition en 300 bedrijven, en vele anderen om met de SDG’s ons herstel uit de crisis richting te geven. Juist de omvattende aard van de SDG’s helpt te sturen bij een crisis die zoveel facetten kent.

Voorbij het bbp

Ook het streven naar brede welvaart, voorbij het bbp, kreeg extra urgentie door de ervaringen met COVID. Daar is een mooie beweging gaande richting een overkoepelende aanpak. Op verzoek van de Tweede Kamer werken de Planbureaus aan voorstellen om de Monitor Brede Welvaart en SDG’s te betrekken bij de beleids- en begrotingscyclus.

Op een congres dat de overheid onlangs organiseerde voor experts en beleidsmakers was de belangrijkste boodschap dat een strategie nodig is om langetermijndoelen met elkaar af te spreken. En zoals dit kabinet daar al eerder over schreef: de SDG’s concretiseren brede welvaart en bieden een handelingsperspectief.

Extra inzet op kwetsbaarheden

De uitdagingen zijn zeker dit jaar niet minder geworden. Bedrijven geven aan door te willen met duurzaamheid, maar onzekere economische situatie maakt dit voor veel ondernemers – zeker in het MKB – op dit moment niet vanzelfsprekend. Komende tijd zullen we – o.a. van het CBS – steeds meer inzicht krijgen in de gevolgen van corona op verschillende SDG-doelen in Nederland.

Bedrijven geven aan door te willen met duurzaamheid, maar onzekere economische situatie maakt dit voor veel ondernemers – zeker in het MKB – op dit moment niet vanzelfsprekend.

Dat zijn onze ‘cues’ om te zorgen dat we bouwen op waar we weerbaar bleken, maar vooral extra inzetten op waar mensen en de samenleving kwetsbaar bleken.

Wereldwijde noodtoestand

Wereldwijd is de opgave enorm. Tussen de 88 en 207 miljoen mensen die in extreme armoede terugvallen (Wereldbank, UNDP), een verdubbeling van het aantal mensen dat honger lijdt (WFP), een tiende minder banen wereldwijd en miljoenen veelal kleine bedrijven die met faillissement bedreigd worden (ILO), toegenomen geweld tegen vrouwen en kinderen die flinke leerachterstanden oplopen.

Bovendien woedt de wereldwijde milieucrisis door. De dreiging van klimaatverandering is zo urgent dat VN-Secretaris Generaal Guterres vorige week opriep tot een wereldwijde noodtoestand. Het VN-Ontwikkelingsprogramma waarschuwde deze week in het Human Development Report dat de menselijke druk op de planeet nu zo hoog is dat het niveau van menselijke ontwikkeling wereldwijd begint af te nemen.

De dreiging van klimaatverandering is zo urgent dat VN-Secretaris Generaal Guterres vorige week opriep tot een wereldwijde noodtoestand.

Internationale samenwerking om dit tij te keren, is misschien wel onze belangrijkste opdracht voor het komende decennium. Het is niet genoeg te investeren in onze eigen duurzame, inclusieve samenleving. Alleen als we ook ontwikkelingslanden helpen met die transitie is de situatie houdbaar.

Bijzonder

Begin dit jaar schreef ik in dit blog dat het Transitie-decennium was aangebroken en dat de SDG’s daarin centraal zouden staan. Ondanks corona – of misschien wel juist ook door de crisis – is dat gevoel alleen maar sterker geworden. Hoe bijzonder dat in een crisis die draait om gezondheid en economie juist duurzaamheid, non-discriminatie en inclusiviteit hoger op de agenda zijn komen te staan.

Met het vaccin tegen corona en de verkiezingen in het vizier zal de komende maanden veel gesproken worden over de samenleving die we willen na de crisis. Ik roep iedereen op daar actief aan deel te nemen, de SDG’s als uitgangspunt te nemen en de handen ineen te slaan voor een brede, gezamenlijke visie op een duurzame toekomst.

Sandra Pellegrom, Nationaal SDG-coördinator