Michel Hoogendoorn (J.P. van Eesteren): ‘We willen vooroplopen met duurzaamheid’

‘Zijn er duurzame alternatieven?’ Deze vraag stellen klanten van J.P. van Eesteren steeds vaker de afgelopen twee jaar, merkt directeur projectrealisatie Michel Hoogendoorn. En als ze de vraag niet stellen komt het bouwbedrijf zelf wel met milieuvriendelijkere opties. ‘Het gaat niet lang meer duren voordat er wetgeving voor duurzaam bouwen komt, dus we kunnen maar beter vooroplopen.’

Duurzaamheidsthema’s hebben in de afgelopen jaren steeds meer prioriteit gekregen, ook in de bouw. Wat vind je daarvan?

“Met die aandacht kun je volgens mij alleen maar blij zijn. Niemand wil nog meer vervuiling, verspilling en overconsumptie. We krijgen steeds vaker de vraag van klanten en investeerders: zijn er duurzame alternatieven in plaats van de standaardmaterialen? Bij klanten die er niet naar vragen zeggen we: beste klant, u heeft dit gevraagd, daar hebben wij ook een duurzaam alternatief voor, staat u daarvoor open? Duurzaamheid heeft ook een steeds grotere nadruk in de gesprekken met de partners die we selecteren voor een project. We vragen ons bijvoorbeeld af hoe duurzaam hun producten geproduceerd zijn en wat het bedrijf aan afvalreductie doet.”

Op jullie website staat over duurzaam bouwen: ‘Binnen de utiliteitsbouw willen we voorop lopen op het gebied van duurzaamheid.

“Ja, wij hebben de ambitie om dit versneld aan te pakken. We staan achter het Klimaatakkoord en spannen ons in om de CO2-footprint omlaag te brengen. Daarnaast gaat duurzaamheid straks ook een verplichting worden, dus daar kunnen we maar beter op voorbereid zijn. Er is in Europa wetgeving in de maak om import van producten te belasten met een CO2-toeslag. Het zal ook niet lang meer duren voor er in Nederland wetgeving is over de stikstof- en CO2-footprint van je bouwlocatie en de duurzaamheid van toegepaste materialen. Het is niet de vraag of deze wetgeving komt, maar hoe snel. Dat is mijn persoonlijke overtuiging, maar ook die van TBI, de groep van ondernemingen waar we onder vallen. Ik verwacht binnen een jaar of twee, drie.”

Wat doen jullie concreet om duurzamer te bouwen?

“We zijn bezig een inventarisatie te maken van veelvoorkomende producten en materialen. Wat is daar de CO2-afdruk van en zijn er duurzamere, gezondere alternatieven? Denk aan verf, lijm, tapijt, noem maar op. Klanten zijn vaak niet op de hoogte van de mogelijkheden. We zijn verder vorig begonnen jaar om op alle bouwlocaties zonnepanelen op de bouwketen te leggen. We hebben een aantal elektrische vrachtwagens en bussen, en alle bouwkranen zijn ook al elektrisch. Ook proberen we de afvalberg te reduceren, samen met onze toeleveranciers en onderaannemers. We moeten meer gaan hergebruiken, recyclen en ervoor zorgen dat verpakkingen her te gebruiken zijn en lichter zijn zodat het minder energie kost om te transporteren. Al die bouwmaterialen zijn verpakt, in plastic, karton, houten kratten, pallets. Dat kan wel wat minder. Zo kunnen we bij een andere leverancier misschien wel tapijttegels zonder al die kartonnetjes ertussen krijgen.”

Is duurzamer bouwen altijd duurder?

“Goedkoop is duurkoop is het spreekwoord, maar voor duurzaam bouwen gaat dat niet op. Dat doe je met een lange termijnvisie. Maar helaas wordt nog vaak naar de korte termijn investering gekeken. Gelukkig wordt er wel steeds meer gebouwd met hout in plaats van beton bijvoorbeeld. Voorheen was staal nog iets goedkoper dan beton, maar sinds de Rusland-sancties is de prijs van staal enorm gestegen. De huidige marktomstandigheden maken het zoeken naar duurzame oplossingen niet makkelijker. Daarom investeren wij ook zelf in duurzaamheid.”

Waar investeren jullie bijvoorbeeld in?

“Bijvoorbeeld in Madaster, het materialenpaspoort waarin je registreert welke materialen er allemaal gebruikt zijn in een gebouw zodat je die kunt hergebruiken als het gebouw gesloopt wordt. Die gegevens invoeren kost veel tijd. Mondjesmaat beginnen klanten ernaar te vragen en op een gegeven moment wordt dit gemeengoed, zoals dat ook bij de Leed- en BREEAM-certificaten is gebeurd. Zo hebben we het kantoor van Triodos Bank, dat we in 2019 hebben gerealiseerd, in Madaster ingevoerd. Het gebouw is remontabel en gebouwd met duurzame en hergebruikte materialen, het is energieneutraal en heeft het duurzaamheidscertificaat BREEAM Outstanding  gekregen. We zijn er erg trots op.”

Hoe gaat het met circulair bouwen?

“We krijgen er wel eens aanvragen voor, maar het is best complex, want het kost nu nog meer om een recyclede deur of kozijn in te bouwen in een nieuwbouwproject dan een nieuwe uit de fabriek. De oude moet je er netjes uithalen en waarschijnlijk een beetje opknappen en transporteren naar de locatie waar je dat doet en dan naar de bouwplaats. Stel dat de grondstoffen opraken, dan zal daar wel een kentering in komen. Of als er een verplichting komt om een bepaalde hoeveelheid materialen her te gebruiken.”

Hoe vind je het tot nu toe gaan met de ambitie om duurzamer te bouwen in Nederland? Het is zoals gezegd niet makkelijk.

“Er zouden nog meer successen mogen zijn, maar de ontwikkeling gaat goed: het is steeds vaker onderwerp van gesprek. Tegelijkertijd hebben we nu natuurlijk last van de gestegen energieprijzen en de inflatie. De logistieke keten is verstoord door de nasleep van de corona-maatregelen en daar komen nu de Rusland-sancties bij. Die hele cocktail zorgt ervoor dat het een behoorlijke uitdaging is om duurzamer te werken. Er is altijd wat in de bouw. Je kunt de duurzaamheidskwestie in de bouw vergelijken met veiligheid. Een jaar of 10 à 15 jaar geleden waren er nog partijen die de regels rond veiligheid minder nauw namen. Toen hebben de grote aannemers zich verenigd in de Governance Code Veiligheid in de Bouw en nu staat veiligheid op één. Die cultuuromslag gaat er ook voor duurzaamheid komen. Andere bouwers hebben het thema ook op de agenda. Als een onderaannemer straks bij elk loket de vraag krijgt: wat doe je aan duurzaamheid? Dan zal hij wel moeten. En dan krijg je die hele keten in beweging.”

Dit interview is gemaakt door Projectbureau Velox. Velox is projectbegeleider bij een aantal projecten waarvan J.P. van Eesteren de aannemer is. Voorbeelden zijn de renovatie van het Binnenhof, waarbij aan allerlei duurzaamheidseisen voldaan moet worden, verbouwingen op de campus van de Hogeschool Utrecht en de bouw van Rooswijck 5 (een duurzaam kantoorpand in Amsterdam).