Overheden en bedrijven zien de grootschalige introductie van elektrische auto’s als essentieel onderdeel van de energietransitie. Maar de stijgende vraag naar batterijen voor deze voertuigen heeft verwoestende gevolgen voor gemeenschappen en het milieu. In het rapport ‘The battery paradox‘ analyseert SOMO de gevolgen van de ‘electric vehicle boom’ en onderzoekt alternatieven om de uitstoot van het vervoer over de weg te verminderen.
De negatieve gevolgen van de elektrische auto voor mens en milieu
Lithium-ionbatterijen staan aan de basis van de elektrische auto-hausse. De stijgende vraag naar de mineralen die nodig zijn voor de productie ervan — lithium, kobalt, nikkel, grafiet en mangaan — zal de komende jaren leiden tot een ongekende toename van de mijnbouw, tegen een hoge milieubelasting. Gemeenschappen over de hele wereld ondervinden nu al de gevolgen van deze wereldwijde run op mineralen, variërend van ernstige vervuiling en waterschaarste tot gevaarlijke werkomstandigheden, kinderarbeid en landconflicten.
Verminder de vraag naar mineralen en energie
De bevindingen in het rapport roepen ernstige twijfels op over de duurzaamheid en eerlijkheid van de massale elektrificatie van het wagenpark in rijke landen. “Nu overheden en bedrijven elektrische voertuigen omarmen om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen, lopen we het risico opgesloten te raken in een model dat gebaseerd is op privé-autobezit”, zegt Alejandro González, onderzoeker bij SOMO en coördinator van het GoodElectronics Network. “Gezien de hoeveelheid grondstoffen die voor elke auto moet worden gewonnen, is er simpelweg geen manier om dit model duurzaam te maken”.
Ondanks de grootschalige introductie van de elektrische auto zal het aantal voertuigen op de weg naar verwachting toenemen van 1,2 miljard in 2020 tot 1,6 miljard in 2040. Van die 1,6 miljard voertuigen over twintig jaar zullen naar verwachting nog steeds rond de 1,1 miljard een verbrandingsmotor hebben, hetzelfde aantal als in 2015.
Om de druk op de planeet te verlichten, zou elke energietransitiestrategie prioriteit moeten geven aan het terugdringen van de vraag naar batterijen én auto’s, om het gebruik van mineralen en energie in absolute zin terug te dringen. Volgens het rapport hebben ride-sharing, het delen van auto’s en de productie van kleinere voertuigen gecombineerd het grootste potentieel om de negatieve effecten van de mobiliteit op de weg te verminderen.
Recycling
Naast de problemen rond de winning van de grondstoffen, vertoont de batterij-productieketen ook gebreken aan het andere eind van het spectrum. Het ontwerp van lithium-ionbatterijen is niet geoptimaliseerd voor hergebruik. Gonzaléz: “De standaardisatie van cellen, modules en paketten zou het recycling-percentage en de efficiëntie verhogen, zoals we zagen bij de standaardisatie van loodaccu’s”.
