Tussen 2013 en 2016 hebben multinationals uit de top 10 van grootste voedselbedrijven ter wereld, zoals Coca Cola, PepsiCo, Nestlé en Unilever vergaande publieke beloften gedaan om klimaatverandering tegen te gaan, gelijkheid voor vrouwen te verbeteren en landroof tegen te gaan. Ruim 5 jaar later komt daar weinig van terecht, zo blijkt uit nieuw onderzoek van Oxfam dat op 17 maart gepubliceerd werd.
Het nieuwe Oxfam-rapport, Shining a Spotlight, onderzocht of de belangrijkste beloften van de top 10 van wereldwijde voedselbedrijven zijn nagekomen zoals o.m. het verminderen van hun klimaatvoetafdruk, het verbeteren van de positie van vrouwen en het tegengaan van landroof. Zo heeft bijvoorbeeld hun inkoopbeleid van enorme hoeveelheden cacao en suiker veel invloed op de levens van vrouwelijke cacaoboeren in Ghana en Ivoorkust. Of op gemeenschappen die het risico lopen van hun land te worden verjaagd voor het ontginnen van nieuwe suikerrietvelden in Brazilië en India. De conclusies uit deze nieuwste update zijn ontnuchterend: de veranderingen die zijn doorgevoerd, dringen meestal niet door tot op de akkers in Brazilië, Ghana of India.
“Uitbuiting en grote ongelijkheid komen nog steeds op grote schaal voor in de ketens van onze voedselproductie. De coronapandemie maakt die tegenstellingen alleen maar groter. Verwacht wordt dat het aantal mensen met ernstige honger gaat verdubbelen door de pandemie. Deze mensen verdienen al nauwelijks een leefbaar loon met het produceren van voedsel voor internationale ketens. Het besef groeit dat er grenzen zitten aan ons voedselsysteem en dat er meer moet gebeuren, maar echte actie om dit op te lossen, ontbreekt.”, zegt Anouk Franck, expert mensenrechten en bedrijfsleven bij Oxfam Novib.
Waar het vooral aan schort is een doorvertaling van deze beloftes naar de grote leveranciers van grondstoffen. Deze bedrijven zijn eveneens grote en machtige spelers in de globale voedselindustrie. Oxfam vergeleek het beleid en de praktijk van deze bedrijven met die van de top 10 voedselbedrijven. Dit laat zien dat bijvoorbeeld op het gebied van vrouwenrechten er een groot gat gaapt tussen top 10 bedrijven Mars, Mondelez en Nestlé die goed scoren en grondstoffenleveranciers Barry Callebaut en Cargill die juist zeer slecht scoren. Olam, handelaar in onder andere cacao, koffie, noten en specerijen, is op dit gebied een positieve uitschieter.
Ana Maria Méndez, directeur Oxfam Guatemala: “De inkopers van de top 10 voedselbedrijven hebben de macht om met hun leveranciers aan te zetten tot verandering. In Guatemala hebben drie grote voedselbedrijven hun afname van een palmoliebedrijf stopgezet vanwege gebrek aan duurzaamheidsbeleid. Dit heeft het bedrijf bewust gemaakt van het belang van arbeidsrechten, vrouwengelijkheid en transparantie, ook al is er nog een lange weg te gaan voor de palmoliesector.”
Tussen februari 2013 en april 2016 riep Oxfam met haar Behind the Brands campagne de top 10 voedselbedrijven op om duurzaam in te kopen, met zorg voor klimaat, respect voor landrechten van lokale gemeenschappen en voor vrouwenrechten. Sinds juni 2019 richt Oxfam Novib zijn pijlers met de lopende Behind the Barcodes campagne op de andere machtige spelers in de voedselindustrie: de supermarkten. Hen roepen we op om uitbuiting van arbeiders en boeren in ontwikkelingslanden die het voedsel in onze schappen produceren tegen te gaan.
