In veel mkb-bedrijven zijn lean (leren werken zonder verspillingen) en duurzaamheid (streven naar een bedrijfsvoering waarin het milieu zo min mogelijk wordt belast) van elkaar gescheiden initiatieven. De Hanzehogeschool Groningen heeft samen met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en diverse werkveldpartners in het project ‘Duurzaam Duurzamer Produceren (DDP)’ een handleiding samengesteld voor mkb’ers die concrete handvatten en adviezen geeft om lean en duurzaamheid te integreren. Na het volgen van de stappen in de handleiding versterken lean-tools en duurzaamheidsprincipes elkaar juist en dragen zo bij aan het elimineren van verspilling.

Wat kan integratie van lean en duurzaam doen voor een mkb’er?

De mkb’er is door het gebruik van de handleiding Lean en duurzaam produceren in staat duurzaamheidsvraagstukken gefundeerd en integraal aan te pakken. Onderstaand voorbeeld maakt dat duidelijk:

Een transportbandenfabrikant overweegt uit milieuoverwegingen over te gaan van gasgestookte naar inductiemachines. Hiermee hoopt hij energie te besparen. Echter, hij twijfelt of dit financieel wel haalbaar is. Omdat de fabrikant deze vraag vanuit een Lean-invalshoek benadert, kijkt hij met een bredere blik en komen ook factoren aan de orde die zonder de Lean-benadering onderbelicht zouden blijven. De fabrikant blijkt nu in staat de kwaliteit in het productieproces te kunnen verbeteren, wat leidt tot minder afgekeurde producten. Ook de kortere insteltijd van de inductiemachine ten opzichte van de gasgestookte machine is voordelig als de fabrikant in de toekomst met kleinere seriegroottes gaat produceren. Door het integreren van lean en duurzamheid heeft deze ondernemer een integraal beeld gekregen zodat duidelijk wordt dat de overstap van gas naar inductie meer is dan alleen energiebesparing. Hij is nu in staat betere strategische keuzes te maken.

Welke hobbels kom een mkb-er tegen?

Het is niet effectief wanneer lean en duurzaamheid vanuit verschillende hoeken worden aangestuurd en verschillende communicatie- en overlegstructuren worden gebruikt. Dat heeft bovendien als risico dat de verbetermoeheid in de organisatie toeslaat. Ook is het niet efficiënt: er wordt geen gebruik gemaakt van de synergiemogelijkheden tussen de initiatieven. In het ergste geval worden lean en duurzaamheid zelfs concurrerend van elkaar in hun race om de aandacht van medewerkers en management.

Faciliteer als mkb-er zelf je lean- en duurzaamheidsaanpak

De handleiding ‘Lean en duurzaam produceren’ helpt de mkb’er bij het opstellen van een geïntegreerde aanpak van lean en duurzaamheid. De handleiding gaat in op de vier hoofdonderdelen: – Waarom verduurzamen? – Waarom integreren? – Integreren op strategisch niveau. – Integreren op projectniveau.

Ook krijgt een mkb’er antwoord op vragen als: – Hoe kun je vanuit je lean- en duurzaamheidsdoelstellingen een roadmap met verbeterprojecten opstellen? – Wanneer versterken lean en duurzaamheid elkaar, maar ook: wanneer werken ze elkaar tegen? – Welke startvoorwaarden en condities gelden om van een geïntegreerde aanpak een succes te maken? – Hoe hebben andere bedrijven dit aangepakt en wat zijn de ‘lessons learned’?

Aan het gebruik van de handleiding zijn geen kosten verbonden. De samenstellers stellen het wel op prijs om reacties en ervaringen van gebruikers te ontvangen, om zo de site verder te optimaliseren.

Meer over het project Duurzaam Duurzamer Produceren (DDP)

DDP is een SIA RAAK-onderzoeksproject dat is uitgevoerd vanuit de Hanzehogeschool Groningen (lectoraat Arbeidsorganisatie en Arbeidsproductiviteit) en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (lectoraat Lean/World Class Performance). Bedrijven en studenten zijn actief bij het project betrokken via de minoren Slim Produceren (Hanze) en World Class Performance (HAN). Studenten vanuit verschillende opleidingen als Technische Bedrijfskunde, Bedrijfskunde MER en Human Technology zijn een aantal maanden bij de 15 participerende bedrijven aanwezig geweest om hun onderzoek uit te voeren. Daarnaast hebben docentonderzoekers, ondersteund door de wetenschappelijke literatuur, een case
vergelijkend onderzoek op de bedrijfsprojecten uitgevoerd. Het project is ondersteund door verschillende kennis- en netwerkpartners. Hun expertise is gebruikt voor de inhoud en/of de disseminatie van de resultaten.

Betrokken kennis- en netwerkpartners

Koninklijke Metaalunie, afdeling Noord Lean Innovation Network MKB-Nederland Noord TechnologieCentrum Noord-Nederland Centre of Expertise (Entrance) Hanzehogeschool Groningen Lectoraat Meet- en Regeltechniek en lectoraat Duurzame Energie, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen