Gemeenten kunnen voortaan uitrekenen hoeveel gerecyclede grondstoffen zij uit hun verpakkingsafval produceren. Onderzoeker Ulphard Thoden van Velzen van Wageningen University & Research ontwikkelde een hiervoor het praktische rekenmodel Grondstof uit Afval. Dit levert waardevolle kennis op over de bijdrage van gemeenten aan de circulaire economie.

Het rekenmodel is voor gemeenten beschikbaar in de vorm van een Excelsheet. Hierin kunnen zij zelf de beschikbare data invoeren over afvalsystemen en de hoeveelheid ingezameld afval per stroom. Voor informatie die niet op gemeenteniveau beschikbaar is, hanteert het model landelijke gemiddelden. Met deze input berekent het model de hoeveelheden secundaire grondstoffen die binnen de gemeente uit ingezameld verpakkingsafval zijn ‘geproduceerd’. “Gemeenten kunnen zo precies zien wat hun bijdrage aan de circulaire economie is.”

Model toont ook toepassingen afvalmateriaal

De kracht van het model is volgens Ulphard Thoden van Velzen dat het niet alleen de samenstelling van het ingezamelde materiaal in kaart brengt, maar dat het ook laat zien hoe het ingezamelde materiaal kan worden toegepast: “In het rekenmodel is veel verzamelde vakkennis van Wageningen University & Research verwerkt over gemiddelde samenstellingen en allerlei correctiefactoren, bijvoorbeeld voor de aanwezigheid van vocht en vuil. Uiteraard geldt: hoe preciezer de gemeente het model invult, hoe preciezer de uitkomst.”

Burger is cruciale schakel afvalscheiding

Met de uitkomsten kunnen gemeenten volgens de onderzoeker vervolgens zien wat goed gaat en wat beter kan: “Er kan bijvoorbeeld uitkomen dat de scheiding en inzameling van glas goed gaat, maar dat bij papier en karton nog winst te behalen valt. Door de uitkomsten van het model te gebruiken in de communicatie met inwoners, kunnen de gemeenten de motivatie voor het goed scheiden van afval verhogen.” Dat is hard nodig, want uit eerdere onderzoeken blijkt dat de burger een cruciale schakel is in de inzameling van gescheiden afvalstromen.

Koersen op kwaliteit afvalstromen

Het Planbureau voor de Leefomgeving maakte 11 januari 2019 bekend dat het hergebruik van grondstoffen weliswaar in de lift zit, maar nog lang niet genoeg is om de doelstelling van het kabinet te halen: een volledig circulaire economie in 2050. Gemeenten zijn hiervoor een belangrijke schakel. Volgens Chris Bruijnes, directeur van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, moeten gemeenten niet alleen koersen op zo weinig mogelijk restafval, maar ook op de kwaliteit van de gescheiden afvalstromen. “We zien in gescheiden afvalstromen, vooral in stroom plastic, metalen en drankkartons (PMD), nog te veel vervuiling. Dat verstoort de sortering en recycling. Met dit model kunnen gemeenten daar gericht wat aan doen.”