De huidige uitstoot vanaf het terrein van Tata Steel zorgt voor extra gezondheidsrisico’s voor bewoners van de IJmond. Dat komt vooral door blootstelling aan fijnstof en stikstofdioxide en door hinder door neergedaald stof, geur en geluid. Dat staat in een nieuw RIVM-rapport, dat in opdracht van staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat is uitgevoerd. Zij stuurt dit rapport vandaag aan de Tweede Kamer.
Het is voor het eerst dat de meest relevante gezondheidsgevolgen van de emissies van Tata Steel in kaart zijn gebracht. Tot nu toe werden steeds onderdelen eruit gelicht. In dit onderzoek is gekeken naar de hele keten, dus van de uitstoot van chemische stoffen tot gezondheidsrisico’s in de leefomgeving. Ook is naar hinder gekeken, zoals geluid, geur en stof.
Conclusies RIVM
Uit het onderzoek blijkt dat een groot deel van de bewoners van de IJmond hinder ervaart door stof, geur en geluid. Door de blootstelling aan fijnstof en stikstofdioxide leven bewoners van Wijk aan Zee naar verwachting gemiddeld 2,5 maand korter.
Het RIVM heeft berekend dat ongeveer 4% van toekomstige gevallen van longkanker in Wijk aan Zee is toe te schrijven aan de uitstoot van fijnstof vanaf het Tata Steel terrein. De blootstelling aan stikstofdioxide vergroot de kans op astma bij kinderen tot 18 jaar. Ook hierbij is het effect het grootst in Wijk aan Zee: ongeveer 3% van de toekomstige gevallen hangt samen met de huidige uitstoot.
Leefomgeving moet beter
Staatssecretaris Heijnen: “Het RIVM maakt hiermee inzichtelijk hoe mensen ziek kunnen worden door de uitstoot van Tata Steel. Dat zijn serieuze conclusies. Ik kan me voorstellen dat mensen die in de IJmond wonen hiervan schrikken. Deze situatie is niet acceptabel en moet verbeteren. Het onderzoek helpt ons om, samen met de provincie en ook Tata Steel zelf, te blijven werken aan verbetering van de leefomgeving rondom het bedrijf. We hebben als overheid een zorgplicht om te zorgen dat mensen in een schone en gezonde omgeving leven, daar ligt dus een opdracht voor het kabinet.”
Uit het rapport volgt dat het belangrijk is om maatregelen te nemen om de hinder (geur, stof en geluid) en luchtemissies (met name fijnstof en stikstofoxiden) in de leefomgeving verder terug te dringen.
Het kabinet doet daarom vier dingen:
1. Samen met het ministerie van EZK werkt IenW aan maatwerkafspraken voor Tata Steel. In deze maatwerkafspraken krijgt de gezondheid van omwonenden een veel nadrukkelijkere plek.
2. Het kabinet gaat onderzoeken waar toezicht en handhaving verbeterd kan worden, en met de provincie Noord-Holland kijken waar vergunningen aangescherpt kunnen worden.
3. Staatssecretaris Heijnen werkt in Europa aan strengere normen voor industrie en schone lucht.
4. Het kabinet wil strengere normen voor de industrie, om de gezondheid van omwonenden beter te borgen. Het kabinet komt daar bij de reactie op het OVV-rapport “Industrie en Omwonenden” op terug. Specifiek voor Tata Steel stelt het kabinet een expertgroep in, om te kijken waar strengere normering nodig is.
Expertgroep
Deze expertgroep gaat de staatssecretaris adviseren over de vraag hoeveel milieu- en gezondheidswinst nodig is om de gezondheidsrisico’s in de IJmond in te perken. En waar normen strenger kunnen en moeten om meer gezondheidswinst te boeken. Momenteel voldoet de leefomgeving in de IJmond namelijk aan de normen, maar uit het RIVM-rapport blijkt dat er desondanks serieuze gezondheidseffecten zijn.
Het kabinet kan op basis van de adviezen van de expertgroep beschermdoelen vaststellen. Dat zijn bijvoorbeeld normen over wanneer de luchtkwaliteit gezond genoeg is. Om de beschermdoelen te halen zal het nodig zijn dat Tata Steel verbeteringen doorvoert. Dat willen we bereiken door onder andere het maken van maatwerkafspraken met Tata Steel, samen met het ministerie van EZK.
Aanstaande maandag presenteert staatssecretaris Heijnen deze nieuwe expertgroep. Hierin zitten tien wetenschappers met relevante expertise, bijvoorbeeld artsen en hoogleraren op het gebied van toxicologie en luchtkwaliteit. Betrokken omwonenden van Tata Steel zijn betrokken bij de selectie van de experts.
