Volgens bedrijven en maatschappelijke organisaties hebben alle overheden weinig ambitie laten zien en hebben zij daardoor de samenleving te weinig kunnen inspireren en uitdagen, zo meldt het rapport. Tevens is de overheid ernstig tekortgeschoten in haar voorbeeldfunctie. Tot op heden is duurzaam inkopen slechts beperkt van de grond gekomen. Daarnaast zijn ‘milieumanagement en verantwoording’ (duurzaamheidsverslaglegging) slechts in beperkte mate opgepakt door de overheid.
Dit zijn slechts enkele van de vele ontluisterende conclusies in het rapport. Volgens verschillende bronnen binnen en buiten de ministeries zal de doelstelling van 100% duurzame inkoop per 2010 niet gehaald worden, omdat verschillende inkopers bij de overheid tot voor kort niet op de hoogte waren van die doelstelling. De ministeries van Economische Zaken en Landbouw zijn de enige twee departementen die een maatschappelijk verslag hebben uitgebracht.
Gerard Oonk, directeur van de Landelijke India Werkgroep, kan zich vinden in de conclusies, maar heeft op het rapport zelf wat aan te merken. ‘Dit rapport maakt geen onderscheid in maatschappelijk verantwoord ondernemen voor bedrijfsleven dat vooral op Nederland is gericht en het internationale bedrijfsleven. Het is weer een grote brij, waarbij maatschappelijk verantwoord ondernemen weer als containerbegrip opgevoerd wordt.’
Oonk, die in de klankbordgroep zat die commentaar mocht leveren op de twee eerdere versies, pleit ervoor om een volgende keer onderscheid te maken tussen de soorten ondernemingen en de verschillende thema’s waarmee ze geconfronteerd worden. ‘Het is niet meer dan logisch dat de bakker om de hoek van wie ook verwacht wordt dat hij maatschappelijk verantwoord onderneemt, geen verantwoording hoeft af te leggen over betrokkenheid bij ernstige mensenrechtenschendingen of ernstige milieudelicten. Zaken waarmee ondernemingen die internationaal zakendoen worstelen. Daar moeten internationale afspraken over komen, net als over corruptie.’
Bram Rutgers van der Loeff van VNO-NCW en ook deelnemer van de klankbordgroep, toont zich tevreden over het rapport. Hij is blij dat de evaluatie laat zien dat ondanks dat de overheid geen regels heeft gesteld, met name de grote bedrijven resultaten hebben laten zien. ‘De overheid heeft gezorgd voor bewustwording, maar de markt is krachtig genoeg om bedrijven te stimuleren duurzamer te ondernemen.’
Rutgers van der Loeff is het niet eens met de constatering dat de betere aanspreekbaarheid van bedrijven op hun mvo -beleid een trendbreuk is, zoals staatssecretaris Karien van Gennip (EZ) constateert. ‘Bedrijven zijn altijd aan te spreken geweest. Dat is niets nieuws.’