Zijn composteerbare verpakkingen de oplossing voor het plastic probleem? Kort door de bocht, nee natuurlijk niet. Maar is dat het hele verhaal? Nee, zeker niet.

Ik schrijf dit stuk n.a.v de uitzending van De Monitor (10 februari 2019).

Het ‘plastic probleem’ heeft eigenlijk twee componenten: (1) de grondstof en (2) de afvalfase.

Zijn biobased verpakkingen de oplossing voor het grondstof probleem?
Jazeker! Verpakkingen worden na gebruik vrijwel direct afval. Moonen Packaging is van mening dat échte duurzaamheid begint bij het ontzien van kostbare grondstoffen.

Fossiele brandstoffen zijn kostbare grondstoffen. Bij voorkeur worden er bij het maken van verpakkingen überhaupt geen virgin of primaire grondstoffen gebruikt, maar wordt er gebruik gemaakt van secundaire (afval)grondstoffen, zoals bagasse, en hernieuwbare grondstoffen. Bij hernieuwbare grondstoffen onttrek je geen waardevolle grondstoffen uit de aarde, maar kies je voor grondstoffen die binnen één jaar geoogst kunnen worden. De impact op de aarde is dan minimaal.

Dat duurzaamheid hier begint, betekent niet dat het hier ook eindigt. Ook de afvalfase is belangrijk.

Zijn biobased verpakkingen de oplossing voor het afval probleem?
Dat antwoord is minder helder. 100% Composteerbaar betekent niet dat je het als zwerfafval in de natuur kan dumpen. Sterker nog; je moet ‘afval’ nooit in de natuur gooien. Zo kun je grondstoffen namelijk niet opnieuw (hoogwaardig) inzetten in een andere keten.

Waarom staat er dan 100% composteerbaar op?
Er is een norm binnen Europa; EN13432. Dit houdt in dat een grondstof binnen 12 weken gecomposteerd moet zijn bij een temperatuur van 64 graden. De overgebleven stukjes zijn dan tot het gewenste formaat van maximaal 2 mm gecomposteerd. Voldoet een verpakking aan deze norm? Dan mag daar 100% composteerbaar en/of het kiemplantlogo op vermeld staan.

Waarom composteert het dan niet?
De meeste afvalverwerkers laten het geen 12 weken liggen, maar soms slechts 5 of 6 weken. Alles wat er dan nog ligt en groter is dan 2 mm, wordt verbrand. Dat is natuurlijk zonde én niet de bedoeling.

Wat is de oplossing?
Een afvalverwerker houdt zich niet aan de norm. Waarom niet? Dit is blijkbaar economisch niet rendabel.

Is de oplossing dan om terug te gaan naar plastic van virgin fossiele grondstoffen? Dat lijkt ons zeer voorbarig, want daarmee komt het probleem van grondstof weer om de hoek kijken. En daar moesten we beginnen, toch?
Nee, de oplossing ligt wat ons betreft in het vinden van een manier om de afvalfase van biobased materiaal opnieuw in te richten en economisch rendabel te maken.

Hoe zit het nu met onze koffiebeker Stack-it?
De koffiebeker Stack-it wordt gemaakt van suikerriet karton. Dit is een restproduct van de suikerriet industrie. De beker wordt vervolgens gecoat met PLA, gemaakt uit maïszetmeel. De koffiebeker is dus grotendeels gemaakt van een secundaire grondstof. En daarmee is het duurzame begin al gemaakt.

De afvalfase van de Stack-it koffiebeker is samen met Attero samengesteld. Stack-it wordt apart verzameld. Het betreft dus een monostroom. Bij Attero worden de bekers eerst door een shredder gehaald. Vervolgens mixt Attero dit met groente, tuin en snoeiafval en daardoor vergisten en composteren de bekers wel, binnen 12 weken met 0,2 mm restmateriaal. Onderdeel van het Stack-it concept is dat er betaald wordt voor deze verwerking. Hierdoor is het economisch ook voor Attero rendabel.
“Onze woordvoerder heeft ook aan KRO-NCRV gemeld dat wij wel closed-loop inzameling van koffiebekers goed verwerken voor een aantal klanten. Maar dit is niet in de uitzending meegenomen, omdat het niet in de verhaallijn paste”, aldus Attero.

Is een beker van suikerriet karton beter dan van hout?
Jazeker. Diverse LCA’s tonen dit wetenschappelijk aan. Karton van bomen is een primaire grondstof – de boom wordt verbouwd voor de productie van karton. Bij suikerriet wordt het restproduct van de suikerproductie als grondstof gebruikt. Dit is een secundaire grondstof.

Nicole Dermout, Account Manager Moonen Packaging