Duitsland, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Nederland waren binnen de EU tussen 2005 en 2017 samen verantwoordelijk voor 80% van de import van grondstoffen gelinkt aan ontbossing. In die periode is gemiddeld elk jaar vijf miljoen hectare (groter dan de oppervlakte van Nederland) natuur in tropische gebieden omgezet voor landbouwproducten. Een nieuw rapport van het Wereld Natuur Fonds (WWF) ‘Stepping Up: The continuing impact of EU consumption on nature’ onderstreept de noodzaak voor sterke, bindende EU-wetgeving, die ervoor zorgt dat de enorme Europese voetafdruk in tropische gebieden snel kleiner wordt.
Per Europeaan is in die jaren gemiddeld 5m2 ontbost. Voor Nederland is dat bijna vier keer zo veel (18m2) per hoofd van de bevolking, veruit het meest van de grootste Europese economieën. Dit komt mede doordat wij veel grondstoffen verbruiken voor exportproducten, zoals vlees. Kirsten Schuijt, directeur van het Wereld Natuur Fonds (WWF) vindt dat we niet alleen naar landen als Brazilië en Indonesië kunnen wijzen als de grote boosdoeners. “We moeten vooral de hand in eigen boezem steken. De EU is na China de grootste importeur van producten uit ontboste gebieden en Nederland heeft als grote importeur nog een extra verantwoordelijkheid.” Als het aan Schuijt ligt dan komt de Europese Commissie in juni van dit jaar met een wet die ervoor zorgt dat er uitsluitend producten op de Europese markt komen die vrij zijn van ontbossing, natuurvernietiging en mensenrechtenschendingen. De wet moet volgens WWF ook echt verder gaan dan vrijwillige maatregelen. Bedrijven hebben een duidelijke standaard nodig waar ze zich aan moeten houden.
Grootste impact op tropische bossen en natuurgebieden
Uit de data blijkt dat soja voor veevoer, palmolie, en vlees uit Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië de grootste impact hebben op oerwouden en andere natuur in tropische gebieden zoals de savannes van de Cerrado in Brazilië. Zo is meer dan 80% van de soja die naar Europa wordt verscheept bestemd voor veevoer. In 2018 kwam 23% van geïmporteerde soja uit de savannes van de Cerrado. Palmolie wordt gebruikt in heel veel producten, variërend van margarine, wasmiddel tot lippenstift. In 2014 werd zo’n 45% van de geïmporteerde palmolie gebruikt voor biobrandstoffen.
“Ontbossing in tropische gebieden en vernietiging van ecosystemen voor landbouwproducten gelinkt aan import naar de EU is meetbaar en inzichtelijk. Het kan daarom niet langer worden genegeerd”, zegt Michael Lathuilliere, hoofdonderzoeker van Stockholm Environment Institute.
Eind vorig jaar hebben bijna 1,2 miljoen Europeanen, waaronder veel Nederlanders, de EU opgeroepen om te zorgen voor een ambitieuze wet om wereldwijd bossen en andere natuur te beschermen.