Niet de 12 grootste vervuilers uit de staal-, olie en chemische industrie, maar vooral mkb-bedrijven als fietsfabrikanten en koekjesfabrieken draaien op voor de verduurzaming van de grootste vervuilende industrie. Die conclusie trekt Milieudefensie uit informatie die met een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob) is verkregen.

“Minister Wiebes beloofde de Tweede Kamer dat de industrie haar eigen vergroening betaalt, waarbij de rekening komt te liggen bij de grootverbruikers. De 12 grootste vervuilers zijn ook grootverbruiker. En nu blijkt dat Wiebes hen uit de wind houdt”, zegt Freek Bersch, campagneleider van Milieudefensie. “Dit is onbegrijpelijk. Zij betalen niet alleen minder energiebelasting, zij krijgen geld toe. Het wordt tijd dat zij echt hun eigen verduurzaming betalen.”

Top 12 vervuilers

De top 12 van industriële uitstoters bestaat uit 5 olieraffinaderijen, 6 chemiebedrijven en de hoogovens van Tata Steel. Samen zijn ze verantwoordelijk voor eenvijfde van de totale CO2-uitstoot van Nederland en tweederde van de Nederlandse industriesector.

Milieudefensie legde de uitstoot van deze 12 vervuilers naast de bijdrage van de industrie aan de subsidiepot voor verduurzaming van de industrie, op basis van de gegevens verkregen uit het Wob-verzoek. Die subsidiepot loopt in 2030 op tot 550 miljoen euro per jaar.

Uit de vergelijking blijkt dat deze 12 bedrijven minder dan 20 % van de subsidie opbrengen. Dat komt door een zeer laag belastingtarief en een reeks van vrijstellingen. Tata Steel, de grootste uitstoter, draagt helemaal niks bij. De industrie moet in 10 jaar tijd 59 % minder uitstoten.

Mkb bedrijven betalen het meest en krijgen het minst

Kleinere industriële bedrijven betalen ruim 80 % van de subsidiepot voor industriële vergroening, terwijl zij veel minder uitstoten en nauwelijks gebruik kunnen maken van dit geld. Het gaat vooral om mkb-bedrijven.

Freek Bersch: “De olieraffinaderij van Shell draagt gemiddeld per ton broeikasgas 75 keer minder bij dan onder andere fietsfabrikanten, machinebouwers en metaalbewerkers. En gemiddeld 30 keer minder dan huishoudens. Opvallend is dat zelfs ziekenhuizen en het onderwijs meer betalen voor de verduurzaming van Nederland.”

Iedereen gelijk behandelen

Campagneleider Freek Bersch van Milieudefensie: “De meeste mensen dragen graag bij aan het bestrijden van klimaatverandering, ook ondernemers. Maar het is niet uit te leggen dat juist de grootste vervuilers het zuurverdiende geld van kleinere fabrikanten mogen gebruiken om bijvoorbeeld hun CO2 onder de grond te stoppen. Zij moeten hun eigen verduurzaming betalen.”

Milieudefensie pleit ervoor dat de vrijstellingen die de industrie geniet worden afgebouwd en dat de industrie echt gaat betalen voor elke ton CO2. Met die opbrengst kunnen bedrijven als Shell en Tata vervolgens hun uitstoot omlaag brengen.

Belasting grote bedrijven is geheim

Milieudefensie heeft met een beroep op de Wet openbaarheid bestuur aan de ministeries van Economische Zaken & Klimaat en Financiën gevraagd naar de bijdrage aan de Stimulering Duurzame Energietransitie (SDE++) van de 15 grootste uitstoters van broeikasgassen in Nederland. De ministeries gaven alleen de cijfers per sector. Per bedrijf is die informatie volgens de rijksoverheid alleen bekend bij de belastingdienst. Die gegevens worden deels door bedrijven zelf aangeleverd en niet gecontroleerd. Milieudefensie vindt dat zorgelijk.

Noot: Volgens het Nederlands Dagblad zijn door dit onderzoek spanningen ontstaan tussen de ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland over de verdeling van de kosten voor het klimaatbeleid.