Ruim 260 deelnemers van gemeenten, waterschappen, Rijksoverheid en andere (semi)-overheden nemen tot eind 2018 deel aan een Leernetwerk Klimaatneutraal en Circulair Inkopen. Hierbij doen ze kennis op en wisselen ze ervaringen uit. Deelnemers lijken vooral te worstelen met de praktische invulling zoals circulaire eisen en criteria in inkooptrajecten. Op 2 en 3 juli zijn tien leernetwerken gestart op verschillende productgroepen en organisatorische aspecten.
Inkoopvolume van € 73 miljard
Met een gezamenlijke inkoopvolume van €73 miljard heeft de overheid een krachtig instrument om de eigen CO2 uitstoot te minimaliseren én markten te verduurzamen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) berekende dat met de overheidsinkoop over 2015 en 2016 in acht productcategorieën een CO2 besparing van ca. 5 Mton over de totale looptijd van de contracten wordt gerealiseerd.
Dit jaar meet RIVM 8 andere productgroepen om zo een completer beeld te krijgen. Maar hoe geef je binnen je organisatie concreet invulling aan klimaatneutraal en circulair inkopen? Daarover gaan deelnemers aan de 10 leernetwerken de komende maanden met experts en met elkaar in gesprek.
Wat kan en mag?
“Bestuurders hebben ambtenaren nodig die hen houden aan hun duurzame ambities en aangeven wat dat vergt van de organisatie”, hield John Nederstigt, wethouder in Haarlemmermeer de deelnemers in het Leernetwerk Interne organisatie voor. “Dat vergt lef en vaak veel doorzettingsvermogen.”
Bij het leernetwerk ‘Samenwerken met de markt’ werd helder hoe belangrijk inkoop is in het vroegtijdig scheppen van de randvoorwaarden voor een goede samenwerking tussen markt en overheid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI), circulair en CO2-arm inkopen’.
Deelnemers ervaren een spanning; wat kan en mag er binnen de bestaande (juridische) kaders en zijn die wel echt zo beperkend als vaak word gedacht en gezegd? En hoe gaan we om met de gevoeligheden en onzekerheden die er zijn, om een op innovatiegerichte samenwerking daadwerkelijk vorm te geven?
Leerbehoefte gemeten
Het RIVM onderzocht in een nulmeting vooraf de leerbehoefte onder deelnemers aan de leernetwerken. Hieruit blijkt dat 43% van de deelnemende organisaties MVI al sterk verankerd heeft in het inkoopbeleid. In de praktijk blijkt dat slechts 20% van de deelnemers in staat is ook de bijbehorende eisen en gunningcriteria in te vullen.
Daarnaast hebben deelnemers aan de leernetwerken vooral behoefte aan praktijkvoorbeelden en ervaringen van andere (semi-)overheden. Hoe kan je op een andere manier uitvragen om hogere duurzaamheidsprestaties te realiseren? Wat is de ruimte voor innovatie en samenwerking met de markt binnen de huidige aanbestedingsregels? .
Het programma Klimaatneutraal en Circulair Inkopen wordt uitgevoerd onder leiding van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, samen met de ministeries van Economische Zaken & Klimaat en Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties. Deze activiteiten worden gefinancierd vanuit de Klimaatgelden uit het regeerakkoord, de zogenoemde Klimaatenveloppe.