Heel Nederland praat over eiwitvervangers van eigen bodem. In Best (Noord-Brabant) gebeurt het. Daar werd vandaag de eerste twee van dertig hectare veldbonen voor plantaardige vleesvervangers feestelijk ingezegend. De veldproef zet in op een korte keten die bijdraagt aan de eiwittransitie. Van boer tot bord en van veldboon tot vleesvervanger wordt kennis en technologie gedeeld. De proef draagt direct bij aan een betere bodem en het inpassen van eiwitgewassen in een Hollands teeltplan.
De marktvraag naar plantaardige eiwitten groeit. Maar de grondstoffen, zoals soja, komen vaak van buiten Nederland. Uit de praktijk blijkt dat meer plantaardige eiwitten van Hollandse bodem nog niet zo makkelijk is. Daarom zet een uniek consortium van Agrifirm, ZLTO, Herba Ingredients en ME-AT de tanden in deze uitdaging. Zij willen samen een bijdrage leveren aan de plantaardige eiwittransitie richting een duurzame voedselketen voor toekomstige generaties.
Dit jaar wordt er 30 hectare ingezaaid. De ambitie is dat het areaal in vijf jaar gaat groeien naar 1000 hectare veldbonen. “Bij een verantwoorde voedselketen past lokale eiwitproductie en juist dat is een groeimarkt voor Nederlandse telers. Die groei zit zowel in de veevoer toepassing als in de humane consumptie. Met dit keteninitiatief onderzoeken we of deze keten toekomst heeft en we dit kunnen verzilveren voor onze telers. Hiervan is sprake als we, door het delen van kennis en technologie, het rendement uit de teelt omhoog krijgen en dit kunnen combineren met de gunstige effecten van vlinderbloemige gewassen op de biodiversiteit en bodem.” vertelt Willem Unger (Directeur Plantaardig bij Agrifirm).
Complete plaatje
Een nieuwe teelt heeft tijd nodig. De komende maanden zullen er meer veldproeven ontkiemen op Hollandse akkers. De veldbonen worden gezaaid op verschillende grondsoorten en binnen uiteenlopende teeltplannen. Akkerbouwers worden gestimuleerd en begeleid om veldbonen succesvol te telen. Intussen komen er ook betere veldbonenrassen beschikbaar. De bittere boonachtige smaak wordt verminderd om zo beter aan te sluiten bij de marktbehoefte. Kristof Pittery is vanaf het eerste uur betrokken (directeur Herba Ingredients): “We zijn ervan overtuigd dat dit vergeten gewas een belangrijke rol zal spelen om in te staan voor onze eigen eiwitbronnen en zo mee zal helpen onze ecologische voetafdruk te verminderen.”
Na de oogst en optimale opslag worden de eiwitten op een natuurlijke wijze gezuiverd uit de bonen en bewerkt tot smaakvolle plantaardige vleesvervangers. Deze worden dan ten slotte in smakelijke vegetarische gerechten van ME-AT verwerkt en belanden in het winkelschap. Tot slot wordt er ook gekeken naar optimale opslag en bewerking van de veldboon. Kortom, niets wordt aan het toeval overgelaten. Willem Cranenbroek (general manager ME-AT): “Alle partners delen kennis en expertise met elkaar om zo te werken aan een 100% puur Hollandse vleesvervanger, zoals worst, gehakt en burgers. De ambitie is om de eerste producten in 2022 in het winkelschap te hebben. Dit alles met oog voor de herkomst van de veldboon en het verhaal van de teler, geproduceerd in een zo kort mogelijke keten. Bij elkaar is dat een mooie uitdaging om onze tanden in te zetten!”
Kringlooplandbouw
De teelt van veldbonen past bij het streven naar het sluiten van natuurlijke kringlopen op boerenakkers. Veldbonen binden stikstof uit de lucht en leggen dit vast in de bodem als organische stof. Veldbonen zijn daardoor interessant voor de vruchtwisseling. Het gewas dat na de bonen wordt geteeld op dezelfde grond heeft namelijk dankzij de vastgelegde stikstof in de bodem minder (kunst)mest nodig. Een ander aspect is dat de regionale eiwitteelt een alternatief is voor import van soja en voor de transitie naar een hoger aandeel plantaardig eiwit in humane voeding. Kathleen Goense (algemeen directeur ZLTO) zegt hierover. “Als iemand kiest voor vleesvervangers is dat pas 100% duurzaam als hiervoor ook echt eiwitten van eigen bodem worden gebruikt. Dat klinkt mooi, maar betekent jarenlang pionieren voordat het op het bord ligt. ZLTO doet dit samen met leden en ketenpartners en hoopt zo dat over een paar jaar de keten van plantaardige eiwitten volhoudbaar is.”