De impact van het overbelaste energienetwerk op de bedrijfsruimtemarkt wordt steeds urgenter. Uit onderzoek van NVM Business en datadochter brainbay blijkt dat op ruim de helft (53 procent) van de bedrijventerreinen in Nederland geen capaciteit beschikbaar is voor de extra afname van elektriciteit. Voor ruim drie op de tien locaties geldt dat er voorlopig geen stroom beschikbaar is. Slechts 5 procent van de bedrijventerreinen beschikt over voldoende elektriciteit. Vooral het mkb wordt onevenredig hard getroffen en ook distributiecentra lopen tegen de grenzen van het energienet aan. Naast uitdagingen met het energienet is er een groot tekort aan beschikbare grond, waardoor het steeds moeilijker is geschikte en duurzame locaties voor bedrijfsruimtes en bedrijventerreinen te vinden. Bedrijventerreinen zijn cruciaal voor de economie, bieden een werkplek aan 30 procent van de beroepsbevolking en dragen 40 procent bij aan het Nederlandse bbp. Door het energie- en ruimtegebrek is de mogelijkheid voor het bedrijfsleven om te groeien of innoveren echter zeer gering en hapert het mkb als groeimotor van de economie. Dat blijkt uit het Bedrijfsruimtemarkt Rapport 2024 van NVM Business. Hierin duidt zij op basis van expertinterviews en data de ontwikkelingen in de bedrijfsruimtemarkt.
Opname blijft laag, aanbod neemt sinds lange tijd weer toe
Uit het rapport blijkt dat de bedrijfsruimtemarkt voor veel uitdagingen staat. De beperkte ruimte op het stroomnet maakt bedrijven terughoudend met investeringen. Nieuwbouwprojecten vallen stil vanwege een tekort aan bouwkavels en gebrek aan ruimte op het energienet. Deze optelsom van factoren is al langere tijd mede zichtbaar in een daling van de opname van bedrijfsruimtes. Zo ligt de opname in het eerste kwartaal van 2024 in lijn met de kwartaalgemiddelden van 2023. Vooral oppervlakten boven 10.000 m² worden minder opgenomen. Daarentegen blijft de vraag naar kleinere bedrijfspanden tot 5.000 m² onder veel (mkb-)ondernemers populair. Het aanbod van bedrijfsruimtes nam na een lange periode in het eerste kwartaal juist weer toe, naar 7,7 miljoen m²: een stijging van 12 procent op jaarbasis. Het aantal beschikbare objecten groeide in één jaar tijd met 17 procent naar 5.204. Deze stijging wordt mede veroorzaakt door de economische terugval in sectoren als de industrie, handel en bouw. Hierdoor stijgt het aantal faillissementen en wordt uitbreiding uitgesteld, wat zichtbaar is in het grotere aanbod van bedrijfsruimtes.
Oproep aan nieuw kabinet: overkoepelende aanpak nodig
De grootste belemmeringen voor de groeikansen van bedrijven zijn de overbelasting van het energienetwerk en ruimtegebrek, aldus Irene Flotman, voorzitter NVM Business. “Dit heeft tot gevolg dat vooral het mkb – dé groeimotor van onze economie – dreigt vast te lopen. Dat is zorgwekkend, omdat het zowel het lokale bedrijfsleven als de bredere nationale economie belemmert en de concurrentiepositie van Nederland verzwakt. Bedrijventerreinen hebben een grote potentie als het gaat om de urgente vraagstukken van vandaag, zoals verduurzaming en de leefbaarheid van steden. We roepen het nieuwe kabinet daarom op om evenwichtige keuzes te maken in de beschikbare ruimte”, benadrukt Flotman. “Daarnaast is het belangrijk dat bedrijven worden gestimuleerd om te verduurzamen. Netcongestie zorgt voor een versnelling in het vinden van oplossingen. Energy hubs zijn hiervan een goed voorbeeld. In zo’n hub combineren bedrijven de opwekking, opslag en een slim gebruik van het elektriciteitsnet om pieken in vraag en aanbod op te vangen. Deze maand is in Tholen de eerste energy hub in Nederland gerealiseerd: een voorbeeld dat ook in andere regio’s navolging zou moeten krijgen.”
1 Opname van vastgoed is de verhuur of verkoop van een beschikbaar pand/ruimte. Dit wordt uitgedrukt in het aantal vierkante meters (m²) dat wordt verhandeld in de transacties.
2 Onder bedrijfsruimte verstaat NVM Business een ruimtelijk zelfstandige eenheid die grotendeels in gebruik is voor productie en opslag in de sectoren bouw, transport en logistiek, lichte en zware industrie en groothandel. Gemengde kantoor- en bedrijfsgebouwen zijn meegenomen indien het bedrijfsdeel meer dan 50 procent van het gehele complex uitmaakt. De bedrijfsruimtemarkt is de overkoepelende term voor logistiek vastgoed en overig bedrijfsmatig vastgoed.
