15,4 procent van het Nederlands bedrijfsleven is duurzaam. Dat blijkt uit de Nieuwe Economie Index 2022 (NEx), het cijfer dat MVO Nederland jaarlijks toekent aan de duurzaamheid van de Nederlandse economie. De index stijgt daarmee 1,3 procentpunt ten opzichte van 2021. “De NEx laat zien dat het Nederlands bedrijfsleven weliswaar stappen zet, maar het tempo is nog te laag. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt allereerst bij bedrijven zelf. Minder praten, meer poetsen dus. Daarnaast is wetgeving essentieel om het speelveld gelijk te maken en die nieuwe economie te bereiken”, zegt Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland.

De NEx van 15,4 procent is het gemiddelde van de zeven thema’s die MVO Nederland gebruikt om de nieuwe economie te duiden. Elk van deze thema’s heeft een eigen NEx-score gekregen, die aangeeft hoe het bedrijfsleven scoort op dat specifieke thema.

Hoogste score voor inclusiviteit door vrouwenquotum

De hoogste score in de NEx 2022 is voor inclusief ondernemen (39,8 procent t.o.v. 33,8 procent in 2021), met name te verklaren door meer vrouwen op hogere posities. Zo nam het gemiddelde aandeel vrouwen in de raad van bestuur sinds 2018 toe van 12,6 naar 17,9 procent en in de raad van commissarissen van 25,8 naar 33,2 procent. Dit komt vooral door de wet die per 1 januari 2022 voorschrijft dat 33 procent van de raad van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven uit vrouwen moet bestaan én dat bedrijven moeten rapporteren over hun ambities.

“De kracht van ondernemers is enorm, maar er zijn wél scherpe randvoorwaarden nodig van de overheid. De stijging op het thema inclusief ondernemen laat wat dat betreft zien dat wetgeving werkt. Het is aan het fris aangetreden kabinet Rutte IV om lef te tonen en de ambitieuze plannen om te zetten in nog meer concrete wetgeving voor duurzame ondernemers.”

Circulariteit lijkt mainstream maar is dat nog lang niet

Opvallend is verder dat de score op circulaire economie ten opzichte van 2021 stagneert op 12,9 procent, terwijl consumenten zouden kunnen concluderen dat het mainstream is geworden. “H&M heeft een circulaire collectie en BMW maakt volop reclame over circulaire auto’s. Het gros van de mensen scheidt al jaren afval en brengt kleding naar de textielbak. De NEx laat echter zien dat dat niet representatief is. Stilstand is geen vooruitgang”, zegt Maria van der Heijden.

Effect van corona duidelijkst op groene energie

Het effect van corona is het duidelijkst te zien op het thema groene energie, waarvan de NEx-score dit jaar met 2,6 procentpunt is gestegen. Dit vooral doordat het totale energieverbruik in Nederland is gedaald en het aandeel hernieuwbare energie fors is toegenomen. Corona en de lockdowns hebben het verbruik van motorbrandstoffen in 2020 fors lager gemaakt dan een jaar eerder. De stijging van de NEx is dus voor een deel te danken aan de lockdowns.

De NEx 2022 scoort verder als volgt op de zeven thema’s: nieuwe rijkdom (6,5%), echte prijzen (18,2%), transparante ketens (7,4%), inclusief ondernemen (39,8%), groene energie (10,5%), biodiversiteit (12,4%) en circulaire economie (12,9%).

Onderzoek RaboResearch laat ook zien dat transitie stagneert

Uit onderzoek van RaboResearch op basis van dezelfde thema’s – de NEx-T (Nieuwe Economie Index voor Transitie van het bedrijfsleven) – blijkt ook dat de transitie naar de nieuwe economie bij bedrijven stagneert. Nederlandse bedrijven scoorden in 2021 een rapportcijfer van 5,7. Dit jaar is dat opnieuw amper een voldoende: een 5,8. Slechts 9 procent van de bedrijven scoort een 8 of hoger, terwijl ruim 40 procent een onvoldoende scoort op onder andere de thema’s transparante ketens, groene energie, biodiversiteit, circulaire economie en echte prijzen. Voor het overgrote deel van de Nederlandse bedrijven is er dus werk aan de winkel.

Over de Nieuwe Economie Index

Het NEx-onderzoek is in opdracht van MVO Nederland uitgevoerd door SEO Economisch Onderzoek. MVO Nederland heeft in 2020 met de NEx voor het eerst de duurzaamheid van de Nederlandse economie in één getal uitgedrukt – toen was de score 12,1 procent –, en herhaalt het NEx-onderzoek jaarlijks. De NEx geeft weer welk percentage van het Nederlandse bedrijfsleven als ‘nieuw’ te classificeren valt. Om dit te onderzoeken is er voor zeven thema’s naar de meest recente waarde van relevante indicatoren gezocht. De indicatoren zijn door SEO en MVO Nederland gezamenlijk geselecteerd. Als alle thema’s op 100 procent staan, is de nieuwe economie bereikt. MVO Nederland streeft naar een NEx van 20 procent in 2025.