De conferentie vond plaats exact 25 jaar na de ondertekening van het Verdrag van Maastricht. Europa kan terugkijken op 25 jaar succesvol milieu- en duurzaamheidsbeleid.
Uitdagingen op weg naar 2030
Toch is er geen reden om achterover te leunen. Kijkend naar de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling is er vooral reden tot zorg over het voortdurende grote verlies van biodiversiteit, over de risico’s van klimaatverandering en het huidige energiegebruik, over de beschikbaarheid van voldoende schoon water en het gebrek aan voortgang richting meer sociale gelijkheid en duurzamere financiële systemen. Dit maakt de toekomst complex en onzeker voor iedereen.
Message from Maastricht: hoe kunnen de duurzaamheidsdoelen van de 2030 Agenda worden gehaald in een veranderend politiek en maatschappelijk klimaat?
25 jaar na de ondertekening van het Verdrag van Maastricht zien we het politiek en maatschappelijk klimaat veranderen. Gevestigde vormen van wetenschappelijke expertise en beleidsadvisering worden steeds vaker ter discussie gesteld door kritische burgers en door overheidsinstanties zelf. De EEAC en de nationale raden richten zich met de ‘Message from Maastricht’ tot de Europese Commissie in haar rol als verantwoordelijke voor de 2030 Agenda (17 Sustainable Development Goals):
- In het milieu- en duurzaamheidsbeleid verandert de sturing van top-down naar governance met behulp van netwerken. De EEAC en de nationale raden, veelal samengesteld uit zowel wetenschappers als praktijkmensen, zijn goed gepositioneerd om mee te gaan in deze verandering en samen te werken over landsgrenzen, sectorale kokers en institutionele barrières heen. De raden zijn klaar om hun rol te blijven spelen in het adviseren over milieu- en duurzaamheidsvraagstukken.
- De implementatie van het duurzaamheidsbeleid vraagt niet alleen een sterke wetenschappelijke basis, maar in toenemende mate ook om de erkenning van andere kennis, te weten die van burgers, bedrijven en lokale gemeenschappen. Een manier om de wetenschappelijke benadering te behouden en tegelijkertijd grotere legitimiteit van andere kennis te borgen, is het opnieuw vormgeven van de relatie tussen wetenschap en beleid. De raden committeren zich hieraan, bijvoorbeeld door een transparante aanpak van beleidsadvisering, meer co-creatie tussen wetenschappers, beleidsmakers en burgers, nieuwe organisatievormen om met deze co-creatie om te gaan (bijvoorbeeld platformen als het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) en het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES)), co-regulering (bijvoorbeeld rondetafelsessies) en manieren waarop burgers zelf onderzoek kunnen doen of kunnen bijdragen aan wetenschappelijke bewijsvoering.
- Evenzo vergt de implementatie van de Sustainable Development Goals effectieve en afrekenbare instituties. Om de 2030 Agenda verder te brengen is hernieuwde en gemeenschappelijke inspiratie nodig voor Europese samenwerking, over de grenzen van landen, sectoren en instituties heen.
- Circulaire economie, water, voedsel en landgebruik, duurzame financiering alsmede energie en klimaat zijn de meest uitdagende vraagstukken van de 2030 Agenda. De komende jaren hebben deze onderwerpen prioriteit op de agenda’s van de leden van de EEAC.
Organisatie
Deze EEAC-conferentie werd georganiseerd door de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in samenwerking met de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (MINA), de Belgische Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO-CFDD) en de Luxemburgse Nationale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (CSDD).
Foto: Gilles Gantelet (EU Commissie)