Stijgende temperaturen als gevolg van klimaatverandering zorgen steeds vaker voor extreme weeromstandigheden. Door de menselijke, economische en ecologische schade die dit weer met zich meebrengt, is de aanpak van klimaatverandering een topprioriteit geworden voor overheden en bedrijven over de hele wereld. Met een klimaattransitieplan kunnen bedrijven eenvoudig naar hun stakeholders duidelijk maken wat ze dan precies doen, betogen PwC-experts Gerrit Ledderhof en Roel Drost.

Steeds meer bedrijven doen hun best hun impact op klimaatverandering te begrijpen en te verminderen. Tegelijkertijd eisen investeerders, toezichthouders en consumenten meer duidelijkheid van bedrijven over de manier waarop zij hun klimaatimpact verminderen en relevant blijven in economieën die richting net zero gaan. De manier om hier werk van te maken is het opstellen van een zogeheten klimaattransitieplan.

In het begin kan het voornemen om zo’n plan te maken ontmoedigend zijn: waar te beginnen? Maar dat hoeft het niet te zijn.  In deze blog leggen wij uit wat een klimaattransitieplan is, waarom het belangrijk is om er een te hebben, en welke stappen je kunt ondernemen om een start te maken met zo’n plan.

Wat is een klimaattransitieplan?

Een klimaattransitieplan is een actieplan dat beschrijft hoe de activiteiten van een organisatie in lijn komen met een net zero-economie, in overeenstemming met de nieuwste aanbevelingen uit de klimaatwetenschap. Het plan omvat onderwerpen als de bestuursvoering, doelstellingen, acties, en middelen die nodig zijn om de transitie te realiseren.

Waarom zou ik een klimaattransitieplan ontwikkelen?

Het ontwikkelen van een transitieplan is niet alleen maatschappelijk verantwoordelijk, het is ook van strategisch belang in het huidige zakelijke landschap. De vier belangrijkste redenen om een klimaattransitieplan te ontwikkelen zijn:

  • Toegang tot financiering behouden: investeerders en banken leggen steeds meer nadruk op de klimaatprestaties, -doelstellingen, en -risico’s van een organisatie bij het nemen van beslissingen over de inzet van kapitaal. Een gedegen klimaattransitieplan toont een proactieve aanpak van klimaatuitdagingen en vergroot de levensvatbaarheid van de organisatie in een veranderend klimaat.
  • Het bouwen aan geloofwaardigheid en betrokkenheid bij  belangrijke stakeholders: consumenten, leveranciers, en werknemers houden ondernemingen steeds meer verantwoordelijk voor hun impact op het klimaat. De klimaatprestaties van een bedrijf worden in toenemende mate een beslissingsfactor voor deze stakeholders. Door een geloofwaardig transitieplan op te stellen zien belanghebbenden dat een organisatie klimaatverandering serieus neemt.
  • Het versnellen van decarbonisatie: decarbonisatie vereist een bedrijfstransformatie die verder gaat dan de duurzaamheidsafdeling. Afstemming tussen afdelingen en de steun van belangrijke besluitvormers is cruciaal om voortgang te boeken. Door ambities op het gebied van decarbonisatie te vertalen naar concrete, strategisch afgestemde acties, kunnen transitieplannen helpen het noodzakelijke momentum op te bouwen om decarbonisatie te versnellen.
  • Voorbereiden op regelgeving en rapportage: bestaande en voorgestelde regelgeving en richtlijnen, zoals EU-regelgeving als de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de Corporate Sustainability Due Diligence-richtlijn (CSDDD), de Britse Transition Plan Taskforce (TPT), en de klimaatgerelateerde rapportageregels van de SEC onderstrepen het belang van goede transitieplannen.

Wat zijn de belangrijkste elementen van een klimaattransitieplan?

Een goed transitieplan bevat de volgende elementen:

Bestuursvoering

Een heldere verdeling van verantwoordlijkheden zorgt voor aansprakelijkheid en stimuleert de uitvoering van een transitieplan. Bovendien helpt dit bij het aanhaken van, en draagvlak creëren bij, belangrijke stakeholders, zoals leden van de raad van bestuur of de raad van commissarissen. Dit is cruciaal om klimaat te integreren in de strategie en het bedrijfsmodel van de organisatie.

Doelstellingen

Organisaties moeten beginnen met het meten van hun broeikasgasemissies om gedetailleerde, tijdsgebonden reductiedoelenstellingen te formuleren die aansluiten bij de reductie die vereist is om de opwarming van de aarde te beperken tot anderhalve graad Celsius. Regelmatige rapportage en externe validatie, bijvoorbeeld door het Science Based Targets-initiatief (SBTi), zorgen voor geloofwaardigheid.

Acties

Klimaattransitieplannen vereisen meer dan alleen het stellen van doelen. Een goed klimaattransitieplan moet ook de acties bevatten die nodig zijn om deze doelen te bereiken. Dit betekent dat de organisatie maatregelen voor broeikasgasreductie moet identificeren en prioriteren. Hoewel deze maatregelen per organisatie kunnen verschillen, zijn typische acties onder meer het nemen van energiebesparende maatregelen, versnellen van de elektrificatie, omschakelen naar hernieuwbare energie, en herontwerpen van producten of processen.

De prioritering van deze maatregelen begint met een nulmeting van de broeikasgasemissies van een organisatie. Hierdoor kun je de activiteiten die het meest bijdragen aan de broeikasgasuitstoot van de organisatie identificeren. Daarna kun je maatregelen prioriteren op basis van hun financiële kosten en baten, decarbonisatiepotentieel en strategisch belang. Een gestructureerde aanpak zorgt ervoor dat je laaghangend fruit makkelijk identificeert en dat je kosten kunt verlagen, bijvoorbeeld door energiebesparing of fiscale voordelen.

Middelen

In een goed transitieplan houd je ook rekening met de middelen die nodig zijn om deze acties te bewerkstelligen. Dit omvat mogelijke operationele kosten, kapitaaluitgaven, en benodigde financiering. Om dit te faciliteren moet je het transitieplan ook integreren in de financiële planning van een organisatie. Daarnaast moet je potentiële tijdslijnen, obstakels en randvoorwaarden ook in kaart brengen. Het beschrijven van de manier waarop de transitie in een organisatie zal plaatsvinden, helpt bij het richting geven van de essentiële stappen nodig voor transitie.

Hoe kan ik een klimaattransitieplan verbeteren?

Het opstellen van een klimaattransitieplan is geen eenmalig, op zichzelf staand project. Het is belangrijk dat je het plan integreert in de bedrijfsstrategie en de planningscyclus van de organisatie. Daarnaast ontwikkelen het klimaat, decarbonisatiemogelijkheden en de verwachtingen van belanghebbende zich continu – en dat betekent dat je transitieplannen voortdurend moeten aanpassen.

De pilaren van een goed plan blijven echter hetzelfde: met heldere bestuursvoering, ambitieuze doelen, strategische acties en passende middelen kunnen organisaties een transparant plan creëren op weg naar een net zero-toekomst.

Gerrit Ledderhof en Roel Drost, Directors bij PwC Nederland