Voor de vijfde keer op rij staat de Provincie Noord-Brabant bovenaan de top 25 duurzame aanbesteders. Noord-Brabant haalde de hoogste score, maar de verschillen met de nummers twee (Provincie Utrecht), drie (Hoogheemraadschap van Rijnland) en vier (Gemeente Eindhoven) zijn kleiner dan ooit.
Dit jaar brengt het Aanbestedingsinstituut voor de vijfde keer een ranglijst uit van aanbestedende diensten die waardevolle innovaties aanjagen door marktpartijen uit te dagen op duurzaamheid. Deze editie omvat de jaren 2021 en 2022.
Koplopers
Provincie Noord-Brabant krijgt bij negen van haar vijftien aanbestedingen de hoogste score en blijft daarmee nipt de provincie Utrecht voor. Die kreeg zeven maal de hoogste score bij dertien aanbestedingen. Hoogheemraadschap van Rijnland volgt met negentien duurzame gunningen op twintig aanbestedingen. Eindhoven is de gemeente die het beste scoorde. Alle zeventien aanbestedingen hebben een duurzaam gunningscriterium, waarbij zes maal de hoogste score werd toegekend. Rijkswaterstaat completeert de top vijf met het grootste aantal aanbestedingen met de hoogste score: 27.
Negen nieuwkomers in de lijst
De top 25 telt negen nieuwkomers waarvan gemeente Assen, op plek zes, de hoogst geklasseerde is. Gemeente Assen stond op plaats drie in de editie 2019-2020 en stond vorig jaar niet in de lijst omdat het aantal openbaar gepubliceerde aanbestedingen te klein was. Gemeente Amersfoort had top tien-noteringen in de eerste twee edities van de top 25 en stijgt dit jaar van plaats 40 naar plaats acht. Waterschap Hunze en Aa’s (22) en de gemeenten Arnhem (13), Haarlemmermeer (14), Purmerend (16) en Nieuwegein (23) maken een entree in de top 25 dankzij een forse hogere gemiddelde score.
ProRail officieus op zestiende plaats
ProRail vraagt regelmatig, naast de CO2-prestatieladder, om duurzame meerwaarde in de gunning van omvangrijke opdrachten van werken. Een fors deel daarvan wordt met toepassing van de erkenningsregeling onderhands aanbesteed. In de top 25 worden echter alleen openbaar gepubliceerde aanbestedingen meegenomen. Daarom zijn deze onderhandse procedures niet in de top 25-score opgenomen. Het totaal van onderhandse en openbare procedures geeft ProRail de officieuze score van 2,95.
Lichte progressie
Vorig jaar zag het Aanbestedingsinstituut stevige progressie in het hele peloton. De gemiddelde score van alle beoordeelde aanbesteders stijgt van 1,92 naar 2,06. Dat is een veel kleinere groei dan de 0,61 van het jaar ervoor. De gemiddelde score in de top 25 stijgt van 2,99 naar 3,27. Ook bij de zwakste 25 is groei te zien: van 0,58 naar 0,71. Het aantal duurzame gunningen stijgt van 43,4% in 2021 naar 48,2% in 2022. Er werden in 2022 relatief vaker kleinere bedragen of percentages toegepast voor duurzame gunningscriteria. Daarom is de stijging van de gemiddelde score in de top 25-meting lager dan de groei in het aantal duurzame gunningen.
Toelichting scores
Het Aanbestedingsinstituut scoort alle aanbestedingen afzonderlijk en berekent de gemiddelde score over het aantal geregistreerde aanbestedingen. Het klassement wordt vastgesteld door de rangschikking van de gemiddelde scores. Er geldt een minimum van zeven geregistreerde aanbestedingen om representatieve scores te kunnen krijgen. Een aanbesteder krijgt een hogere score naarmate duurzaamheid zwaarder weegt bij het gunnen op beste prijs-kwaliteitsverhouding. Ook een bouwteam kan een zeer geschikt instrument zijn om duurzame ambities te realiseren. Een bouwteam krijgt een maximale score als duurzaamheid is benoemd als prioriteitsdoel en een gemiddelde score als het een van de projectdoelstellingen is. Een kleine score wordt gegeven als duurzaamheid alleen in een aanbesteding voorkomt in de vorm van eisen of verplichtingen. Er ontbreekt dan een stimulans die nodig is om te groeien naar het niveau dat de milieudoelstellingen van de nabije toekomt worden waargemaakt.
Analyse 2023: meer dan 50% duurzame gunningen in infra
Jos van Alphen van het Aanbestedingsinstituut maakt ieder jaar een analyse duurzaamheid in openbaar aanbesteden en een top 25 waarin de meest duurzaam gunnende publieke opdrachtgevers in de bouw en infra in het zonnetje worden gezet. Dit jaar staan we stil bij het heugelijke feit dat de infrawerken als eerste sector meer dan 50% duurzaam gegunde opdrachten telde. Bij de infradiensten wordt de 50% mijlpaal genaderd.
Foto:: links Hanneke van Eijndhoven (Regiomanager Regio Zuid) – rechts Stijn Smeulders (Gedeputeerde Mobiliteit Provincie Noord-Brabant)