Geert Ritsema van Milieudefensie onderzocht de situatie op Java. “Waterland en de Indonesische autoriteiten beloofden onopgeleide, arme boeren met een klein stukje land gouden bergen als ze zouden overstappen van voedselgewassen op het oneetbare jatropha. Boeren die niet overtuigd waren, riskeerden dat ze hun land kwijt raakten. Dat hebben ze namelijk meestal in bruikleen van de overheid. Uiteindelijk kregen ze een schijntje voor hun oogst, die bovendien in veel gevallen maar gedeeltelijk werd opgekocht. Ze waren al arm, maar zijn nu aan de bedelstaf met een voorraad planten waar ze helemaal niets mee kunnen. De risico’s worden volledig bij de boeren gelegd, de inkomsten zijn voor Waterland.”
Biokerosine is het nieuwe toverwoord in de luchtvaartsector. “Schone brandstof”, zo beweert het Duitse Lufthansa, dat in 2011 zes maanden lang met een Airbus A321 tussen Frankfurt en Hamburg vloog op een mengsel van normale en biokerosine. Daar waren tientallen tonnen jatropha voor nodig, onder meer verbouwd op Java en geleverd door Waterland. Het Finse bedrijf Neste Oil, dat onlangs een grote raffinaderij op de Maasvlakte bouwde, heeft de biokerosine voor Lufthansa geraffineerd.
Milieudefensie heeft Lufthansa op de hoogte gesteld van haar bevindingen in Indonesië. Ze heeft de luchtvaartmaatschappij gevraagd direct te stoppen met vliegen op biokerosine vervaardigd uit jatropha en de boeren op Java te compenseren. Ook KLM is gevraagd geen biokerosine af te nemen van Waterland. CEO William Nolten van Waterland beweerde vorig jaar nog dat er naast afspraken met Lufthansa ook contracten zouden zijn met KLM/Air France en andere Europese luchtvaartmaatschappijen.
Milieudefensie heeft de luchtvaartmaatschappijen er herhaaldelijk op gewezen dat biokerosine gewonnen uit landbouwgewassen geen goed alternatief is voor reguliere kerosine. “Wij hebben nu al geconstateerd dat de verbouw van jatropha in Indonesië op relatief kleine schaal de verbouw van voedselgewassen verdringt en leidt tot armoede bij de boeren”, zegt Geert Ritsema. “Als straks een groot deel van de vluchten op biokerosine gebeurt, zijn de gevolgen voor de mensen in zuidelijke landen niet te overzien.”
Bovendien blijkt uit diverse recente wetenschappelijke studies dat vliegen op biokerosine niet of nauwelijks bijdraagt aan de reductie van broeikasgassen. “Het milieu schiet er dus evenmin iets mee op”, zegt Ritsema. “Het wordt tijd dat luchtvaartmaatschappijen dit erkennen en gaan werken aan werkelijk sociaal en ecologisch verantwoorde alternatieven voor het vliegverkeer.”
Milieudefensie verspreidt vandaag een Earth Alarm over de kwestie. 30.000 mensen ontvangen per post en e-mail een oproep om een brief te schrijven aan Lufthansa met het verzoek definitief te stoppen met het vliegen op biokerosine en de gedupeerde boeren op Java te compenseren.