Bedrijventerreinen in Nederland worden dankzij een impuls uit het Nationaal Groeifonds de komende jaren omgetoverd tot groene, klimaatbestendige en energie-efficiënte plekken, waar werknemers prettig kunnen werken in een gezonde omgeving. Vandaag besloot de ministerraad op basis van het advies van het Nationaal Groeifonds om 26 miljoen euro toe te kennen aan het programma Werklandschappen van de Toekomst. ‘Dit is fantastisch nieuws,’ reageert directeur Jelle de Jong van IVN Natuureducatie, een van de drijvende krachten achter de aanvraag. ‘De huidige versteende bedrijventerreinen hebben ons veel welvaart en vooruitgang gebracht. Maar medewerkers en omwonenden vragen nu om een volgende stap, die nodig is in een veranderend klimaat, nodig voor het welzijn en de gezondheid van mensen en niet te vergeten de onder druk staande biodiversiteit.’
Een brede coalitie van zo’n dertig betrokken partijen, waaronder IVN Natuureducatie, sloeg vorig jaar de handen ineen om uiteindelijk te komen tot het kennisprogramma ‘Werklandschappen van de Toekomst’. De aanvraag bij het Nationaal Groeifonds werd ondersteund en ingediend door het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Hoogstnoodzakelijk aangezien van de huidige 100.000 hectare aan bedrijventerreinen, die ons land telt, slechts 1 procent bestaat uit ‘natuurlijke elementen’. Daardoor is 87% van de 3.500 bedrijventerreinen gevoelig voor wateroverlast bij heftige neerslag. Daarnaast is de verwachting, dat als er niets verandert, over dertig jaar de gemiddelde gevoelstemperatuur op een zomerse dag op een bedrijventerrein zal zijn opgelopen tot 40,8 graden Celsius.
Door te vergroenen worden deze problemen weggenomen en worden de bedrijventerreinen aantrekkelijker gemaakt voor werknemers. Dat is belangrijk want ruim een derde van het langdurig ziekteverzuim heeft een psychische oorzaak en is gerelateerd aan werkdruk. Uit allerlei onderzoek blijkt dat groen zorgt voor een betere (psychische) gezondheid en helpt tegen stress. Bovendien liggen er op de industrieterreinen grote kansen voor de biodiversiteit, die in ons land ernstig onder druk staat. Bijna 500 bedrijventerreinen liggen immers op minder dan 500 meter van een Natura 2000-gebied.
De oorspronkelijke aanvraag van ‘Werklandschappen van de Toekomst’ werd in april van dit jaar nog aangehouden. Het Nationaal Groeifonds gaf aan alleen de innovatie te willen financieren, voor opschaling diende een beroep op andere partijen te worden gedaan. Nu is de aangescherpte aanvraag dus alsnog toegekend.
‘Groen ommetje’
In het programma ‘Werklandschappen van de Toekomst’ worden de onaantrekkelijke kale bedrijventerreinen getransformeerd naar werklocaties waar medewerkers graag komen. Na het thuiswerken tijdens COVID-19, waarin veel mensen gewend raakten aan een ‘groen ommetje’ kunnen ze hier met plezier werken, collega’s ontmoeten en tussendoor ontspannen. Het groen, zowel binnen als buiten, moet bijdragen aan werkplezier, vitaliteit en productiviteit.
Aantrekkelijk vestigingsklimaat
Daarnaast worden risico’s van hitte en wateroverlast beperkt door het inzetten van grotendeels groene en natuurlijke oplossingen op daken, gevels, parkeerterreinen, wandelpaden in de openbare ruimte. Ook wordt gewerkt aan duurzame opwekking van energie, het bevorderen van een circulaire samenleving en een versterking van de biodiversiteit. Uiteindelijk zal de vergroening en verduurzaming van de terreinen leiden tot een aantrekkelijk vestigingsklimaat en stijgende vastgoedwaarde op bedrijventerreinen.
Nieuw normaal
Met de toekenning uit het Nationaal Groeifonds wil de coalitie achter de ‘Werklandschappen van de Toekomst’ de komende negen jaar toewerken naar een ‘nieuw normaal’. Om dit te bereiken start een groot onderzoeksprogramma met vier zogenoemde ‘living labs’ en tien ambassadeursterreinen. Deze living labs zullen fungeren als proeftuinen. Hier wordt onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld de koelende waarde van groene gevels en de combinatie van zonnepanelen en groene daken. Daarnaast worden green deals (bestuurlijke overeenkomsten) gesloten met zes provincies. Deze provincies worden de komende 9 jaar partner in het programma om de vergroening en verduurzaming van bedrijventerreinen te versnellen. Samen met provincies zal de definitieve selectie worden gemaakt van bedrijventerreinen waar de pilots plaatsvinden. Doel van dit alles is dat binnen tien jaar minimaal duizend bedrijventerreinen (een derde van het totaal) zich bij de groene beweging hebben aangesloten.
Uit berekeningen blijkt dat het programma Werklandschappen van de Toekomst een belangrijke bijdrage levert aan de economische groei in Nederland ter waarde van circa € 100 miljoen in de komende 30 jaar. Dit onder andere vanwege de productiviteitsgroei in bedrijven en in de groensector.
Brede coalitie
Werklandschappen van de Toekomst wordt uitgevoerd door een brede coalitie van partijen – overheden, koepelorganisaties van bedrijven en bedrijventerreinen, onderwijsorganisaties, de groene sector, adviesbureaus, kennisinstituten en NGO’s, die allemaal aan dezelfde missie werken. Het initiatief voor dit programma is genomen door IVN Natuureducatie. Het project start in 2023.
Het Nationaal Groeifonds
Het Nationaal Groeifonds (NGF) is een initiatief van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en Financiën. Het fonds is bedoeld om publieke investeringen te doen die bijdragen aan het duurzaam verdienvermogen van Nederland. Het Nationaal Groeifonds is opgezet in 2020 en bedoeld voor eenmalige publieke investeringen. Met het Nationaal Groeifonds trekt het kabinet tussen 2021 en 2025 € 20 miljard uit voor projecten, waar zij kansen ziet voor structurele en duurzame economische groei.
Partners
