Het gisteren gepresenteerde Omnibusvoorstel van de Europese Commissie legt een bom onder de ‘anti-wegkijkwet’ (de CSDDD) die grote bedrijven verplicht om verantwoordelijkheid te nemen voor mensenrechtenschendingen en milieuschade in hun productieketens. Het MVO Platform vindt het onaanvaardbaar dat de Europese Commissie al binnen een jaar na het bereikte akkoord – en nog voor de implementatie – bezwijkt onder de druk van een deel van het bedrijfsleven en haar eigen regels voor verantwoord ondernemen drastisch afzwakt. Het MVO Platform roept het kabinet en Nederlandse Europarlementariërs met klem op zich te verzetten tegen het Omnibusvoorstel en zich in te zetten voor behoud van de CSDDD.

Geen versimpeling, maar regelrechte ontmanteling

Het Omnibusvoorstel is geen versimpeling van regelgeving, zoals de Europese Commissie beweert, maar een regelrechte ontmanteling van de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD). De Europese Commissie wil ook de regels voor duurzaamheidsrapportage, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), flink inperken.

Clara Bovens (MVO Platform): “Met dit voorstel zet de Europese Commissie de bijl in de anti-wegkijkwet. Dit is ontzettend slecht nieuws voor slachtoffers van mensenrechtenschendingen en milieuvervuiling. Hiermee ontstaat het risico dat de CSDDD een papieren tijger wordt, die weinig meer betekent voor verantwoord ondernemen in wereldwijde productieketens.”

Het Omnibusvoorstel bevat onder meer de volgende vergaande verzwakkingen:

  • Bedrijven hoeven in principe slechts onderzoek te doen bij directe toeleveranciers (“Tier 1”). Daarmee blijven misstanden verder op in hun toeleveringsketen buiten beeld en stelt de verplichting tot gepaste zorgvuldigheid weinig meer voor.
  • De verplichting om een klimaattransitieplan uit te voeren verdwijnt. Daarmee worden klimaatverplichtingen gereduceerd tot weinig meer dan greenwashing.
  • De aansprakelijkheidsbepalingen verdwijnen en de handhaving door toezichthouders wordt ernstig verzwakt. Slachtoffers verliezen het recht zich te laten verdedigen door bijvoorbeeld vakbonden, milieuorganisaties, of maatschappelijke organisaties.
  • Alleen bedrijven die ook onder de CSDDD vallen worden nog verplicht duurzaamheidsrapportages te publiceren. Bovendien zijn de vereisten hiervoor ingrijpend afgezwakt.

Overhaast en ondoorzichtig proces

Het MVO Platform is daarnaast gealarmeerd door het ondemocratische en ondoorzichtige proces dat tot dit overhaaste voorstel heeft geleid. De Europese Commissie heeft nagelaten de gevolgen van het Omnibusvoorstel in kaart te brengen en middels een openbare consultatie slachtoffers van misstanden, werkenden en gemeenschappen de kans te geven te reageren op het voorstel. Daarmee overtreedt de Europese Commissie haar eigen regels voor het opstellen van wetgeving.

Brede steun voor behoud van de CSDDD

De steun voor het behouden van de CSDDD is groot. Verschillende EU-lidstaten, waaronder Spanje en Denemarken hebben zich uitgesproken tegen grootschalige veranderingen van de CSDDD. Daarnaast hebben meerdere grote groepen van Nederlandse en internationale bedrijven, investeerders, economen en netwerken hun steun uitgesproken en gewaarschuwd dat het Omnibusvoorstel rechtszekerheid riskeert en juist schadelijke gevolgen zal hebben voor de economie.

Nederland is al vergevorderd met omzetting van de CSDDD in de nationale wet internationaal verantwoord ondernemen (WIVO). De CSRD is al in januari 2024 in werking getreden.

Het Europees Parlement en de Raad aan zet

Het Europees Parlement en de Raad zijn nu aan zet om de wijzigingen van de Europese Commissie in het Omnibusvoorstel terug te draaien. Het MVO Platform roept daarom het kabinet en Nederlandse Europarlementariërs met klem op zich te verzetten tegen het Omnibusvoorstel en zowel de CSDDD als de CSRD te behouden zoals eerder overeengekomen. Eventuele verbeteringen dienen te worden aangebracht via de aangekondigde richtsnoeren en gedelegeerde handelingen, zonder daarbij de wettekst zelf aan te passen. Daarmee blijven de duurzaamheidsambities intact en schept de EU helderheid en rechtszekerheid ­– belangrijk voor zowel werkenden, boeren en gemeenschappen in wereldwijde waardeketens, als voor het bedrijfsleven zelf.