Producenten en handelaren van onder meer koffie, soja en palmolie storten zich massaal op het verzamelen van satellietbeelden om aan te tonen dat er geen ontbossing voorkomt in hun productieketens. De openbare bronnen die zij daarvoor gebruiken, zoals Google maps en de EU Forest Observatory zijn echter onvoldoende betrouwbaar om aan de ontbossingswet te kunnen voldoen. ,,Openbare kaarten onderscheiden groene plantages niet goed van groen natuurbos. Alleen met goede wereldwijde satellietdekking in combinatie met een uitgebreid lokaal netwerk kun je bepalen wat er daadwerkelijk groeit en boetes en gedoe afwenden,” zegt Niels Wielaard, ceo van Satelligence, dat al 25 jaar boskap opspoort met satelliettechnologie.

Grote hoeveelheden data

De ontbossingswet (European Deforestation Regulation, EUDR) schrijft voor dat handelaren en producenten vanaf 30 december van dit jaar moeten bewijzen dat hun producten niet zijn geproduceerd op land waar eerst bos stond. Omdat productieketens vaak complex zijn, met veel tussenhandelaren of combinaties van producten die afkomstig zijn van allerlei verschillende stukjes land, zijn er enorme hoeveelheden data nodig om aan de wet te kunnen voldoen.

Het verzamelen van data is echter niet genoeg, zegt Leontien Hasselman-Plugge, ceo van ImpactBuying en specialist in ketendata. ,,De uitdaging ligt in het zeker weten dat het om aantoonbaar betrouwbare en goed gecontroleerde data gaat. Niet alleen vanuit de producerende boeren, maar ook vanuit alle tussenhandelaren en toeleveranciers, die bijvoorbeeld toevoegingen doen aan producten.”

Geen inschattingen, maar harde bewijzen

Ontbossing is alleen tegen te gaan als boeren en retailers door hun hele productieketens nauw samenwerken, zeggen Wielaard en Hasselman-Plugge. Het combineren van satellietbeelden met nauwkeurig data-onderzoek brengt deze samenwerking in een versnelling. Dat is wat Satelligence en ImpactBuying samen gaan doen: ze bundelen hun krachten en richten zich op harde bewijzen in plaats van risico-inschattingen, zoals vaak gebeurt. Data uit de silo’s van grote handelaren, producenten en retailers wordt gekoppeld om zo ontbossing op te sporen.

Wereldwijd vindt er nog altijd veel boskap plaats. De Europese anti-ontbossingswet zal hier geen einde aan maken, maar is wel een belangrijke stap in de goede richting. Hasselman-Plugge ,,Het spreekwoord luidt: de beste tijd een boom te planten is 20 jaar geleden en anders nu. Dat geldt ook voor het stoppen met kappen van bomen.”