Katoen gemaakt door dwangarbeiders, kleding gemaakt door kinderen of pruiken vervaardigd van het haar van Oeigoerse gevangenen: niemand wil ze in huis hebben. Toch is de sombere realiteit dat ondanks de inspanningen van bedrijven, vakbonden en ngo’s deze producten nog steeds een weg naar de Nederlandse consument vinden.
Keer op keer blijkt dat het huidige systeem van vrijwillige richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen faalt. Productieketens zijn vaak lang en niet transparant, waardoor bedrijven zelf niet eens weten waar een product of grondstof vandaan komt.
En dat kan gruwelijke gevolgen voor mens en milieu hebben. Oeigoerse dwangarbeid, onleefbare situaties in Nigeria door de olielekken van Shell en de verwoesting van het Amazonegebied – we kijken er nauwelijks meer van op.. En ook dichter bij huis is er nog een wereld te winnen: zo hebben onderzoekjournalisten vorig jaar onthuld hoe fruittelers in Italië geen leefbaar loon krijgen en worden uitgebuit als moderne slaven.
“Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat 85% van de bedrijven de vrijwillige richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen niet hanteert.”
Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat 85% van de bedrijven de vrijwillige richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen niet hanteert. Dat betekent dat de grote meerderheid van de bedrijven niet op structurele basis kijkt naar, of optreedt tegen misstanden in hun aanvoerketen. En dat is onacceptabel, gezien de immense schade aan mens en milieu die dat veroorzaakt.
Waar geen wil is, is een wet. Daarom pleit de PvdA voor bindende ‘due-diligence’-regels; die alle bedrijven verplichten om hun aanvoerketens te inspecteren op risico’s die raken aan mensenrechten, milieu en corruptie, en daar tegen op te treden. In Nederland én in Europa.
“De tijd van vriendelijk vragen is voorbij. Veel bedrijven hebben zélf aangegeven dergelijke verplichtende regels te willen.”
De tijd van vriendelijk vragen is voorbij. Veel bedrijven hebben zélf aangegeven dergelijke verplichtende regels te willen. Vandaag de dag kunnen kwaadwillende bedrijven mensenrechten schenden of milieuschade aanrichten zonder daarop afgerekend te worden, terwijl bedrijven die wel hun verantwoordelijkheid nemen nauwelijks worden beloond. Te vaak is er de economische prikkel om rechten en regels met voeten te treden. Gelijke, bindende regels creëren een gelijk speelveld.
Daarin staan wij gelukkig niet alleen. Vorig jaar werd onder aanvoering van de PvdA een wet aangenomen tegen kinderarbeid in aanvoerketens. Ook in Duitsland en Frankrijk liggen vergaande voorstellen voor ketenaansprakelijkheid op tafel. En in Brussel werkt het Europees Parlement op initiatief van de PvdA aan een wet voor verplichtende due diligence-regels voor alle bedrijven in Europa.
“Vorig jaar werd onder aanvoering van de PvdA een wet aangenomen tegen kinderarbeid in aanvoerketens.”
In Nederland staat verantwoordelijk minister Kaag echter nog op de rem. Deze week debatteerde de Tweede Kamer met minister Kaag over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zij wees onlangs nog voorstellen die bedrijven moeten herinneren aan hun maatschappelijke plicht als ze zaken doen in China van de hand.
Kaag wijst op de regels zoals ze zijn en daarmee op de verantwoordelijkheid van bedrijven zelf. Aangezien aanvoerketens vaak lang en complex zijn, strandt die verantwoordelijkheid al gauw in goede bedoelingen.
“Daarom pleit de PvdA in Brussel en Den Haag voor een wettelijke ondergrens voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.”
Daarom pleit de PvdA in Brussel en Den Haag voor een wettelijke ondergrens voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. De tijd van vrijwillige standaarden is voorbij. Het moet bedrijven veel moeilijker worden gemaakt om hun risico’s in hun ketens neer te leggen bij kwetsbare arbeiders of bij het milieu. Maatschappelijk verantwoord ondernemen moet niet de niche zijn, maar de norm. Het respecteren van mensenrechten en het beschermen van het milieu is geen luxe hobby, maar onze dure plicht.
“Het moet bedrijven veel moeilijker worden gemaakt om hun risico’s in hun ketens neer te leggen bij kwetsbare arbeiders of bij het milieu.”
Kirsten van den Hul (lid Tweede Kamer) en Laura Wolters (lid Europees Parlement), beiden van de PvdA
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van PvdA