Bedrijven kunnen veel leren van de duurzaamheidsverslagen van andere ondernemingen, stelt prof. dr. René Orij van Nyenrode Business Universiteit. Hij doet uitgebreid onderzoek naar corporate reporting en deelt de beste en slechtste ervaringen tijdens de Waardefabriek van Sdu op 16 november in Utrecht.

“In een vorig leven was ik bankier bij de grootste bank van de wereld. Ik herinner me dat we op een dag bijeen werden geroepen in de bedrijfskantine en de grote baas riep: Jongens, onze return on equity is 27% en dat we allemaal moesten juichen. Ik voelde niets op dat moment. Ik dacht: Wat is dit allemaal? Doen we écht alleen hiervoor? Die speech, dat juichen, het was allemaal zo plat. Op dat moment ontdekte ik dat mijn hart ergens anders lag en besloot mijn carrière om te gooien”, vertelt René Orij.

De impact van ondernemingen

Op zoek naar maatschappelijke meerwaarde in zijn werk, maakte hij een grote ommezwaai naar het ontwikkelingswerk. Vanuit een internationale hulporganisatie hielp hij in Vietnam mensen een beter bestaan te geven door hen te leren hoe ze met microfinanciering zelfstandig konden ondernemen.
Toen René ruim twee jaar later terugkeerde in Nederland, besloot hij zijn kennis en ervaring in het onderwijs te delen. “Ik doceerde een paar jaar op het hbo en kreeg toen de kans in Leiden te promoveren op de verslaggeving van wat toen nog Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen heette. Ik ben altijd gefascineerd geweest in de impact van ondernemingen op milieu en maatschappij. En vooral in de keuzes waar ondernemingen voor staan bij hun duurzaamheidsverslaggeving. Variërend van ‘greenwashing’ tot transparantie over oprechte duurzaamheid.”

Een spiegel voorhouden

Elf jaar na zijn promotie werd René hoogleraar op Nyenrode Business Universiteit. Hij doet er onderzoek naar duurzaamheidsverslaggeving. “Ik haal hier belangrijke inzichten uit waarvan ondernemingen en accountants veel kunnen leren. Ik wil met mijn onderzoeken bedrijven vooral een spiegel voorhouden. Ik wil dat ze nadenken over het belang van transparantie over duurzaamheid. Bijvoorbeeld door hen bijvoorbeeld de vraag te stellen waar hun bedrijf voor staat. Waarom ze doen wat ze doen en wat willen ze ermee bereiken? Deze vragen bepalen mede de kwaliteit van een duurzaamheidsverslag, weet ik uit mijn onderzoeken.”

Greenwashing

Samen collega’s onderzocht René hoe bedrijven omgaan met de omslag van vrijwillig naar verplicht rapporteren. “We ontdekten dat sommige CEO’s en raden van bestuur duurzaamheidsverslaggeving soms op opportunistische wijze beïnvloeden. De vorige set aan rapportageverplichtingen voor grote bedrijven gaf veel ruimte voor eigen invulling bij het opstellen van duurzaamheidsverslagen. Dat maakt greenwashing mogelijk. Duidelijk is geworden dat er een noodzaak is om rapportageverplichtingen verder te versterken, zoals met de CSRD nu ook gebeurt.”

Het belang van informatieverstrekking

Informatieverstrekking over de impact van je onderneming op de buitenwereld, en andersom, is volgens de wetenschapper steeds belangrijker. “Niet alleen omdat de wetgever wil dat bedrijven rapporteren op hun ESG-inspanningen, maar ook omdat stakeholders er hun (waarde)oordeel aan hangen. De financiële markt waardeert alle niet-financiële informatie van je bedrijf!”

Uit onze onderzoeken blijkt verder dat de mate waarin je als ondernemer open bent over de impact van je bedrijfsvoering op het milieu, de mens en het beleid, ook bepaalt wat je bestaansrecht is. En of er maatschappelijk draagvlak voor je onderneming is. Transparantie weegt heel zwaar voor stakeholders. Of je nu een goede of een slechte impact op mens en maatschappij hebt.”

Investeer in je rapportages!

René hoopt in zijn nieuwste onderzoek aan te kunnen tonen dat verbetering van duurzaamheidsverslaglegging uiteindelijk leidt tot verbetering van je prestaties op het terrein van maatschappelijk ondernemen. “We hebben sterk dit vermoeden, vandaar dat we hier onderzoek naar doen.” Wat het onderzoek uiteindelijk ook mag aantonen, er zijn volgens René al voldoende bewezen redenen om te investeren in de kwaliteit van duurzaamheidsrapportages.

“Voorgekookte teksten waaruit geen enkele drijfveer vanuit de onderneming spreekt, kunnen écht niet. Stakeholders willen in een duurzaamheidsrapportage lezen over je intrinsieke motivatie en inspanningen op alle non-financiële aspecten van de bedrijfsvoering. Die informatie maakt je authentiek en geeft hun vertrouwen in de wijze waarop je onderneemt. Bied je geen eigen verhaal en transparantie? Dan breng je op termijn de bedrijfsvoering van je onderneming in gevaar. Ik geef hier uiteraard voorbeelden bij tijdens mijn workshop in de Waardefabriek. Ook krijg je tips hoe je een verbeterslag kunt maken in je verslaglegging.”