De overheid is er in de afgelopen jaren onvoldoende in geslaagd om een toekomstperspectief te bieden voor verduurzaming in de visserij. Dat zeggen wetenschappers, banken en vissers tegen Pointer en Follow the Money. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) erkent dat het tempo om dit te ontwikkelen in de afgelopen jaren te laag heeft gelegen. 

De komende jaren moet er veel gebeuren in de visserij. Zo vindt de overheid dat de vloot moet werken aan minder brandstofverbruik, minder bodemberoering en minder bijvangst. Ook is er nog veel onduidelijk over waar er in de toekomst gevist kan worden door windparken en afgesloten gebieden. Vanuit de Europese Unie wordt ook gedreigd met een verbod in 2030 op Nederlands belangrijkste vismethode, de boomkor. Dat is de enige manier op dit moment om tong te vangen, de soort waar Nederland 75 procent van het Noordzee-quotum van in handen heeft.

De Rabobank laat weten dat de onzekerheden duurzame investeringen in de weg zit: “We merken dat de overheid op dit moment onvoldoende duidelijkheid geeft om als visserijsector duurzame investeringen te kunnen doen. Waar mag je in de toekomst vissen en op welke manier?”, zegt Gea Bakker-Smit, sectormanager Akkerbouw en Visserij.

In het regeerakkoord staat maar één zin over de visserij. Ook wetenschappers geven aan dat het angstvallig stil blijft vanuit Den Haag op het gebied van verduurzaming van de visvloot. “Het blijft redelijk stil”, zegt Suzanne Poiesz, marine-ecoloog bij het Wageningen Marine Research. “Is er een visie voor het ideale schip? Is er een visie voor hoe we duurzaam moeten vissen? Ik vraag het me af. Dat is niet wat ik hoor in ieder geval.”

“Op dit moment is er geen stip op de horizon die zegt: daar moeten we naartoe. Er wordt gesproken over perspectief voor de visser en een duurzame en kleinere vloot, maar dat zijn nog hele holle begrippen. De vissector wil duidelijkheid over de langere termijn dan vandaag en morgen”, aldus onderzoeker aan Wageningen Economic Research, Geert Hoekstra.

Tempo inbrengen

Het ministerie ontkent niet dat er onduidelijkheid is en wil daar verandering in brengen: “Het beschikbaar stellen van middelen en helpen bij innovaties laat zien dat we goed kijken naar het toekomstperspectief van de sector. Maar dat is niet altijd in het tempo gebeurd dat nodig was. En daar raakt de kritiek een punt. Daarom gaan we er nu tempo in brengen.”

Vissers die nu investeren in duurzaamheid hebben vaak moeite om geld te verdienen met hun vangst. De markt is nog niet bereid extra te betalen voor vis waarbij minder brandstof is gebruikt of minder bijvangst. De vorige innovatie op dit gebied, het pulsvissen, is geëindigd in een debacle. Minister Staghouwer van LNV erkent dat hier fouten zijn gemaakt door de overheid: “Dat was een harde leerschool.” Maar op welke manier vissers moeten innoveren om te voldoen aan de duurzaamheidseisen van de overheid, is voor hem ook nog niet duidelijk.

Minister Staghouwer is bereid ook wettelijke maatregelen te nemen voor de markt: “Misschien moet er wet- en regelgeving komen. Uiteindelijk gaat het erom dat er in de hele keten een eerlijke prijs verdiend kan worden. (…) Het kan niet zo zijn dat de retail een goede marge krijgt en dat de visser zelf met niets naar huis gaat.”

Bekijk de uitzending hier (27 februari 2022)