1 op de 6 werknemers loopt het risico om ziek te worden omdat zij op het werk te maken hebben met gevaarlijke stoffen. Dat kan leiden tot ernstige ziekten zoals astma, COPD en longkanker. Jaarlijks sterven naar schatting 4.100 mensen door beroepsziekten, waarvan bijna 3.000 mensen door gevaarlijke stoffen. Ter vergelijking: het aantal verkeersdoden lag in 2017 op 613. Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tamara van Ark vindt het de hoogste tijd voor actie. “Gevaarlijke stoffen zijn sluipmoordenaars.Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat het aantal slachtoffers als gevolg van werken met gevaarlijke stoffen afneemt. Dit is een te voorkomen probleem, dus we moeten aan de slag.”
Bewustwording is belangrijk
Uit cijfers van TNO, CBS en RIVM blijkt dat het jaren kan duren voordat ziekteverschijnselen door werken met gevaarlijke stoffen optreden. Van alle sterfgevallen door werken met gevaarlijke stoffen bestaat 80 procent uit gepensioneerden en 20 procent uit werkenden.
Vaak gaat het om stoffen die je niet eens kunt zien of ruiken, of waarvan je misschien in eerste instantie niet verwacht dat ze zo schadelijk kunnen zijn. Het gaat bijvoorbeeld om gevaarlijke stoffen als kwartsstof en isocyanaten op bouwplaatsen, houtstof in meubelmakerijen, dieselrook in garages en lasrook in metaalbedrijven, maar ook om meelstof in bakkerijen. Deze gevaarlijke stoffen kunnen vrijkomen bij het dagelijks werk van bijvoorbeeld een aannemer, een timmerman of een lasser.
Houtstof, kwartsstof, diesel- en lasrook kunnen levensgevaarlijk zijn
Ruim een miljoen Nederlanders heeft te maken met gevaarlijke stoffen op het werk, zoals houtstof, kwartsstsof, dieselrook, lasrook en isocyanaten. Longarts Jos Rooijackers zegt daarover: “Gevaarlijke stoffen zijn vrijwel onzichtbaar. De stofdeeltjes komen wél in je longen terecht. Ik trek vaak de vergelijking tussen je longen en een stofzuiger. Ze nemen beide stoffen op maar er is één cruciaal verschil: een stofzuigerzak kun je vervangen. Door het werken met gevaarlijke stoffen kun je allerlei aandoeningen krijgen. Denk aan astma, COPD, infecties, longfibrose en kanker. Het wisselt per aandoening of je er op korte termijn last van krijgt, zoals astma, of op de langere termijn, zoals met stoflongen. Daar gaan vaak jaren of decennia overheen voordat je de gevolgen merkt en je een beroepsziekte krijgt.”
Campagne Veilig Werken met Gevaarlijke Stoffen
Op 14 mei gaat de campagne Veilig Werken met Gevaarlijke Stoffen van start. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de campagnepartners vragen de komende maanden aandacht voor de risico’s en gevolgen van onveilig werken met gevaarlijke stoffen en dragen concrete oplossingen aan. Via een online campagne, werkbezoeken en netwerkbijeenkomsten waar goede voorbeelden steeds centraal staan, spoort het ministerie werkgevers en werknemers aan om werk te maken van een verstandige omgang met gevaarlijke stoffen: “Dit is een maatschappelijk probleem met veel persoonlijk leed. De gevolgen van het werken met gevaarlijke stoffen zijn ernstig. Alleen mérk je die gevolgen pas op de langere termijn; in veel gevallen pas als je met pensioen bent. Gelukkig kun je er iets tegen doen. Daar gaat deze campagne over.”
Kick-off campagne en werkbezoek 14 mei
Staatssecretaris Van Ark houdt op 14 mei een toespraak tijdens de kick-off in de Maassilo in Rotterdam en brengt een werkbezoek aan autowerkplaats Ames in Dordrecht. In de werkplaats is met een aantal relatief eenvoudige maatregelen de veiligheid van medewerkers verbeterd vertelt werkplaats-chef Paul Ligthart: “Om te voorkomen dat onze medewerkers dieselrook inademen bijvoorbeeld, wordt bij het binnen- en naar buitenrijden een roetfilter geplaatst. Tijdens onderhoud en reparatie van de auto’s wordt een afzuiger op de uitlaat gezet. Zo worden de uitlaatgassen veilig afgevoerd en blijft dieselrook niet in de werkplaats hangen.”
