Roosmarijn Saat: ‘Klimaatvriendelijk ondernemen in de biosupermarkt’

Roosmarijn Saat is een gedreven ondernemer en een vooraanstaande figuur in de wereld van natuurlijke voeding en duurzaamheid. Als eigenaar van Gimsel, een supermarkt voor natuurlijke voeding en cosmetica, en mede-eigenaar van meerdere Spirit Restaurants, zet ze zich in voor gezonde en verantwoorde levensstijlen. Daarnaast is ze de drijvende kracht achter Gimsel Academy, waar kennis en bewustzijn over biologische producten worden bevorderd. Roosmarijn vervult ook belangrijke rollen als voorzitter van de Biowinkelvereniging en bestuurslid bij Bionext, waar ze zich inzet voor de groei en ontwikkeling van de biologische sector in Nederland. Ze vertelt over haar pompoensoepactie.

De pompoensoepactie: Welke impact heeft het als we kiezen voor biologisch?

Door pompoensoep te maken met biologische ingrediënten bespaar je bijna 30 gram CO2 en meer dan 8 liter water. Ter gelegenheid van Organic Action Day in 2022 waren in die week alle ingrediënten voor pompoensoep in de aanbieding bij de biospeciaalzaken. Zo stimuleerde de Biowinkelvereniging klanten om de soep te maken met 100% biologische ingrediënten. Na deze week hebben de deelnemende winkels de balans opgemaakt, en uitgerekend hoeveel water en CO2 er in totaal met de actie is bespaard door alle klanten samen. De klanten van de biospeciaalzaken die tijdens de actieweek rondom Organic Action Day pompoensoep kookten met biologische ingrediënten, hebben in totaal 134.667,294 liter water en 495,358 kilogram CO2 bespaard.

Wat was de aanleiding voor de pompoensoepactie?

De actie kwam voort uit de wens om de voordelen van biologische producten tastbaar te maken. We dachten: hoe kunnen we consumenten aanmoedigen om op Organic Action Day voor biologisch te kiezen? Bij de biowinkels zijn alle producten al biologisch, maar we wilden laten zien wat dat betekent. Organic Action Day is in september en dus midden in het pompoenseizoen, en ik wist zelf een heerlijk recept voor soep. Samen met de ingrediënten appel en gember om er net even een andere twist aan te geven. We wilden aan klanten laten zien als je kiest voor bio, is dat niet alleen lekker en gezond, maar dat het ook scheelt op milieu-impact.

Hoe hebben jullie de impact van de soep berekend?

Voor deze actie hebben we de samenwerking opgezocht met Eosta. Zij zijn hierin een pionier en hebben al allerlei systemen onder de loep genomen. Zij hebben voor ons berekend hoeveel water en CO2 we besparen met biologisch geteelde ingrediënten. Voor de pompoensoep bleek dat we met het recept voor vier personen ongeveer 8 liter water en bijna 30 gram CO2 besparen—concrete voordelen die consumenten gemakkelijk kunnen begrijpen. Zij hebben ook berekeningen die gaan over bodemkwaliteit, maar dat vonden we te ingewikkeld om uit te leggen voor deze actie. Dus we hebben ons in de communicatie beperkt tot de impact op waterverbruik en CO2.

Eosta heeft veel ervaring met het berekenen van impact en kijkt daarbij niet alleen naar het verschil tussen biologische en gangbare producten, maar ook naar het soort gewas. En ook hoe een plant groeit (eenjarig of meerjarig, struik of boom) heeft aanzienlijke invloed op bodemgezondheid, watergebruik en de hoeveelheid organische koolstof in de bodem. Daarnaast worden ook transport en verpakking in de berekeningen meegenomen. Zij baseren hun cijfers onder meer op modellen van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO).

Kun je wat meer vertellen over de actie?

We hebben alle deelnemende winkeliers aangemoedigd om een plek in de winkel te creëren waar alle ingrediënten voor de soep bij elkaar stonden zodat mensen alles in één keer konden kopen. Daarnaast organiseerden we proeverijen in de winkels waar consumenten de soep ook konden proeven.

Het was niet alleen informatief, maar ook erg veel fun! Er waren zelfs winkeliers die zelf in de keuken aan de slag zijn gegaan. Zij maakten de soep en deelden hem uit in hun eigen winkel. We hadden ook flyers waarop de milieuvoordelen stonden uitgelegd. Er stond ook een QR-code op waarmee klanten nog meer informatie konden krijgen over de actie en hoe de berekening tot stand is gekomen. Zelf ben ik natuurlijk ook mijn eigen kookstudio in gegaan om de soep in veelvoud te maken. Het was tenslotte mijn eigen recept! Ik kon het natuurlijk niet laten om het recept nog wat te verrijken met wat extra ingrediënten zoals zaden en een olietje.

Het hoofdkantoor van de Odin-winkels was ook meteen laaiend enthousiast en die hebben zelfs geregeld dat hun winkeliers de soep konden bestellen via de grootkeukens van ‘Van de oorsprong’ om te laten proeven in de winkel. Dus zo hebben ze het de deelnemers heel makkelijk gemaakt om mee te doen met de actie.

Wat voor reacties kregen jullie op deze actie?

Iedereen vond het een hele toffe actie. Ook omdat we zo konden laten zien wat de voordelen van biologisch zijn. De bio-winkeliers zelf hebben vaak al een holistische kijk op voeding. Wij zitten natuurlijk al volle bak in de ‘donkergroene hoek’, om het zo maar te zeggen. Dus de winkeliers zijn al overtuigd van het feit dat biologisch gezonder en beter voor de leefomgeving is. Maar klanten hebben vaak ook de feiten nodig om overtuigd te raken. Zo’n soort actie draagt hier aan bij.

Wat waren uitdagingen die je tegenkwam bij het organiseren?

Een van de grootste uitdagingen was het bereiken van alle winkeliers en ervoor zorgen dat de communicatie op orde was. Goede communicatie is essentieel bij dit soort acties. Je moet zorgen de actie op alle plekken tegelijk wordt uitgerold. Dat draagt uiteindelijk bij aan de klantbeleving.

Wat zijn je toekomstplannen?

Na het succes van de pompoensoepactie hebben we het idee om zo’n soort actie elk seizoen te herhalen met nieuwe toffe recepten. Er zijn zoveel mogelijkheden om de voordelen van biologische producten te belichten en de impact te laten uitrekenen. Het is een hele krachtige tool om mensen naar de biowinkel te krijgen. Want hier is alles bio, dus als klant hoef je niet te zoeken. We hopen dat we tijd en budget kunnen vrijmaken om dit als Biowinkelvereniging te realiseren. Maar op dit moment ligt dat idee nog even op de plank.

Wat zijn andere manieren waarop je als winkelier bezig bent met klimaatimpact?

Als biospeciaalzaak maak je natuurlijk al een hele duidelijke keuze met je assortiment. Maar bij het kiezen voor biologisch gaat het niet alleen om de herkomst van de producten die je aanbiedt in je winkel. Je moet niet ook kijken naar de impact van je hele bedrijfsvoering. Zo’n holistische perspectief is essentieel voor een écht klimaatvriendelijke aanpak. Als je voor biologisch kiest, dan moet dat van A tot Z kloppen. Dus niet alleen aan de voorkant, maar ook aan de achterkant. Ik denk dat we dat in de biologische landbouw ook laten zien: wij pakken niet alleen de krenten uit de pap om daar mooie sier mee te maken als een soort marketing truc, maar we gaan er volle bak voor. Dat is ook wat we als wereld nodig hebben in deze tijd: een volledige transitie. We kunnen duurzaamheid niet een beetje doen en dan denken dat we er wel zijn.

Tegen welke uitdagingen loop je aan bij klimaatvriendelijk ondernemen?

Een van de grootste obstakels is de complexiteit van verpakkingsmateriaal. We hebben een grote bulkafdeling waar klanten hun eigen potten kunnen vullen, maar het percentage consumenten dat dat ook echt doet, blijft laag. Dit kan deels te maken hebben met gewoonten, maar we blijven kijken hoe we dit kunnen vergemakkelijken voor de kant. Daarnaast willen we in de winkel investeren in nieuwe koelingen en andere apparatuur die klimaatvriendelijker zijn. Maar zo’n investering is wel lastig ophoesten als zelfstandig ondernemer. Het moet zichzelf tenslotte ook weer terugverdienen.

Hoe zie jij de toekomst van de biologische sector?

Het huidige economische systeem en de regelgeving vormen een grote bottleneck voor de biologische sector. Het gaat voornamelijk om geld en macht. Ik zie het daardoor soms wel somber in, maar er is ook hoop! De groei in de sector is er, maar het tempo moet omhoog. We zijn veel te comfortabel en zullen niet snel veranderen. Soms denk ik: we hebben gewoon nog één grote ramp nodig. Dat kinkt heel heftig, maar het is noodzakelijk dat we met z’n allen gaan veranderen. En de biologische speciaalzaken kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Gelukkig zie ik ook een groeiende groep consumenten die zich inzet voor een duurzame toekomst. Als ik bijvoorbeeld naar mijn winkel kijk dan denk ik: we hebben hier gewoon een hele mooie plek waar mensen met heel veel liefde elke week weer hun boodschappen komen doen. En als we nu samen ons handelsperspectief een zwengel kunnen geven, dan geloof ik dat die sneeuwbal kan gaan rollen.

Download het recept voor de pompoensoep hier.