Fossielvrij NL, Reclame Fossielvrij en ClientEarth hebben naar 71 luchtvaartmaatschappijen een juridische brief gestuurd met de waarschuwing dat luchtvaartmaatschappijen geen reclame moeten maken met veelgebruikte claims als ‘Sustainable Aviation Fuel’, ‘duurzame vliegtuigbrandstoffen’, ‘CO2-compensatie’ en ‘net zero in 2050′, omdat deze waarschijnlijk onwettig zijn. In maart dit jaar oordeelde de rechtbank Amsterdam dat reclame van KLM met soortgelijke beweringen in strijd is met Nederlandse en Europese consumentenwetgeving, nadat Fossielvrij een rechtszaak had aangespannen.

Luchtvaartmaatschappijen die de waarschuwing kregen waren onder andere: Ryanair, Lufthansa, Delta, American Airlines, British Airways, Easyjet, Etihad, Cathay Pacific Airways, Qatar Airways, Singapore Airlines en Turkish Airlines.

Hiske Arts, campaigner bij Fossielvrij NL: “KLM is nu op de vingers getikt, maar zij zijn zeker niet alleen in dit soort marketing. De luchtvaart is een sterk vervuilende, op fossiele brandstoffen draaiende industrie, en zal dit blijven in de toekomst. Door de hunkering naar groei, wordt het probleem alleen maar groter. Luchtvaartmaatschappijen hebben lange tijd deze werkelijkheid proberen te verdoezelen achter rookgordijnen van rooskleurige reclames, maar hier komen ze niet meer mee weg.

Rode lijnen voor duurzaamheidsreclame

De rechtbank stelt dat het misleidend is dat de industrie alternatieve brandstoffen – zoals kleine hoeveelheden biobrandstof uit gebruikt frituurvet of dierlijk vet – beschrijft als een ‘veelbelovende oplossing’ of dit bestempelt als ‘duurzame vliegtuigbrandstof’.

De klimaatorganisaties waarschuwen dat luchtvaartmaatschappijen daarom niet het label ‘duurzame vliegtuigbrandstof’ of de afkorting ‘SAF’ mogen gebruiken in consumentgerichte communicatie, noch andere vage termen als ‘duurzamere vliegtuigbrandstof’. Daarnaast mogen ze niet de indruk wekken dat deze alternatieve brandstoffen een substantiële bijdrage leveren aan het verminderen van de klimaatimpact van de luchtvaart.

De uitspraak maakt ook duidelijk dat luchtvaartmaatschappijen geen ‘compensatieclaims’ mogen maken. Dit betekent dat ze moeten stoppen met marketing waarin wordt gesuggereerd dat klanten door een bijdrage te leveren aan (her)bebossing of aan biobrandstoffen, de klimaatimpact van een vlucht op het klimaat kunnen worden verminderd, gecompenseerd of geneutraliseerd.

Ook laat de uitspraak zien dat luchtvaartmaatschappijen die er niet in slagen hun uitstoot substantieel te verminderen, niet mogen beweren dat ze zich hebben verbonden aan het Klimaatakkoord van Parijs, dat ze op weg zijn naar een duurzamere toekomst of dat ze op weg zijn naar net zero in 2050.

Groei luchtvaart

De milieuorganisaties waarschuwen ook dat de groei van de luchtvaartindustrie onverenigbaar is met het beperken van gevaarlijke klimaatverandering.

Hoewel de rechter het KLM niet kwalijk nam dat ze niet minder wil vliegen, oordeelde deze wel dat KLM niet rechtmatig kon claimen dat ze klimaatverandering aanpakt in lijn met de mondiale klimaatdoelstellingen. Dit omdat de maatregelen die KLM neemt maar een marginale CO2-vermindering teweegbrengen en onzeker is of dit in de toekomst anders zal zijn.

In de brief wordt erop gewezen dat KLM’s onwettige claims deel lijken uit te maken van de industriebrede klimaat-PR-strategie om de ‘license to grow’ van de luchtvaart te beschermen. Het wijdverbreide karakter van deze strategie wordt bevestigd door een recente gezamenlijke actie van de Europese Commissie, de ACM en andere Europese toezichthouders, die onderzoek doen naar mogelijk misleidende duurzaamheidsclaims van 20 luchtvaartmaatschappijen in de Europese Unie.

Johnny White, advocaat bij ClientEarth: “De misleidende duurzaamheidsclaims van KLM, die door de Nederlandse rechter onwettig zijn bevonden, komen rechtstreeks uit het greenwashingdraaiboek van de luchtvaartindustrie om te blijven groeien, middenin een escalerende klimaatcrisis. Luchtvaartmaatschappijen die deze misleidende boodschappen blijven promoten, overtreden daarmee de wet.

De uitspraak in de KLM-zaak stelt duidelijke grenzen voor de reclame van de luchtvaartsector. Als luchtvaartmaatschappijen zich daar niet aan houden, riskeren ze juridische stappen van verschillende partijen, van maatschappelijke organisaties tot consumentenorganisaties, toezichthouders en zelfs concurrenten.”

Verbod fossiele reclames

Deze brief naar de 71 luchtvaartmaatschappijen gaat over de doorwerking van de KLM-uitspraak op de duurzaamheidsclaims van andere luchtvaartmaatschappijen. Daarnaast blijven Fossielvrij NL, Reclame Fossielvrij en ClientEarth zich inzetten voor een algeheel verbod op fossiele reclame, waaronder alle luchtvaartreclames. Rosanne Rootert, campaigner bij Reclame Fossielvrij: “Uiteindelijk is het noodzakelijk om fossiele reclame helemaal te verbieden, zoals we eerder deden met tabaksreclames. Alleen zo kunnen we mensen permanent beschermen tegen de misleidende reclames die klimaatbeleid ondermijnen. Maar tot zo’n wettelijk verbod er is, houden wij de luchtvaartmaatschappijen scherp in de gaten.”