De meeste industriële bedrijven in Nederland maken hun eigen strategie om hun CO2-uitstoot te verminderen. Maar wat is de impact hiervan op de gehele Nederlandse industrie? En vice versa: hoe verhouden beslissingen van andere bedrijven en bijvoorbeeld netbeheerders zich tot elkaar? Hiervoor is inzicht in afhankelijkheden, beperkingen en kansen nodig. Het Institute for Sustainable Process Technology presenteerde op 8 november het Carbon Transition Model: een transparant, op feiten gebaseerd, publiek toegankelijk model dat de duurzaamheidstransitie van fossiel intensieve industrieën ondersteunt.

Het Carbon Transition Model (CTM) is ontwikkeld door Kalavasta en het Institute for Sustainable Process Technology, in samenwerking met meer dan 15 partners uit industrie en netbeheer en maatschappelijke organisaties. Het model brengt de grondstof-, energie- en emissiestromen in kaart voor fossiel-intensieve bedrijven in Nederland. De tool laat bovendien zien hoe deze stromen veranderen wanneer bepaalde duurzame keuzes worden gemaakt, rekening houdend met het hele Nederlandse industriële speelveld.

Het dashboard van het Carbon Transition Model.

Inzicht in het hele Nederlandse industrielandschap

Het CTM werkt op basis van data van alle circa 400 bedrijven die verplicht zijn te rapporteren aan de Nederlandse Emissieautoriteit (NEA). Deze gegevens komen uit openbare bronnen, zoals het CBS, NEA, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en TNO. Uitgangspunt zijn opties die kunnen worden onderverdeeld in zeven basisroutes om de fossiel-intensieve industrie CO2-neutraal te maken. Als gebruiker kun je in een eigen account doorrekenen wat jouw keuzes betekenen. De uitkomsten kun je opslaan en delen met andere gebruikers. Zo krijgt een gebruiker inzicht in de gevolgen van zijn keuzes voor verduurzaming, zowel voor zijn eigen bedrijf en locatie als voor een industriecluster, regio en zelfs het hele Nederlandse industrielandschap.

De zeven basisroutes om industrie CO2-neutraal te maken tussen 2020 en 2050

1. Verandering van energie- en/of grondstoffen-bron voor het industriële proces
2. Verandering van het industriële proces
3. Verandering in de hoeveelheid opgevangen, opgeslagen en/of hergebruikte emissies;
4. Recycling van eindproducten;
5. Verandering van het koolstofgehalte in de eindproducten die de locatie verlaten;
6. Nieuwe clustervorming;
7. Emissiereductie van ingekochte elektriciteit of warmte van derden.

De toekomst verkennen

Het model laat zien hoeveel grondstoffen en energie de industrie verbruikt en welke CO2-uitstoot daarbij hoort. Dit berekent het model op basis van het gekozen productieproces en met de mogelijkheid prognoses te maken per jaar. Zo kan een gebruiker met het model de toekomst verkennen. Het model laat zien wat de implementatie van een nieuwe technologie kan betekenen en ook wat er nodig is om die in te kunnen voeren. De berekeningen gaan verder dan locatieniveau, zoals een fabrieksterrein, en laten ook de impact op het gehele Nederlandse industriële landschap zien.

Voor besluitvormers in industrie, overheid, energiesector en samenleving

Een gemeenschappelijke basis als het Carbon Transition Model is nodig om de industriële transitie naar 2030 en 2050 te maken en emissiedoelstellingen te behalen. Het geeft besluitvormers in industrie, overheid, energiesector en samenleving een objectief beslissingsinstrument, waarin iedereen beschikt over dezelfde feiten en overzichten. Hierdoor kunnen de juiste gesprekken over beslissingen worden gevoerd, zonder eerst te verzanden in discussies over cijfers.

De invloed op het energiesysteem

Er is een koppeling tussen het CTM en het Energy Transition Model van Quintel, een soortgelijke tool voor het energiesysteem van Nederland. Door deze interactie kan verkend worden hoe de transitie van de industrie van invloed is op het energiesysteem. Denk hierbij aan de indirecte emissies van gascentrales die aangaan als er te weinig duurzame stroom beschikbaar is voor een sterk geëlektrificeerde industrie.

Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050

Het CTM is de afgelopen maanden al gebruikt om de Nederlandse netbeheerders te ondersteunen bij een update van de Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050. Het model bood daarbij inzicht in de verwachte energiebehoefte van de industrie. Zo kunnen industrie en netbeheerders samen de juiste beslissingen nemen en op tijd de juiste investeringen doen om tot een robuust energiesysteem te komen.

Het Carbon Transition Model is onderdeel van de Rekenkamer van de Industrie.