Voor mensen die voor eten of drinken afhankelijk zijn van een rietje, zijn op dit moment geen alternatieven beschikbaar die aan alle eisen en wensen voldoen. Er zijn een aantal kansrijke materialen maar die zijn nog volop in ontwikkeling. Dat blijkt uit onderzoek dat Partners for Innovation voor Rijkswaterstaat heeft uitgevoerd. Het opgestelde Programma van Eisen biedt wel een goed uitgangspunt om rietjes van geschikte materialen te ontwerpen.
Sinds 3 juli 2021 geldt een verbod op kunststof wegwerprietjes. De Europese Commissie wil met de Single Use Plastics richtlijn het gebruik van kunststofproducten voor eenmalig gebruik aan banden leggen. Wegwerprietjes en -bestek zijn de eerste, meest in het oog springende producten die nu verboden zijn. Voor mensen met een beperking kan dit ingrijpende gevolgen hebben wanneer rietjes voor hen noodzakelijk zijn om te kunnen drinken. Zij moeten op zoek naar rietjes van alternatieve materialen. Weliswaar maakt de richtlijn een uitzondering voor medische toepassingen maar het is de vraag of fabrikanten doorgaan met de productie nu het leeuwendeel van de markt is weggevallen.
Programma van Eisen
De onderzoekers hebben een programma van eisen opgesteld waaraan rietjes voor eenmalig gebruik of herbruikbare rietjes moeten voldoen. Zij komen tot meer dan 15 eisen en wensen. Te denken valt aan waterbestendigheid, buigbaarheid, warmtebestendigheid, gladde textuur, op maat te knippen, veiligheid en betaalbaarheid. Daarnaast moeten alternatieve materialen ook voldoen aan de SUP richtlijn. Zo voldoen rietjes van chemisch bewerkt biologisch materiaal als PLA hier niet aan.
Geen van de alternatieve materialen die nu op de markt zijn – metaal, glas, siliconen, bamboe, harde kunststof, papier en tarwestro-, voldoet aan alle eisen. Herbruikbare rietjes lijken voor deze doelgroep geen optie. Het schoonmaken van rietjes is voor veel mensen met een beperking namelijk een handeling die moeilijk, vermoeiend of simpelweg niet mogelijk is. Bovendien is het lastig om vast te stellen of het rietje vervolgens ook daadwerkelijk goed schoon is. In een aantal landen werken startups aan eenmalige producten van bijvoorbeeld zeewier, avocadopitten en waterbestendig papier. Deze producten zijn nog in ontwikkeling en het is nog niet duidelijk of zij wel aan alle eisen voldoen.
Universele oplossing
Voor mensen met een beperking die in hun dagelijks leven afhankelijk zijn van plastic rietjes is dit een onaanvaardbare situatie, concluderen de onderzoekers. Zij pleiten voor een universele oplossing. “Het Programma van Eisen dat we hebben opgesteld biedt een goed aanknopingspunt voor ontwerpen van een rietje met dezelfde of vergelijkbare eigenschappen als een kunststof wegwerprietje. We roepen fabrikanten op om hiermee aan de slag te gaan. Tot die tijd is het de vraag hoe de huidige oplossing, het kunststof wegwerprietje, zo toegankelijk mogelijk blijft voor mensen met een beperking.”
