De aandacht voor duurzaamheid waait nooit meer over. Dat blijkt eens en te meer uit de fonkelnieuwe editie ‘Het jaar 2023 verslagen’ die onder onstuimige weersomstandigheden op 27 november werd gepresenteerd bij de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) in Hoofddorp. In een aantal onderzoeksartikelen wordt duidelijk hoe en met welke overtuiging beursfondsen rapporteren over duurzaamheidsthema’s, waaronder biodiversiteit. Prof. dr. Arjan Brouwer RA (hoogleraar externe verslaggeving aan de VU) reikte ter plaatse het eerste exemplaar uit aan Ton Meershoek, Technical Expert Financial Reporting bij de AFM.   

De CSRD is nog niet geïmplementeerd in de Nederlandse wet, maar de wetgeving werpt zijn schaduw wel vooruit. Veel ondernemingen zijn daarom al langere tijd bezig met impactanalyses, dubbele materialiteitsanalyses en het opzetten van processen en systemen om de vereiste informatie te verkrijgen. De effecten daarvan worden al zichtbaar in hun jaarverslaggeving. Tegelijkertijd worstelen veel andere ondernemingen nog om tijdig voor het eerst te kunnen rapporteren op basis van de European Sustainabiltiy Reporting Standards (ESRS). Voor alle partijen in de keten is dat een proces van vallen en opstaan.

Worden alle duurzaamheidsthema’s geraakt?

Voor deze editie van Het jaar verslagen onderzochten René Orij en Ries Breijer de jaarverslagen 2023 van 75 beursfondsen (AEX, AMX en AscX) inzake de rapportage over duurzaamheidsthema’s uit de tien thematische standaarden van de ESRS’en. 62 van deze ondernemingen moeten vanaf boekjaar 2024 aan de CSRD voldoen. Veel ondernemingen schrijven al wel iets over de dubbele materialiteitsonderwerpen en raken ook de onderwerpen klimaatverandering, biodiversiteit en ecosystemen, eigen personeel, werknemers in de waardeketen en bestuurlijke integriteit. Maar daar staat tegenover dat onderwerpen zoals vervuiling, water- en mariene hulpbronnen, maar vooral getroffen gemeenschappen, beduidend minder vaak ‘geraakt’ worden in het jaarverslag. Aldus de auteurs in het openingsartikel ‘Naleving van de European Sustainability Reporting Standards (ESRS): werk aan de winkel om over boekjaar 2024 aan alle regels te kunnen voldoen’.

Verslaggeving over biodiversiteit

Karen Maas, Kavita Nandram en Thomas Thijssens concluderen in hun onderzoeksartikel ‘For the sake of nature – a study on biodiversity reporting by Dutch listed companies’ dat veel ondernemingen nog worstelen met de juiste duiding en meting van risico’s en prestaties, wat de vervolgstappen lastig maakt. Want hoe maak je dan toch de vertaalslag naar beleid, strategie, acties en doelstellingen – wetende dat je hierover als bedrijf vanaf volgend jaar in je CSRD-verslag moet rapporteren? Bijna een derde van de onderzochte ondernemingen benoemt biodiversiteit als materieel onderwerp in het jaarverslag, nog geen kwart geeft inzicht over de strategie en targets als het om biodiversiteit gaat. Slechts 4% geeft inzicht in een transitieplan. Kortom, op dit verslaggevingsterrein is er niet alleen veel te winnen, maar ook te doen.

Duurzaamheid en de banken

Ook voor banken worden de financiële effecten van duurzaamheidsvraagstukken steeds relevanter. Zij moeten hun leningenportefeuilles vergroenen en hierover rapporteren, maar ook de opkomst van leningsclausules met duurzaamheidscriteria legt gewicht in de schaal. Duurzaamheidsrisico’s beïnvloeden ook de terugbetaalcapaciteit van klanten. Tristan Brouwer en Ralph ter Hoeven belichten in hun artikel ‘Impact of climate-related matters on financial instruments’ reporting: An examination of disclosure quality in the annual reports of banks in the European Union’ de resultaten van onderzoek naar de kwaliteit van de informatieverschaffing over de impact van klimaataspecten bij de 44 grootste banken die onder toezicht staan van de ECB. Over het algemeen verschaffen deze banken goede informatie over hun doelstellingen, beleid en processen om klimaatgerelateerde risico’s te beheersen die voortvloeien uit financiële instrumenten. Wel signaleren de auteurs ruimte voor verbetering waar het gaat over de kwaliteit van toelichtingen over ESG-kenmerken van hun financiële instrumenten en de impact van klimaatgerelateerde risico’s op de voorziening voor verwachte kredietverliezen.

Deze duurzaamheidsartikelen maken samen met een aantal andere verslaggevingsartikelen onderdeel uit van ‘Het jaar 2023 verslagen’. Daarmee bouwt het Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie in samenwerking met de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants voort op deze jaarlijkse publicatiereeks inzake jaarverslaggeving. U vindt hier de link naar het gehele themanummer ‘Het jaar 2023 verslagen’.

Op de foto: Ton Meershoek links en Arjan Brouwer rechts.

Auteur: Annemarie Oord | Tekstkracht