De beperkte capaciteit van het elektriciteitsnetwerk voor laadinfrastructuur vormt een blokkade voor de overstap naar batterij-elektrische vrachtwagens. De elektrificatie van vrachtauto’s komt nog nauwelijks op gang terwijl dat een van de doelen in het Klimaatakkoord is. In 2030 is de geplande jaarlijkse stroomvraag van alle elektrische vracht- en bedrijfswagens gelijk aan bijna 1 miljoen huishoudens. Om deze bottleneck weg te nemen, pleiten RAI Vereniging en Transport en Logistiek Nederland (TLN) voor een ‘stroomgarantie’. Het kabinet moet daarom vol inzetten op uitbreiding en verzwaring van het laadnetwerk voor zware en lichte batterij-elektrische bedrijfswagens.

In 2050 moet het wegtransport in Europa CO2-neutraal zijn. In het Klimaatakkoord uit 2019 is daarom afgesproken dat het vervoer met vracht- en bestelauto’s in de grotere steden vanaf 2030 uitsluitend nog zero emissie plaatsvindt. Daarnaast ligt er een ambitie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dat in 2030 ten minste 30% van alle nieuwe vrachtauto’s zero emissie zijn. Voor 2040 is die ambitie zelfs 100%.

214 elektrische trucks

Eind 2021 telde het totale Nederlandse vrachtwagenpark echter nog maar 214 elektrische trucks op een totaal van ruim 157.000. In 2021 kwamen er 67 elektrische vrachtwagens bij. Om het doel van 2030 te behalen, moet de komende 8 jaar het aantal nieuw verkochte trucks groeien naar 4.000 tot 5.000 elektrische vrachtwagens per jaar. “Een doel dat met de huidige ontwikkelingen bij lange na niet wordt gehaald” stellen RAI Vereniging en TLN in een nota die beide organisaties opstelden.

Hoge kosten voor ondernemers

Transporteurs zien zonder meer het belang van emissieloos vervoer, maar zijn om diverse redenen nog erg terughoudend om te investeren. Allereerst ontbreekt het voorlopig aan een realistisch verdienmodel. Een batterij-elektrische vrachtwagen is al snel drie keer zo duur als een dieselvrachtwagen en heeft een veel kleinere actieradius. Deze moet vaker laden en heeft daardoor een andere inzetbaarheid. Daardoor valt er nog niet te concurreren met batterij-elektrische trucks. Verwachting is dat komende jaren de prijs van een zero emissievrachtwagen daalt, het aanbod en actieradius verder toeneemt en zo uiteindelijk een meer marktconforme situatie ontwikkelt.

Netwerk onzekerheid

Daarnaast is het duidelijk dat het bestaande elektriciteitsnet de grootste beperkende factor wordt voor de inzet van elektrische vrachtauto’s. Een vrachtauto die door gebrek aan stroom niet optimaal ingezet kan worden, vormt een groot risico voor een transportbedrijf. Die onzekerheid groeit naarmate het transportbedrijf meer elektrische voertuigen aanschaft.

Stroominfarcten

Terwijl de vraag naar elektriciteit door bedrijven en huishoudens alsmaar toeneemt, kampt een wezenlijk deel van Nederland inmiddels met grote tekorten aan netcapaciteit. Zonder een grootschalige inhaalslag komt het net steeds verder op achterstand. In het ergste geval leidt dit tot stroominfarcten. De stroomvraag van het wegtransport zal door de inzet van zero emissie trucks de komende jaren astronomisch stijgen. In 2030 is de verwachte stroomvraag van alle elektrische vracht- en bestelwagens gelijk aan het verbruik van bijna 1 miljoen huishoudens. In 2050, als al het wegtransport emissieloos is, staat dat verbruik gelijk aan circa 4.5 miljoen huishoudens.

Stroomgarantie

Het huidige elektriciteitsnet is volstrekt onvoldoende om aan deze toekomstige stroomvraag te voldoen. Nu al zijn er regio’s waar ondernemers de komende jaren geen laadinfrastructuur kunnen aanleggen door gebrek aan netcapaciteit. Voor hen blokkeert dat dus de opschaling van elektrische vrachtauto’s. TLN en RAI Vereniging roepen het kabinet op te komen met ‘stroomgarantie voor logistiek’. Een concreet plan van aanpak waarmee de netwerkcapaciteit in lijn wordt gebracht met de stroombehoefte die volgt uit de geldende ambities voor elektrificatie van transport en logistiek. Dat betreft niet alleen de stadslogistiek in de periode tot 2030 maar ook de volledige elektrificatie die daarna volgt. Ook moet extra geld worden uitgetrokken voor verzwaring, vergroening, het stroomlijnen van vergunningsprocedures en ontlasten van het stroomnetwerk door veel meer in te zetten op andere kansrijke (zero emissie) technologieën. Daarmee ontstaat een stroomnet dat op de toekomst is voorbereid zodat ondernemers met vertrouwen kunnen investeren in elektrische vracht- en bestelauto’s.